الذخر الفاخر في تعارض الأصل و الظاهر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>'
جز (جایگزینی متن - '<references /> ' به '<references/> ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۳۶: خط ۳۶:
از جمله قواعد مهمی که اثر مهمی در همه ابواب فقه دارد قاعده «تعارض اصل و ظاهر» است و این‌که در جمیع موارد، ظاهر بر اصل مقدم می‌شود یا عکس آن یا بین موارد باید تفصیل داد. در این رابطه فقها در برخی موارد اصل را بر ظاهر مقدم می‌کنند و در موارد دیگری عکس آن عمل می‌کنند، پس باید در مصادیق آن تحقیق نمود تا این‌که ضابطه اساسی مهم در این قاعده را بدانیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/5 ر.ک: همان]</ref>.
از جمله قواعد مهمی که اثر مهمی در همه ابواب فقه دارد قاعده «تعارض اصل و ظاهر» است و این‌که در جمیع موارد، ظاهر بر اصل مقدم می‌شود یا عکس آن یا بین موارد باید تفصیل داد. در این رابطه فقها در برخی موارد اصل را بر ظاهر مقدم می‌کنند و در موارد دیگری عکس آن عمل می‌کنند، پس باید در مصادیق آن تحقیق نمود تا این‌که ضابطه اساسی مهم در این قاعده را بدانیم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/5 ر.ک: همان]</ref>.


نویسنده به شیوه رایج مقدمه‌ای نوشته که مشتمل بر امور مربوط به موضوع کتاب است. نگارش این مقدمه بدین‌جهت است که خواننده با دید باز نسبت به موضوع به بحث ورود کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/9 ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9]</ref>. در ابتدای این مقدمه، فضیلت علم با استناد به آیات ابتدایی سوره مطرح شده که نعمت علم را پس از نعمت ایجاد انسان والاترین نعمت شمرده است. سپس بر اهمیت عمل به علم با استناد به چند روایت تأکید شده است. <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>.
نویسنده به شیوه رایج مقدمه‌ای نوشته که مشتمل بر امور مربوط به موضوع کتاب است. نگارش این مقدمه بدین‌جهت است که خواننده با دید باز نسبت به موضوع به بحث ورود کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/9 ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9]</ref>. در ابتدای این مقدمه، فضیلت علم با استناد به آیات ابتدایی سوره مطرح شده که نعمت علم را پس از نعمت ایجاد انسان والاترین نعمت شمرده است. سپس بر اهمیت عمل به علم با استناد به چند روایت تأکید شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>.


ثمره بحث از دیگر امور مطرح شده در مقدمه است. بحث تعارض اصل و ظاهر از موضوعات پرکاربردی است که در موارد زیادی از طهارت تا حدود و قصاص به‌ویژه در مقام دعوی مورد نیاز واقع می‌شود. به‌عبارت‌دیگر این بحث دو باب دارد: بابی در غیر دعوی و انکار و بابی دیگری در مقام دعوی و انکار<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>.
ثمره بحث از دیگر امور مطرح شده در مقدمه است. بحث تعارض اصل و ظاهر از موضوعات پرکاربردی است که در موارد زیادی از طهارت تا حدود و قصاص به‌ویژه در مقام دعوی مورد نیاز واقع می‌شود. به‌عبارت‌دیگر این بحث دو باب دارد: بابی در غیر دعوی و انکار و بابی دیگری در مقام دعوی و انکار<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/11 ر.ک: همان، ص11]</ref>.
خط ۴۸: خط ۴۸:
در فصل سوم نیز محل نزاع در تعارض اصل و ظاهر، تحریر شده و اقوال فقها در این رابطه ذکر شده است. ظاهر اگر از مواردی باشد که دلیلی بر اعتبارش اقامه شده بدون شک بر اصل مقدم می‌شود و لازم است مانند بینه در موضوعات و کتاب و سنت در احکام از آن تبعیت شود. همچنین اگر دلیلی خاص بر تقدیم اصل اقامه شود، اصل بر ظاهر مقدم می‌شود. نویسنده سپس شواهد متعددی را ذکر کرده که حاکی از آن است که محل اختلاف، مطلق ظواهر و اصول نیست. همچنین از کلام جمهور چنین فهمیده می‌شود: محل اختلاف در ظواهر و اصول عام نیست. لذا اقوال مختلف فقها در این مسئله را متذکر می‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/131 ر.ک: همان، ص135-131]</ref>.
در فصل سوم نیز محل نزاع در تعارض اصل و ظاهر، تحریر شده و اقوال فقها در این رابطه ذکر شده است. ظاهر اگر از مواردی باشد که دلیلی بر اعتبارش اقامه شده بدون شک بر اصل مقدم می‌شود و لازم است مانند بینه در موضوعات و کتاب و سنت در احکام از آن تبعیت شود. همچنین اگر دلیلی خاص بر تقدیم اصل اقامه شود، اصل بر ظاهر مقدم می‌شود. نویسنده سپس شواهد متعددی را ذکر کرده که حاکی از آن است که محل اختلاف، مطلق ظواهر و اصول نیست. همچنین از کلام جمهور چنین فهمیده می‌شود: محل اختلاف در ظواهر و اصول عام نیست. لذا اقوال مختلف فقها در این مسئله را متذکر می‌شود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/131 ر.ک: همان، ص135-131]</ref>.


در بخشی از این فصل به مسئله‌ای با عنوان تقدیم ظاهر بر اصل در لوث و امانات اختصاص یافته است. لوث در لغت به معنی آلایش، آلودگی، برهان و دلیلی‌ که‌ کامل‌ نشده و هنوز قابل‌قبول نباشد. همچنین به معنی تلوث و آلوده شدن به‌ چیزی‌ مانند‌ گل، نجاست یا خون آمده است؛ اما در‌ اصطلاح‌ عبارت است از دلیل ظن‌آوری که در حضور حاکم برای صدق ادعای مدعی اقامه شده‌ مانند‌: یک شاهد یا دو شاهد درصورتی‌که سایر شرایط را در‌ برنداشته‌ باشد <ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/73679/10 ر.ک: افضلی قادی، فریبا، ص11-10]</ref>. نویسنده سبب ذکر این مسئله در این باب را این‌گونه تبیین می‌کند: موارد لوث و امانات اگرچه خارج از موضوع تعارض اصل و ظاهر است؛ زیرا اجماع و دلیل قائم بر تقدیم قول امین در امانات و مدعی در موارد لوث به سوگند یاد کردن است؛ لکن ذکر این دو موضوع مفید فایده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/224 ر.ک: همان، ص224]</ref>.
در بخشی از این فصل به مسئله‌ای با عنوان تقدیم ظاهر بر اصل در لوث و امانات اختصاص یافته است. لوث در لغت به معنی آلایش، آلودگی، برهان و دلیلی‌ که‌ کامل‌ نشده و هنوز قابل‌قبول نباشد. همچنین به معنی تلوث و آلوده شدن به‌ چیزی‌ مانند‌ گل، نجاست یا خون آمده است؛ اما در‌ اصطلاح‌ عبارت است از دلیل ظن‌آوری که در حضور حاکم برای صدق ادعای مدعی اقامه شده‌ مانند‌: یک شاهد یا دو شاهد درصورتی‌که سایر شرایط را در‌ برنداشته‌ باشد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/73679/10 ر.ک: افضلی قادی، فریبا، ص11-10]</ref>. نویسنده سبب ذکر این مسئله در این باب را این‌گونه تبیین می‌کند: موارد لوث و امانات اگرچه خارج از موضوع تعارض اصل و ظاهر است؛ زیرا اجماع و دلیل قائم بر تقدیم قول امین در امانات و مدعی در موارد لوث به سوگند یاد کردن است؛ لکن ذکر این دو موضوع مفید فایده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/224 ر.ک: همان، ص224]</ref>.


صغریات باب امانت آخرین مطلب کتاب است که تحقق آن در ابواب متفرق ودیعه، عاریه، مضاربه، مزارعه و مانند آن بررسی شده است. در این رابطه ابتدا در هر باب کلمات فقهای شیعه و سنی ذکر شده است. سپس ادله هر یک بر این‌که این باب از موارد امانت است تبیین شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/240 ر.ک: همان، ص240]</ref>.
صغریات باب امانت آخرین مطلب کتاب است که تحقق آن در ابواب متفرق ودیعه، عاریه، مضاربه، مزارعه و مانند آن بررسی شده است. در این رابطه ابتدا در هر باب کلمات فقهای شیعه و سنی ذکر شده است. سپس ادله هر یک بر این‌که این باب از موارد امانت است تبیین شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/8032/1/240 ر.ک: همان، ص240]</ref>.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش