الفرق الإسلامية
الفِرَق الإسلامية، اثر نویسنده معاصر سنّی مصری، محمود بشبیشی، نوشته‌ای کوتاه و عجولانه است که به فرقه‌های اسلامی و تاریخ و اندیشه‌های آنان، نگاهی گذرا می‌افکند و به داوری کلامی درباره هر فرقه می‌پردازد. معرفی و بررسی دیدگاه‌های فرقه‌های «معتزله»، «مرجئه»، «شیعه و فرقه‌های آن»، «خوارج و فرقه‌های آن»، «بهائیت» و «صوفیه» از جمله مباحث اثر حاضر است.
| الفرق الإسلامية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بشبیشی، محمود (نويسنده) |
| ناشر | مکتبة الثقافة الدينية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1423ق - 2003م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-341-094-3 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ب5ف4 236 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نقد روش‌شناختی
هرچند نویسنده، ادعای نظم و میانه‌روی کرده[۱]، ولی با تأسف، از پذیرش رنج «استفاده از روش علمی» گریخته و از دستیابی به گنج «داوری منصفانه و واقعیت‌شناسی بدون تعصب و آگاهانه» بازمانده و در نتیجه، ارزش کتاب خودش را به اندازه سخنرانی و بیانیه تبلیغاتی و فرقه‌ای کاهش داده است! متأسفانه در سراسر این کتاب هیچ استناد دقیق علمی به منابع معتبر مشاهده نمی‌شود و بلکه بعد از مطالعه کتاب از آغاز تا انجام، با کمال شگفتی به این نتیجه رسیدم:
- در این اثر، همه پاورقی‌ها، توضیحی (لغوی، ادبی، تاریخی و...) است و در آن هیچ پاورقی استنادی - چه استناد به منابع اصلی و اولی و چه منابع فرعی و ثانوی - یافت نشد!
- ارجاعات درون‌متنی نیز به‌ندرت در این کتاب وجود دارد و آن‌هم ارجاع کلی (یعنی بدون ذکر مشخصات کامل منبع و شماره جلد و صفحه آن) است.
- نویسنده، اسامی تعداد 20 کتاب را به‌عنوان فهرست منابع خودش در پایان کتاب ذکر کرده است، بدون آنکه مشخصات کامل کتاب‌شناختی آن را ثبت کند! او فقط نام کتاب و نویسنده (مانند «الملل و النحل: للشهرستاني») را آورده است! [۲].
ساختار و محتوا
کتاب حاضر، مختصر است و تقسیم به بخش و فصل و مانند آن نشده است. مباحث با "منشأ فرقه‌های اسلامی" آغاز شده[۳] و با بحث از وحدت وجود، حلول و تناسخ پایان یافته است[۴].
نمونه مطالب
نویسنده، کوشیده مذهب شیعه و فرقه‌های آن را در کمتر از 3 صفحه معرفی کند! او در این مطالب نه‌تنها به منابع معتبر در نزد شیعیان ارجاع نداده، بلکه اساساً هیچ منبع و مدرکی برای سخنان خودش نیاورده و بااین‌همه، بدون هیچ پروایی، شیعه را اهل بدعت شمرده و «افسانه عبدالله بن سبأ» را واقعیت تاریخی پنداشته و همه فرقه‌های شیعه را به تعصب متهم کرده است![۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.