الرحلة الورثيلانية الموسومة بنزهة الأنظار في فضل علم التاريخ و الأخبار: تفاوت میان نسخه‌ها

فصول پايانى نيز به مصر و ديدنى‌ها و عجائب آن اختصاص دارد. شهرهاى تاريخى اسكندريه، طرابلس، تونس و قسطنطنيه در راه بازگشت نيز توصيف شده‌اند. از جمله ديدنى‌هايى كه از آنها ياد شده، مساجد پنجگانه اسكندريه و مناره اسكندريه است. مسعودى در سال 333ق طول اين مناره را 230 ذراع دانسته است. نويسنده به تناسب بحث مطالب تاريخى و اعتقادى را نيز مطرح مى‌كند. او فتح مصر را توسط عمر از عجائب مى‌شمارد و فضايل خلفا را مطرح مى‌كند. او فضايل [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] را به تفصيل ذكر مى‌كند. در بخشى از آن مى‌خوانيم: «او اولين كسى بود كه در كودكى اسلام آورد و اولين كسى بود كه با رسول‌الله(ص) نماز گزارد و در تمامى مشاهد جز غزوه تبوك با وى بود و در حالى كه نه ساله بود رسول‌الله(ص) به اهل بهشت بودن او شهادت داد و دخترش فاطمه زهرا(س) را به او تزويج نمود». [[ورثیلانی، حسین بن محمد|ورثيلانى]] درباره خلفا بيشتر به غزوات آنها پرداخته است؛ اما چند صفحه از سفرنامه‌اش را به ذكر فضايل على(ع) اختصاص داده كه حاكى از حب وى نسبت به آن بزرگوار مى‌باشد.

محمد بن أبى‌شنب مصحح كتاب، در تصحيح آن از چهار نسخه خطى و چاپى استفاده كرده است؛ اما به اعتقاد برخى از نويسندگان؛ مانند مختار فيلالى به رغم تلاش باز هم عبارات تحريف شده، در كتاب وجود دارد و فقراتى از آن را در بعضى از نسخ نمى‌توان يافت و در نسخى ديگر نيز به لحاظ مكانى متفاوت است كه شك عدم صدور به قلم مؤلف را تقويت مى‌كند؛ چرا كه بعضى از مورخين به اغراض معينى برخى عبارات را خذف و يا مى‌افزودند. اين تحريفات سبب ابهام معلومات تاريخى شده است. مصحح نيز در فقرات پايانى مقدمه به اشكالات فراوانى كه پس از مراجعه به نسخ مختلف امكان اصلاح آنها فراهم نشده است، اعتراف دارد. در پانوشت كه به قلم مصحح است تنها اختلاف نسخ ديده مى‌شود. در ابتداى جلد اول مقدمه‌اى به قلم مصحح و پس از آن بيوگرافى مؤلف به نقل از يكى از نسخ سفرنامه ذكر شده است. فهرست مطالب هر دو مجلد در انتهاى جلد دوم آمده است.