العقل العملي: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR11351J1.jpg|بندانگشتی|العقل العملی]]

{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"

! نام کتاب!! data-type='bookName'|العقل العملی

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|دراسات منهجیه فی الحسن و القبح العقلیین و البرهان فی الجزئیات و الادراکات الاعتباریه

|-

|data-type='authors'|[[سند، محمد]] (نويسنده)

|زبان  

|data-type='language'|عربی

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BJ‎‏ ‎‏1406‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏ع‎‏7

|موضوع  

|data-type='subject'|اخلاق - فلسفه

|ناشر  

|data-type='publisher'|الاجتهاد

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|قم - ایران

|سال نشر  

|data-type='publishYear'| 1429 هـ.ق  

== معرفى اجمالى ==

'''العقل العملي'''، اثر آيت‌الله محمد سند، مجموعه مباحث روشمندى است پيرامون حسن و قبح عقلى و برهان در جزئيات و ادراكات اعتبارى كه به زبان عربى نوشته شده است.

كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در يك مدخل، پنج فصل و يك خاتمه، تنظيم شده است.

نويسنده در ابتدا، سير و ادوار تاريخى مسئله حسن و قبح را مورد بحث قرار داده، پس از بررسى اقوال و نظريات فلاسفه هندى و يونانى پيرامون اين موضوع، تفكرات فلاسفه عهد اول، دوم و سوم اسلامى را بررسى نموده و در انتها، به تقسيمات عقل و ادله عقلى حسن و قبح، پرداخته است.

در مقدمه، به اهميت بحث حسن و قبح عقلى و نقش آن در حكمت عملى و اصول اعتقادات اشاره شده است <ref>مقدمه، ص 5</ref>.

 

در مدخل، سه مبحث موضوع كتاب، سير تاريخى مسئله حسن و قبح و ادوار آن، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. نويسنده، معتقد است كه اين مسئله، داراى سه دوره مى‌باشد:

 

#قبل از اسلام و در فلسفه يونان، هند، فارس و....: به عقيده نويسنده، مسئله حسن و قبح در اين دوره، جزء بديهيات يقينى بوده، منكر آن، سوفسطايى محسوب مى‌شده و قياس مشتمل بر آن، برهانى به شمار مى‌آمده است <ref>مدخل، ص 10</ref>.

#دوره‌اى كه [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] پرچم‌دار آن مى‌باشد: در اين دوره، مدح و ذم، از مشهورات محسوب مى‌گردد <ref>همان</ref>.

#دوره‌اى كه حكيم اصفهانى، آغازگر آن بوده و بداهت و يقينى بودن حسن و قبح را زير سؤال برده و آن را جزء اعتباريات، به حساب آورده است <ref>همان</ref>.

 

در فصل اول، نظر فلاسفه هندى و يونانى پيرامون حسن و قبح و بداهت آن، مورد بحث قرار گرفته است. در اين فصل، نظريه فلاسفه‌اى همچون: سقراط، افلاطون، بروثاغوراس، ارسطو، نيقوماخوس و كتاب‌هايى مانند: «اوپانيشاد»، «بهگودگيتا»، «غورغياس»، «جمهور افلاطون»، «فلسفه افلاطون»، «نواميس افلاطون» و «اخلاق نيقوماخوس» بررسى شده است <ref>متن كتاب، ص 35 - 82</ref>.

 

در فصل دوم، نظريات عهد اول فلاسفه اسلامى، مورد كنكاش قرار گرفته است. اين فلاسفه، عبارتند از: [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]؛ [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]]؛ [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]؛ [[سهروردی، یحیی بن حبش|شيخ اشراق]]؛ [[خواجه نصير الدين طوسى]] و حكيم قطب رازى <ref>همان، ص 97 - 172</ref>.

 

نظريات و افكار عهد دوم فلاسفه اسلامى، در فصل سوم، بررسى شده است. شخصيت‌هايى كه به اعتقاد نويسنده در اين دوران، جاى گرفته‌اند، عبارتند از: [[میرداماد، محمدباقر بن محمد|ميرداماد]]؛ [[ملا صدراى شيرازى]]؛ حكيم سبزوارى و [[نراقی، مهدی بن ابی‌ذر|ملا محمدمهدى نراقى]] <ref>همان، ص 185 - 239</ref>.

 

با نظريات فلاسفه عهد سوم اسلامى، در فصل چهارم، آشنا خواهيم شد. اين فلاسفه، عبارتند از: حكيم اصفهانى و [[علامه طباطبايى]] <ref>همان، ص 243 - 308</ref>.

 

در آخرين فصل، اقوال متكلمين و فلاسفه غرب، در موضوع حسن و قبح عقلى، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است <ref>همان، ص 317 - 328</ref>.

در امر اول، عقل به نظرى و عملى تقسيم شده و ضمن توضيح هريك، به مغايرت آن دو با يكديگر، اشاره شده است <ref>همان، ص 327</ref>.

در امر دوم، اعتبارى بودن حسن و قبح و شبهات وارده بر اين نظريه، بررسى شده است <ref>همان، ص 332</ref>.

به عقيده نويسنده، اهميت اين بحث، از جهت ابتناء بسيارى از مباحث علم كلام بر نظريه حسن و قبح عقلى مى‌باشد؛ زيرا اگر اين دو اعتبارى باشند، ادله و استدلالات مبتنى بر آن‌ها، برهانى نبوده، بلكه خطابى و شعرى خواهند بود <ref>همان</ref>.

در امر سوم، آنچه منسوب بودنش به فلاسفه مشهور است، مبنى بر اعتقاد آن‌ها به اينكه حسن و قبح، از مشهورات مى‌باشند نه از يقينيات، مورد بحث قرار گرفته است. نويسنده اين نسبت را فقط از دوران [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] به بعد، صادق دانسته است، نه قبل از آن <ref>همان</ref>.

<references />

== منابع مقاله ==