۶۱٬۱۸۹
ویرایش
الرحلات المغربية و الأندلسية مصدر من مصادر تاريخ الحجاز في القرنين السابع و الثامن الهجريين: تفاوت میان نسخه‌ها
الرحلات المغربية و الأندلسية مصدر من مصادر تاريخ الحجاز في القرنين السابع و الثامن الهجريين (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۴ نوامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۸:۲۰
، ۴ نوامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده'
جز (جایگزینی متن - '== ساختار ==' به '==ساختار==') |
جز (جایگزینی متن - 'نويسنده' به 'نویسنده') |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
كتاب، به زبان عربى و در قرن چهاردهم قمرى، نوشته شده است. | كتاب، به زبان عربى و در قرن چهاردهم قمرى، نوشته شده است. | ||
ديدن كتبى كه در مورد حجاز نوشته شده، انگيزه | ديدن كتبى كه در مورد حجاز نوشته شده، انگيزه نویسنده براى گردآورى اثر حاضر، بوده است.<ref>مقدمه نویسنده، ص18</ref> | ||
كتاب، داراى اهميت فراوانى است؛ زيرا دربردارنده مطالبى مفيد، موثق و جامع پيرامون حجاز مى‌باشد.<ref>متن كتاب، ص504</ref> | كتاب، داراى اهميت فراوانى است؛ زيرا دربردارنده مطالبى مفيد، موثق و جامع پيرامون حجاز مى‌باشد.<ref>متن كتاب، ص504</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب با دو مقدمه از فواز على بن جنيدب الدهاس و | كتاب با دو مقدمه از فواز على بن جنيدب الدهاس و نویسنده و يك تمهيد، آغاز و مطالب در شش فصل و يك خاتمه، تنظيم شده است. | ||
نویسنده در ابتدا فن سفرنامه‌نويسى در ميان مغربیان و اهالى اندلس را مورد بحث قرار داده و سپس به بررسى سفرنامه‌هاى جهانگردانى كه در قرن هفتم و هشتم، از حجاز ديدن كرده‌اند پرداخته و بر اساس آنها، اوضاع سياسى، اجتماعى و علمى حجاز در آن عصر را مورد بررسى قرار داده است. در پایان نيز به ذكر مشاهدات جغرافيايى و عمرانى جهانگردان كه از خلال سفرنامه‌هاى ايشان به دست آمده، پرداخته است. | |||
وى در تدوين اين اثر، از كتب فراوان و باارزشى، به غير از سفرنامه‌ها، استفاده كرده است كه اهم آنها، عبارتند از: | وى در تدوين اين اثر، از كتب فراوان و باارزشى، به غير از سفرنامه‌ها، استفاده كرده است كه اهم آنها، عبارتند از: | ||
#مصادرى كه در نوشتن معلومات مربوط به مكه مورد استفاده قرار گرفته است: «العقد الثمين في تاريخ البلد الأمين» و «شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام»، اثر تقى‌الدين فاسى (كه از مهم‌ترين مصادر مورد استفاده | #مصادرى كه در نوشتن معلومات مربوط به مكه مورد استفاده قرار گرفته است: «العقد الثمين في تاريخ البلد الأمين» و «شفاء الغرام بأخبار البلد الحرام»، اثر تقى‌الدين فاسى (كه از مهم‌ترين مصادر مورد استفاده نویسنده مى‌باشد)؛ «إتحاف الورى بأخبار أم القرى»، تأليف عمر بن محمد بن فهد و «الدرر الفرائد المنظمة في أخبار الحاج و طريق مكة المعظمة»، اثر عبدالقادر ابن محمد الجزيرى.<ref>مقدمه نویسنده، ص21</ref> | ||
#مصادر مربوط به مدينه منوره: «أخبار مدينة الرسول المسمى الدرة الثمينة»، اثر محمد بن محمود بن نجار؛ «وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى»، اثر نورالدين على سمهودى و «التحفة اللطيفة في تاريخ المدينة الشريفة»، تأليف شمس‌الدين سخاوى.<ref>همان</ref> | #مصادر مربوط به مدينه منوره: «أخبار مدينة الرسول المسمى الدرة الثمينة»، اثر محمد بن محمود بن نجار؛ «وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى»، اثر نورالدين على سمهودى و «التحفة اللطيفة في تاريخ المدينة الشريفة»، تأليف شمس‌الدين سخاوى.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
در مقدمه آقاى فواز، از اهميت كتاب و جايگاه و اسلوب جديد آن، سخن به ميان آمده است.<ref>متن كتاب، ص11 - 13</ref> | در مقدمه آقاى فواز، از اهميت كتاب و جايگاه و اسلوب جديد آن، سخن به ميان آمده است.<ref>متن كتاب، ص11 - 13</ref> | ||
در مقدمه | در مقدمه نویسنده، ضمن تبيين اهميت موضوع كتاب و سبب گزينش آن، اهم مصادرى كه نویسنده در تدوين اثر خويش، از آنها بهره برده، ذكر گرديده است.<ref>مقدمه نویسنده، ص18</ref> | ||
تمهيد، مشتمل بر تحديد حجاز و تبيين مفهوم «رحله» در قرآن، سنت نبوى و لغت بوده و در ضمن بيان انواع سفرنامه‌ها، به معروف‌ترين سفرنامه‌هاى اسلامى، كه مربوط به غرب يا شرق جهان اسلام مى‌باشد، اشاره شده است.<ref>همان، ص19</ref> | تمهيد، مشتمل بر تحديد حجاز و تبيين مفهوم «رحله» در قرآن، سنت نبوى و لغت بوده و در ضمن بيان انواع سفرنامه‌ها، به معروف‌ترين سفرنامه‌هاى اسلامى، كه مربوط به غرب يا شرق جهان اسلام مى‌باشد، اشاره شده است.<ref>همان، ص19</ref> | ||
نویسنده در فصل اول، به بررسى و بحث پيرامون فن سفرنامه‌نويسى در ميان مغربیان و اهل اندلس پرداخته و تحت اين عنوان، مباحث فرعى ديگرى پيرامون انواع سفرنامه‌ها، ويژگى‌هاى عام و خاص سفرنامه‌هاى مغربى و اندلسى را مورد بررسى قرار داده است.<ref>همان</ref> | |||
در پایان اين فصل، به اهميت سفرنامه‌هاى مغربى و اندلسى و لزوم توجه و اعتماد بر آنها به‌عنوان مصادر مهمى در تاريخ حجاز، اشاره شده است.<ref>همان</ref> | در پایان اين فصل، به اهميت سفرنامه‌هاى مغربى و اندلسى و لزوم توجه و اعتماد بر آنها به‌عنوان مصادر مهمى در تاريخ حجاز، اشاره شده است.<ref>همان</ref> | ||
در فصل دوم، توجه | در فصل دوم، توجه نویسنده، معطوف به جهانگردان قرن هشتم و سفرنامه‌هاى ايشان گرديده است. اين جهانگردان عبارتند از: [[ابن جبیر، محمد بن احمد|ابن جبير]]، الرعينى، ابن رشيد، العبدرى، التجيبى، السبتى، ابن جابر الوادى‌آش، [[ابن بطوطه، محمد بن عبدالله|ابن بطوطه]] و البلوى.<ref>همان</ref> | ||
نویسنده در اين فصل، به بررسى دوران زندگانى اين جهانگردان، جايگاه اجتماعى و علمى و تأليفات ايشان پرداخته و سپس به ويژگى‌ها و مميزات سفرنامه‌هاى هريك، اشاره نموده است. چينش اين افراد، بر حسب تاريخ سفر آنها به حجاز، صورت گرفته است.<ref>همان</ref> | |||
نویسنده در فصل سوم، به بحث پيرامون اوضاع سياسى حجاز، طبق نوشته سفرنامه‌هاى به‌يادگارمانده از گذشتگان پرداخته است. وى در اين فصل، در كنار پرداختن به سياست‌هاى داخلى و خارجى امراى حجاز، نظام حكومت و نحوه اداره جامعه در حجاز را نيز مورد كنكاش قرار داده است.<ref>همان</ref> | |||
اين بررسى‌ها، دربرگيرنده اوضاع داخلى شهرهاى حجاز و ذكر اسامى بعضى از امرا و اشراف معاصر هر فتره تاريخى، بر اساس برداشت سفرنامه‌ها و تطبيق آنها، با مصادر تاريخى معاصر يا قديمى است.<ref>همان</ref> | اين بررسى‌ها، دربرگيرنده اوضاع داخلى شهرهاى حجاز و ذكر اسامى بعضى از امرا و اشراف معاصر هر فتره تاريخى، بر اساس برداشت سفرنامه‌ها و تطبيق آنها، با مصادر تاريخى معاصر يا قديمى است.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده | فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهاى كتاب آمده است. | ||
پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است. | پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است. | ||