۹٬۴۵۲
ویرایش
الرجال (حر عاملی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} ''''
جز (جایگزینی متن - '== گزارش محتوا ==' به '==گزارش محتوا==') |
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '}}↵↵↵'''' به '}} '''') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[حر عاملی، محمد بن حسن]] ( | [[حر عاملی، محمد بن حسن]] (نویسنده) | ||
[[فاضلی، علی]] (محقق) | [[فاضلی، علی]] (محقق) | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
حدیث - علم الرجال | حدیث - علم الرجال | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، سازمان چاپ و نشر | |||
| مکان نشر =قم - ایران | | مکان نشر =قم - ایران | ||
| سال نشر = 1385 ش یا 1427 ق | | سال نشر = 1385 ش یا 1427 ق | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| شابک =964-493-131-9 | | شابک =964-493-131-9 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =36383 | |||
| کتابخوان همراه نور =36383 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الرجال'''، اثر [[محمد بن حسن حر عاملى]] از محدثان بنام قرن يازدهم هجرى به زبان عربى است كه توسط [[على فاضلى]] مورد تحقيق قرار گرفته است. | '''الرجال'''، اثر [[محمد بن حسن حر عاملى]] از محدثان بنام قرن يازدهم هجرى به زبان عربى است كه توسط [[على فاضلى]] مورد تحقيق قرار گرفته است. | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
بعضى از فهرست‌نگاران به‌غلط اين كتاب را به [[مولى مراد بن محمدصادق كشميرى]] از شاگردان مؤلف منسوب كرده‌اند و منشأ اين اشتباه، كتابت نسخه‌اى از اين كتاب توسط اوست.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 طاوسى مسرور، سعيد، ص25]</ref> | بعضى از فهرست‌نگاران به‌غلط اين كتاب را به [[مولى مراد بن محمدصادق كشميرى]] از شاگردان مؤلف منسوب كرده‌اند و منشأ اين اشتباه، كتابت نسخه‌اى از اين كتاب توسط اوست.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 طاوسى مسرور، سعيد، ص25]</ref> | ||
== ساختار == | ==ساختار== | ||
در ابتداى اين كتاب يك جلدى، مقدمه محقق و چند تصوير از نسخه خطى آمده است. | در ابتداى اين كتاب يك جلدى، مقدمه محقق و چند تصوير از نسخه خطى آمده است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
#:لو: كسانى كه از ائمه(ع) روايت نكرده‌اند. | #:لو: كسانى كه از ائمه(ع) روايت نكرده‌اند. | ||
#:و... | #:و... | ||
#: گفتنى است كه مؤلف گاهى در كتاب خود از رموزى استفاده كرده كه آن‌ها را در مقدمه معرفى نكرده است. اين رموز عبارت است از: غض: براى [[ابن غضائرى]]، عق: براى عقيقى، ضح: براى [[إيضاح الاشتباه]] و يه: براى [[ | #: گفتنى است كه مؤلف گاهى در كتاب خود از رموزى استفاده كرده كه آن‌ها را در مقدمه معرفى نكرده است. اين رموز عبارت است از: غض: براى [[ابن غضائرى]]، عق: براى عقيقى، ضح: براى [[إيضاح الاشتباه]] و يه: براى [[من لا‌يحضره الفقيه]]. | ||
#[[شيخ حر عاملى]] براى كتاب خود خاتمه‌اى نيز تنظيم كرده كه مشتمل بر 4 فايده رجالى است. او اين فوايد را بيشتر بر اساس [[خلاصة الأقوال]] [[علامه حلى]] تنظيم نموده و گاهى نيز به [[فهرست شيخ طوسى]] ارجاع مى‌دهد. اين فوايد به ترتيب عبارت است از: | #[[شيخ حر عاملى]] براى كتاب خود خاتمه‌اى نيز تنظيم كرده كه مشتمل بر 4 فايده رجالى است. او اين فوايد را بيشتر بر اساس [[خلاصة الأقوال]] [[علامه حلى]] تنظيم نموده و گاهى نيز به [[فهرست شيخ طوسى]] ارجاع مى‌دهد. اين فوايد به ترتيب عبارت است از: | ||
#: فايده در باب استعمال فراوان «عدة من أصحابنا» در [[الکافی|كتاب كافى]]. | #: فايده در باب استعمال فراوان «عدة من أصحابنا» در [[الکافی|كتاب كافى]]. | ||
#: فايده در باب مشخص نمودن برخى راويان مشترك. | #: فايده در باب مشخص نمودن برخى راويان مشترك. | ||
#: فايده در باب برخى طرق [[شیخ طوسی|طوسى]] در [[تهذیب الاحکام|تهذيب]] و [[استبصار]]. | #: فايده در باب برخى طرق [[شیخ طوسی|طوسى]] در [[تهذیب الاحکام|تهذيب]] و [[استبصار]]. | ||
#: فايده در باب طرق صدوق در «[[ | #: فايده در باب طرق صدوق در «[[من لا‌يحضره الفقيه]]» كه مفصل‌ترين اين فوايد است.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان]</ref> | ||
#مؤلف براى تأليف كتابش از منابع شيعى و سنى استفاده كرده است كه منابع شيعى عبارت است از: | #مؤلف براى تأليف كتابش از منابع شيعى و سنى استفاده كرده است كه منابع شيعى عبارت است از: | ||
#:[[اختيار معرفة الرجال (تحقیق رجایی)|رجال كشى]]، [[رجال نجاشى]]، [[رجال طوسی]] و [[فهرست شيخ طوسى]] و [[خلاصة الأقوال علامه حلى]]. | #:[[اختيار معرفة الرجال (تحقیق رجایی)|رجال كشى]]، [[رجال نجاشى]]، [[رجال طوسی]] و [[فهرست شيخ طوسى]] و [[خلاصة الأقوال علامه حلى]]. | ||
#:ديگر منابعى كه مؤلف از آن‌ها بهره برده است، عبارت است از: | #:ديگر منابعى كه مؤلف از آن‌ها بهره برده است، عبارت است از: | ||
#:[[رجال برقى]]؛ [[كافى كلينى]]؛ [[كمال‌الدين و تمام النعمة]]، [[ | #:[[رجال برقى]]؛ [[كافى كلينى]]؛ [[كمال‌الدين و تمام النعمة]]، [[من لا‌يحضره الفقيه]]، [[ثواب الأعمال و عقاب الأعمال|ثواب الأعمال]] و [[عيون أخبار الرضا]]، از [[شيخ صدوق]]؛ [[ارشاد شيخ مفيد]]؛ [[الاستبصار]] و [[الغيبة]] از [[شيخ طوسى]]؛ [[إعلام الورى]] (ربيع الشيعة) اثر [[امين‌الاسلام طبرسى]]؛ [[احتجاج]] از [[ابومنصور طبرسى]]؛ [[معالم العلماء]] از [[ابن شهرآشوب]]؛ [[بشری المحققین|البشرى]] از [[ابن طاووس حلى]]؛ [[رجال ابن داوود]]؛ [[إيضاح الاشتباه]] از [[علامه حلى]]؛ [[حواشى خلاصة الأقوال]]، [[الرعاية في علم الدراية]] و [[روض الجنان في شرح إرشاد الأذهان]] از [[شهيد ثانى]]؛ [[منهج المقال]]. | ||
#: منابع اهل تسنن: | #: منابع اهل تسنن: | ||
#:[[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفيات الأعيان]]؛ [[القاموس المحيط]] و... | #:[[وفيات الأعيان و أنباء أبناء الزمان|وفيات الأعيان]]؛ [[القاموس المحيط]] و... | ||
#مؤلف در ترجمه جعفر بن سليمان ضبعى مى‌نويسد: «عامه او را توثيق نموده و او را به زهد و تشيع وصف كرده‌اند». دانسته نيست كه مؤلف از كدام‌يك از كتب اهل تسنن استفاده كرده است؛ هرچند ممكن است منبع وى، [[تهذيب الكمال]] باشد.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان، ص25 و 26]</ref> | #مؤلف در ترجمه جعفر بن سليمان ضبعى مى‌نويسد: «عامه او را توثيق نموده و او را به زهد و تشيع وصف كرده‌اند». دانسته نيست كه مؤلف از كدام‌يك از كتب اهل تسنن استفاده كرده است؛ هرچند ممكن است منبع وى، [[تهذيب الكمال]] باشد.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 همان، ص25 و 26]</ref> | ||
#مؤلف | #مؤلف غالباً آراى رجاليان قبل از خود را ذكر مى‌كند، بدون آنكه خود اظهار نظر كند. اما در برخى موارد اختلافى، نظر خود را بيان نموده است؛ براى نمونه: | ||
#:- جابر بن يزيد جعفى: تنها نظر خود را بيان كرده و به منابع پيش از خود ارجاع نمى‌دهد. او مى‌نويسد: هرچند روايات در مدح و ذم او وارد شده است، اما مدح ارجح است. رجاليان در باب او اختلاف دارند و اكثرا او را تضعيف نموده‌اند، اما آنچه از احاديث ظاهر مى‌شود ترجيح مدح است و ذم مبنى بر تقيه است.<ref>متن كتاب ص75، ش261</ref> | #:- جابر بن يزيد جعفى: تنها نظر خود را بيان كرده و به منابع پيش از خود ارجاع نمى‌دهد. او مى‌نويسد: هرچند روايات در مدح و ذم او وارد شده است، اما مدح ارجح است. رجاليان در باب او اختلاف دارند و اكثرا او را تضعيف نموده‌اند، اما آنچه از احاديث ظاهر مى‌شود ترجيح مدح است و ذم مبنى بر تقيه است.<ref>متن كتاب ص75، ش261</ref> | ||
#:- ابان بن عثمان احمر بجلى: ناووسى بودن وى را رد كرده است.<ref>همان، ص35 و 36، ش7</ref> | #:- ابان بن عثمان احمر بجلى: ناووسى بودن وى را رد كرده است.<ref>همان، ص35 و 36، ش7</ref> | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۹: | ||
#در مواردى براى توثيق (مدح) يا تضعيف (ذم) به روايات و كتب حديث استناد كرده است.<ref>براى نمونه: همان، ص49، ش83؛ ص65، ش192؛ ص105، ش492</ref>؛ مانند استناد به روايتى از [[ثواب الأعمال]] در مدح [[عبدالعظيم حسنى]].<ref>همان، ص152، ش795</ref> | #در مواردى براى توثيق (مدح) يا تضعيف (ذم) به روايات و كتب حديث استناد كرده است.<ref>براى نمونه: همان، ص49، ش83؛ ص65، ش192؛ ص105، ش492</ref>؛ مانند استناد به روايتى از [[ثواب الأعمال]] در مدح [[عبدالعظيم حسنى]].<ref>همان، ص152، ش795</ref> | ||
#اگر فردى از راويان داراى كتاب يا اصل باشد بدان اشاره مى‌كند.<ref>براى نمونه: همان ص34، 47، 60، 96 و...</ref> | #اگر فردى از راويان داراى كتاب يا اصل باشد بدان اشاره مى‌كند.<ref>براى نمونه: همان ص34، 47، 60، 96 و...</ref> | ||
#ضبط صحيح برخى موارد اختلافى را تذكر داده است؛ مانند: احمد بن زياد الهمدانى: بالمعجمة.<ref>همان، ص50، ش89</ref>يا | #ضبط صحيح برخى موارد اختلافى را تذكر داده است؛ مانند: احمد بن زياد الهمدانى: بالمعجمة.<ref>همان، ص50، ش89</ref>يا ابراهیم بن ابى‌الكرّام: مشددا.<ref>همان، ص39، ش18</ref>، عبداللّه بن جريج: ابن جريج، بالضمتين و الجيمين (اين قول را از ابن داوود نقل كرده است).<ref>همان ص156، ش816</ref> | ||
#به اختلاف نسخ اشاره كرده است؛ مانند: حكم بن بشار كه در نسخه‌اى حكم بن يسار ضبط شده است.<ref>همان، ص105، ش488 و 495</ref> | #به اختلاف نسخ اشاره كرده است؛ مانند: حكم بن بشار كه در نسخه‌اى حكم بن يسار ضبط شده است.<ref>همان، ص105، ش488 و 495</ref> | ||
#:حسن بن بشار مدائنى كه مؤلف نام صحيح وى را | #:حسن بن بشار مدائنى كه مؤلف نام صحيح وى را حسین مى‌داند.<ref>همان، ص87، ش349؛ ص96، ش429</ref> | ||
#در باب اصحاب رسول خدا(ص) معمولا به ذكر اطلاعاتى بسنده كرده و از تصريح به توثيق يا تضعيف خوددارى كرده است، اما در مواردى به ممدوح بودن يا مذموم بودن برخى از آنان تصريح كرده است؛ مانند مذموم بودن انس بن مالك.<ref>همان، ص67، ش207</ref>و زيد بن ثابت.<ref>همان، ص126، ش615</ref>و ممدوح بودن بلال.<ref>همان، ص71، ش242</ref>و ابوذر.<ref>همان، ص80 و 81، ش306</ref> | #در باب اصحاب رسول خدا(ص) معمولا به ذكر اطلاعاتى بسنده كرده و از تصريح به توثيق يا تضعيف خوددارى كرده است، اما در مواردى به ممدوح بودن يا مذموم بودن برخى از آنان تصريح كرده است؛ مانند مذموم بودن انس بن مالك.<ref>همان، ص67، ش207</ref>و زيد بن ثابت.<ref>همان، ص126، ش615</ref>و ممدوح بودن بلال.<ref>همان، ص71، ش242</ref>و ابوذر.<ref>همان، ص80 و 81، ش306</ref> | ||
#در باب فرزندان ائمه اطهار(ع) | #در باب فرزندان ائمه اطهار(ع) غالباً به ارشاد شيخ مفيد اعتماد نموده است؛ مانند: احمد بن موسى بن جعفر الكاظم(ع).<ref>همان، ص58، ش135</ref>؛ حسین بن على بن حسین(ع).<ref>همان، ص99 و 100، ش448</ref>؛ زيد بن على بن حسین(ع).<ref>همان، ص126 و 127، ش618</ref> | ||
#در تعداد قابل توجهى از موارد اختلافى، به آراى [[شهيد ثانى]] در تعديل و ترجيح روات اعتماد نموده است (براى نمونه: همان، ص84، ش333؛ ص105، ش490؛ ص111، ش523). | #در تعداد قابل توجهى از موارد اختلافى، به آراى [[شهيد ثانى]] در تعديل و ترجيح روات اعتماد نموده است (براى نمونه: همان، ص84، ش333؛ ص105، ش490؛ ص111، ش523). | ||
#در كار مؤلف | #در كار مؤلف خطاهایى نيز ديده مى‌شود. او فهرست منتجب‌الدين را از منابع خود معرفى كرده و براى آن رمز «م» قرار داده است؛ حال آنكه تنها يك بار از آن در باب سيف بن عميره نقل كرده است. جالب آنجاست كه مطلب منقول از [[فهرست منتجب‌الدين]] در اين كتاب نيست، بلكه در [[معالم العلما]]ى [[ابن شهرآشوب]] است. گفتنى است كه مؤلف كرارا از [[إعلام الورى]] (ربيع الشيعة) طبرسى نقل كرده است، اما به‌اشتباه آن را از [[ابن طاووس]] مى‌داند.<ref>براى نمونه: همان، ص44، ش49؛ ص47، ش70</ref> | ||
#: مؤلف، براى مدح ابوايوب انصارى به باب جنائز كافى ارجاع مى‌دهد، اما در مصدر مدح ابوسعيد خدرى است، نه ابوايوب انصارى.<ref>همان، ص111-112، ش527</ref>..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 ر.ک: طاوسى مسرور، سعيد، ص26 و 27]</ref> | #: مؤلف، براى مدح ابوايوب انصارى به باب جنائز كافى ارجاع مى‌دهد، اما در مصدر مدح ابوسعيد خدرى است، نه ابوايوب انصارى.<ref>همان، ص111-112، ش527</ref>..<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/580533 ر.ک: طاوسى مسرور، سعيد، ص26 و 27]</ref> | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۱: | ||
پاورقى‌ها به ارجاع‌نويسى، اختلاف نسخ و رفع ابهامات و اشكالات متن اختصاص يافته است. مصادر تحقيق در پایان كتاب آمده است. | پاورقى‌ها به ارجاع‌نويسى، اختلاف نسخ و رفع ابهامات و اشكالات متن اختصاص يافته است. مصادر تحقيق در پایان كتاب آمده است. | ||
محقق در ابتداى كتاب، ترجمه مؤلف و | محقق در ابتداى كتاب، ترجمه مؤلف و نمونه‌هایى از اجازات او را آورده و فهرستى از مصادر ترجمه وى ارائه كرده است.<ref>مقدمه محقق، ص7-17</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||