۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
لینک درون متنی
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR17681J1.jpg | عنوان =العنوان في القراءات السبع | عنوا...» ایجاد کرد) |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''العنوان في القراءات السبع'''، مشهورترین کتاب ابوطاهر اسماعیل بن خلف عمرانی انصاری | '''العنوان في القراءات السبع'''، مشهورترین کتاب [[انصاري، اسماعيل بن خلف|ابوطاهر اسماعیل بن خلف عمرانی انصاری اندلسى]] (متوفی 455ق)، معروف به ابوطاهر عمرانی، دانشمند علم قرائت و ادیب و عالم مالکى مصر است. این کتاب که از منابع مـورد اعـتماد اهل قرائت بوده در سال 1429ق/2008م، توسط [[خالد حسن ابوالجود]] تحقیق و منتشر شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
این کتاب در واقع مختصری از کتاب دیگر نویسنده به نام «الاكتفاء في القراءات» است که مؤلف در آن اختلاف قرائات هفتگانه را بهطور موجز به تحریر آورده است. رواج این کتاب تا بدانجا بود که در منابع، گاه از اسماعیل بهصورت صاحب العنوان و یا مؤلف العنوان یاد شده است. العنوان از متون عمده و متداول در قرائات بوده است. به گفته قسطلانى، مردم مصر عنایت زیادی بدان داشتند، چنانکه تا پیش از ظهور حرز الأماني شاطبى (شاطبیه) طلاب قرائت به حفظ العنوان مىپرداختند. ابن جزری در النشر، این کتاب را پس از شاطبیه یکى از منابع اساسى خود شمرده و طرق روایى خود را به آن یادآور شده است<ref>ر.ک: زرنگار، احمد، ص652-651</ref>. | این کتاب در واقع مختصری از کتاب دیگر نویسنده به نام «الاكتفاء في القراءات» است که مؤلف در آن اختلاف قرائات هفتگانه را بهطور موجز به تحریر آورده است. رواج این کتاب تا بدانجا بود که در منابع، گاه از اسماعیل بهصورت صاحب العنوان و یا مؤلف العنوان یاد شده است. العنوان از متون عمده و متداول در قرائات بوده است. به گفته قسطلانى، مردم مصر عنایت زیادی بدان داشتند، چنانکه تا پیش از ظهور [[حرز الأماني و وجه التهاني في القراءات السبع|حرز الأماني شاطبى (شاطبیه)]] طلاب قرائت به حفظ العنوان مىپرداختند. ابن جزری در النشر، این کتاب را پس از شاطبیه یکى از منابع اساسى خود شمرده و طرق روایى خود را به آن یادآور شده است<ref>ر.ک: زرنگار، احمد، ص652-651</ref>. | ||
محقق اثر در مقدمه به اهمیت کتاب اشاره کرده و چنین نوشته است: «علما از زمان تألیف آن تا نگارش شاطبیه بر العنوان اعتماد میکردند و طلبهها را به حفظ آن امر میکردند. سپس عرصه بین این کتاب و شاطبیه تقسیم شد و مانند دو اسب مسابقه گروهی این و گروهی آن را حفظ میکردند و برخی نیز هر دو را حفظ میکردند. به جهت این اهمیت علما در شرح العنوان و بیان مبهمات آن و یا تفاوتهای آن با شاطبیه کتابهایی نوشتند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص6</ref>. | محقق اثر در مقدمه به اهمیت کتاب اشاره کرده و چنین نوشته است: «علما از زمان تألیف آن تا نگارش شاطبیه بر العنوان اعتماد میکردند و طلبهها را به حفظ آن امر میکردند. سپس عرصه بین این کتاب و شاطبیه تقسیم شد و مانند دو اسب مسابقه گروهی این و گروهی آن را حفظ میکردند و برخی نیز هر دو را حفظ میکردند. به جهت این اهمیت علما در شرح العنوان و بیان مبهمات آن و یا تفاوتهای آن با شاطبیه کتابهایی نوشتند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص6</ref>. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
وی در بررسی پیشینه تحقیقی کتاب، به طبع قدیم با تحقیق زهیر زاهد و خلیل عطیه اشاره کرده است. وی به جهت اهمیت کتاب نزد اهل قرائت، تصمیم به بازبینی آن میگیرد که خطاهای فراوان در آیات و نیز اشتباهاتی از ناحیه علم قرائت و اشتباهات چاپی مشاهده میکند؛ پس به تحقیق و تصحیح آن بر مبنای چهار نسخه خطی از آن اقدام میکند<ref>ر.ک: همان، ص7-6</ref>. وی این اشتباهات و صحیح آنها را در ضمن جداولی در ابتدای کتاب ارائه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص28-25</ref>. | وی در بررسی پیشینه تحقیقی کتاب، به طبع قدیم با تحقیق زهیر زاهد و خلیل عطیه اشاره کرده است. وی به جهت اهمیت کتاب نزد اهل قرائت، تصمیم به بازبینی آن میگیرد که خطاهای فراوان در آیات و نیز اشتباهاتی از ناحیه علم قرائت و اشتباهات چاپی مشاهده میکند؛ پس به تحقیق و تصحیح آن بر مبنای چهار نسخه خطی از آن اقدام میکند<ref>ر.ک: همان، ص7-6</ref>. وی این اشتباهات و صحیح آنها را در ضمن جداولی در ابتدای کتاب ارائه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص28-25</ref>. | ||
در مدخل کتاب، تاریخ علم قرائت از زمان ایجاد در عهد نبوی تا زمان تألیف کتاب العنوان بهصورت مختصر بیان شده است. در این مسئله که اولین نویسنده در علم قرائات که بوده، اختلاف نظر شدیدی است؛ ابن جزری، ابوعبید قاسم بن سلام را اولین نویسنده در علم قرائات دانسته است؛ ابن مجاهد «السبعة في القراءات» را در نیمه قرن چهارم نوشت. پس از آن علی بن عمر دارقطنی اولین کسی بود که اصول را قبل از فرش الحروف وضع کرد. در قرن پنجم امام دانی اندلسی کتب ارزشمند «جامع البيان» و «التيسير» و المفردات و... را نوشت. همدانی «الغاية»، شاطبی «الشاطبية» و در آخر ابوطاهر «العنوان» را نوشت<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. | در مدخل کتاب، تاریخ علم قرائت از زمان ایجاد در عهد نبوی تا زمان تألیف کتاب العنوان بهصورت مختصر بیان شده است. در این مسئله که اولین نویسنده در علم قرائات که بوده، اختلاف نظر شدیدی است؛ ابن جزری، ابوعبید قاسم بن سلام را اولین نویسنده در علم قرائات دانسته است؛ ابن مجاهد «السبعة في القراءات» را در نیمه قرن چهارم نوشت. پس از آن علی بن عمر [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] اولین کسی بود که اصول را قبل از فرش الحروف وضع کرد. در قرن پنجم امام دانی اندلسی کتب ارزشمند «جامع البيان» و «التيسير» و المفردات و... را نوشت. همدانی «الغاية»، شاطبی «الشاطبية» و در آخر ابوطاهر «العنوان» را نوشت<ref>ر.ک: همان، ص11</ref>. | ||
پس از آن شرح حال نویسنده کتاب، ولادت و وفات، اساتید، شاگردان، تألیفات و مطالب دیگری در معرفی نویسنده ذکر شده است. سپس العنوان و اهمیت آن و اهتمام علما به آن و مباحث دیگری مطرح و به ذکر اسانید کتاب ختم شده است<ref>ر.ک: همان، ص8-7</ref>. | پس از آن شرح حال نویسنده کتاب، ولادت و وفات، اساتید، شاگردان، تألیفات و مطالب دیگری در معرفی نویسنده ذکر شده است. سپس العنوان و اهمیت آن و اهتمام علما به آن و مباحث دیگری مطرح و به ذکر اسانید کتاب ختم شده است<ref>ر.ک: همان، ص8-7</ref>. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
نویسنده کتابش را با اشاره به سبب تألیف و نیز علت اختصار در نگارش آغاز کرده است. او از ذکر اسانید کتاب خودداری کرده و آن را به کتاب دیگرش «الاكتفاء» حواله داده است؛ چراکه بنای بر توسع در ذکر اسانید نداشته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص63</ref>؛ البته محقق کتاب برای راحتی خواننده این اسانید را در ابتدای کتاب ذکر کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص50-30</ref>. | نویسنده کتابش را با اشاره به سبب تألیف و نیز علت اختصار در نگارش آغاز کرده است. او از ذکر اسانید کتاب خودداری کرده و آن را به کتاب دیگرش «الاكتفاء» حواله داده است؛ چراکه بنای بر توسع در ذکر اسانید نداشته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص63</ref>؛ البته محقق کتاب برای راحتی خواننده این اسانید را در ابتدای کتاب ذکر کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص50-30</ref>. | ||
نویسنده پس از آن، ائمه قرائت را ذکر کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص69</ref>. | نویسنده پس از آن، ائمه قرائت را ذکر کرده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص69</ref>. | ||
سپس قراء سبعه و روات مشهور هریک از آنها را (که در مجموع چهارده نفرند) ذکر کرده است<ref>ر.ک: همان، ص71-69</ref> و در فصل بعد اصطلاحاتی را که در کتاب بهکار برده، معنا کرده است؛ مثلاً منظور از حرمیان، ابن کثیر و نافع و ابنان ابن کثیر و ابن عامر است<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>. | سپس قراء سبعه و روات مشهور هریک از آنها را (که در مجموع چهارده نفرند) ذکر کرده است<ref>ر.ک: همان، ص71-69</ref> و در فصل بعد اصطلاحاتی را که در کتاب بهکار برده، معنا کرده است؛ مثلاً منظور از حرمیان، ابن کثیر و نافع و ابنان ابن کثیر و ابن عامر است<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۴: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||