۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'الجمل و العقود' به 'الجمل و العقود '
جز (جایگزینی متن - ' ق ' به 'ق ') |
جز (جایگزینی متن - 'الجمل و العقود' به 'الجمل و العقود ') |
||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
#المسائل الطبريّة، پاسخ 22 مسئله، و المسائل الخواريات نيز ناميده مى‌شود | #المسائل الطبريّة، پاسخ 22 مسئله، و المسائل الخواريات نيز ناميده مى‌شود | ||
#رسالة تياسر القبلة | #رسالة تياسر القبلة | ||
#المقصود من الجمل و | #المقصود من [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] ، خلاصه كتاب جمل و عقود [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] ره | ||
==نسخه‌هاى كتاب== | ==نسخه‌هاى كتاب== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
#كتاب المسائل الطبريّة داراى شش نسخه در: دانشگاه تهران، آستان قدس رضوى، كتابخانه ملى تهران و كتابخانه جستر بيتى در ايرلند مى‌باشد. قديميترين نسخه، نسخه ايرلند است كه مربوط به قرن هفتم يا هشتم مى‌باشد. | #كتاب المسائل الطبريّة داراى شش نسخه در: دانشگاه تهران، آستان قدس رضوى، كتابخانه ملى تهران و كتابخانه جستر بيتى در ايرلند مى‌باشد. قديميترين نسخه، نسخه ايرلند است كه مربوط به قرن هفتم يا هشتم مى‌باشد. | ||
#از رساله تياسر القبلة نسخه‌هاى فراوانى وجود دارد. | #از رساله تياسر القبلة نسخه‌هاى فراوانى وجود دارد. | ||
#كتاب المقصود من الجمل و العقود داراى دو نسخه است كه يكى در آستان قدس رضوى و در قرن هشتم نوشته شده و ديگرى در كتابخانه روضاتى در اصفهان است و در عصر حاضر نگاشته شده است. | #كتاب المقصود من [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] داراى دو نسخه است كه يكى در آستان قدس رضوى و در قرن هشتم نوشته شده و ديگرى در كتابخانه روضاتى در اصفهان است و در عصر حاضر نگاشته شده است. | ||
| خط ۶۲۹: | خط ۶۲۹: | ||
از آغاز تأليف كتب فقهى در كنار سبك‌هاى متفاوت فقهى همچون فقه منصوص، فقه مقارنه‌اى، فقه تغريعى، نوعى از فقه پديد آمد كه در آن مباحث مختلف فقهى در مختصرترين حالت و به صورت منظم تدوين مى‌شد تا خوانندگان بتوانند براحتى از آنها استفاده نمايند. | از آغاز تأليف كتب فقهى در كنار سبك‌هاى متفاوت فقهى همچون فقه منصوص، فقه مقارنه‌اى، فقه تغريعى، نوعى از فقه پديد آمد كه در آن مباحث مختلف فقهى در مختصرترين حالت و به صورت منظم تدوين مى‌شد تا خوانندگان بتوانند براحتى از آنها استفاده نمايند. | ||
از اين قبيل تأليفات مى‌توان به كتاب‌هاى «المراسم» تأليف سلاّر بن عبدالعزيز (م 448 ق)، الجمل و العقود تأليف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] «قده» (م 460 ق)، «اشارة السبق» تأليف ابوالمجد حلبى از علماى قرن ششم اشاره نمود. | از اين قبيل تأليفات مى‌توان به كتاب‌هاى «المراسم» تأليف سلاّر بن عبدالعزيز (م 448 ق)، [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] تأليف [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] «قده» (م 460 ق)، «اشارة السبق» تأليف ابوالمجد حلبى از علماى قرن ششم اشاره نمود. | ||
اگر چه مؤلفين اين كتاب‌ها تمام تلاش خود را در جهت خلاصه نمودن مباحث فقهى بكار مى‌گرفتند تا جايى كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در پايان «الجمل» مى‌نويسد: «فهذه جمل لخصناها و عقدناها في كل كتاب على غاية جهدنا و طاقتنا»، اما گاهى در تقسيم بندى مطالب به تكرار بعضى از مطالب پرداخته و يا عبارت‌هاى طولانى را بكار برده‌اند. | اگر چه مؤلفين اين كتاب‌ها تمام تلاش خود را در جهت خلاصه نمودن مباحث فقهى بكار مى‌گرفتند تا جايى كه [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] در پايان «الجمل» مى‌نويسد: «فهذه جمل لخصناها و عقدناها في كل كتاب على غاية جهدنا و طاقتنا»، اما گاهى در تقسيم بندى مطالب به تكرار بعضى از مطالب پرداخته و يا عبارت‌هاى طولانى را بكار برده‌اند. | ||
| خط ۶۳۶: | خط ۶۳۶: | ||
[[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] با توجه به اين كه قصد داشته خود كتاب مستقلى در اين سبك از فقه تدوين نمايد و از طرفى با احترام به پيشينيان قبل از خود به خلاصه نمودن و مختصر نمودن كتاب «المراسم» سلاّر و | [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] با توجه به اين كه قصد داشته خود كتاب مستقلى در اين سبك از فقه تدوين نمايد و از طرفى با احترام به پيشينيان قبل از خود به خلاصه نمودن و مختصر نمودن كتاب «المراسم» سلاّر و «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] » [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] پرداخته است. | ||
در اين ميان با تغيير در نظم تقسيم بندى و ساختار مطالب، و استفاده از تعابير خلاصه‌تر و جاى دادن فتاواى خود در ضمن اين عبارت‌ها به اين مهم همت گماشته است. | در اين ميان با تغيير در نظم تقسيم بندى و ساختار مطالب، و استفاده از تعابير خلاصه‌تر و جاى دادن فتاواى خود در ضمن اين عبارت‌ها به اين مهم همت گماشته است. | ||
وى خلاصۀ كتاب الجمل و العقود را با نام «المقصود من الجمل و | وى خلاصۀ كتاب [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] را با نام «المقصود من [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] » و خلاصۀ كتاب المراسم سلار را با نام «مختصر المراسم» در سال 672ق تأليف نموده است. ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/20 207). | ||
==انگيزۀ تأليف== | ==انگيزۀ تأليف== | ||
| خط ۶۶۶: | خط ۶۶۶: | ||
اگر چه در كتاب الجمل و العقود كه قسمت عبادات را در بردارد به پنج قسمت صلاة، صوم، زكاة، حج، جهاد تقسيم شده است اما در كتاب المقصود من الجمل قسمت طهارة در عناوين كتاب اضافه شده است. | اگر چه در كتاب [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] كه قسمت عبادات را در بردارد به پنج قسمت صلاة، صوم، زكاة، حج، جهاد تقسيم شده است اما در كتاب المقصود من الجمل قسمت طهارة در عناوين كتاب اضافه شده است. | ||
تقسيم بندى مطالب كتاب شبيه به | تقسيم بندى مطالب كتاب شبيه به «[[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] » مى‌باشد اما عناوين قسمت‌هاى مختلف كتاب و تفكيك بين مطالب در آن ديده نمى‌شود. | ||
==ويژگى‌ها== | ==ويژگى‌ها== | ||
اگر چه كتاب المقصود من الجمل و العقود به عنوان خلاصه و مختصر كتاب الجمل و العقود مشهور شده است اما در واقع اين كتاب داراى تفاوت‌هاى اساسى با كتاب الجمل و العقود مى‌باشد. | اگر چه كتاب المقصود من [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] به عنوان خلاصه و مختصر كتاب [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] مشهور شده است اما در واقع اين كتاب داراى تفاوت‌هاى اساسى با كتاب [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] مى‌باشد. | ||
همان طور كه گذشت اين كتاب از نظر تقسيم بندى فصول كتاب، فصل طهارت را اضافه نموده است. | همان طور كه گذشت اين كتاب از نظر تقسيم بندى فصول كتاب، فصل طهارت را اضافه نموده است. | ||
هم‌چنين بر خلاف كتاب الجمل و العقود كه مباحث كتاب را به 12 قسمت مقدمات و مقارنات، و سپس هر كدام را به افعال و تروك و هر كدام از اين دو را به واجب، مستحب و ندب، يا حرام، مكروه، و ندب تقسيم نموده است. | هم‌چنين بر خلاف كتاب [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] كه مباحث كتاب را به 12 قسمت مقدمات و مقارنات، و سپس هر كدام را به افعال و تروك و هر كدام از اين دو را به واجب، مستحب و ندب، يا حرام، مكروه، و ندب تقسيم نموده است. | ||
در اين كتاب اين تقسيم بندى مراعات نشده است و مؤلف دو نوع مستحب و ندب يا مكروه و ندب را در يكجا گردآورى نموده است. | در اين كتاب اين تقسيم بندى مراعات نشده است و مؤلف دو نوع مستحب و ندب يا مكروه و ندب را در يكجا گردآورى نموده است. | ||
| خط ۶۸۸: | خط ۶۸۸: | ||
در لابه‌لاى مطالب مذكور در كتاب المقصود من الجمل و العقود مؤلف نظريات جديد و فتاواى خود را مطرح نموده كه به بعضى اشاره مى‌شود در كتاب الجمل و العقود [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] وقت نماز مغرب را استتار قرص خورشيد دانسته مى‌نويسد: و أوّل وقت المغرب غيبوبة الشمس، امّا [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]] مى‌نويسد: و أوّل المغرب من زوال الحمرة شرقا إلى زوالها غربا. | در لابه‌لاى مطالب مذكور در كتاب المقصود من [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] مؤلف نظريات جديد و فتاواى خود را مطرح نموده كه به بعضى اشاره مى‌شود در كتاب [[الجمل و العقود في العبادات|الجمل و العقود]] [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] وقت نماز مغرب را استتار قرص خورشيد دانسته مى‌نويسد: و أوّل وقت المغرب غيبوبة الشمس، امّا [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]] مى‌نويسد: و أوّل المغرب من زوال الحمرة شرقا إلى زوالها غربا. | ||
در مورد ترتيب خواندن نمازهاى قضاء و اداء [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مى‌نويسد: من فاتته صلاة فريضة فوقتها حين يذكرها ما لم يدخل وقت فريضة [حاضرة]. در حالى كه محقق حلّى داخل شدن وقت را شرط ندانسته بلكه ضيق به وقت را شرط مى‌داند و مى‌نويسد: و تصلّى الفائتة ما لم يتضيق الحاضرة. | در مورد ترتيب خواندن نمازهاى قضاء و اداء [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] مى‌نويسد: من فاتته صلاة فريضة فوقتها حين يذكرها ما لم يدخل وقت فريضة [حاضرة]. در حالى كه محقق حلّى داخل شدن وقت را شرط ندانسته بلكه ضيق به وقت را شرط مى‌داند و مى‌نويسد: و تصلّى الفائتة ما لم يتضيق الحاضرة. | ||