پرش به محتوا

الحبل المتين في إحكام أحكام الدين: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن‌ح' به 'ابن‌ ح'
جز (جایگزینی متن - '== وابسته‌ها == ' به '==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} ')
جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ح' به 'ابن‌ ح')
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۱: خط ۱۱:
| موضوع = فقه جعفری - قرن 11ق.  
| موضوع = فقه جعفری - قرن 11ق.  


| ناشر = آستان قدس رضوي. بنياد پژوهشهای اسلامى  
| ناشر = آستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى  


| مکان نشر =ايران - مشهد
| مکان نشر =ايران - مشهد
خط ۲۰: خط ۲۰:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد = 2
| تعداد جلد = 2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =13541
| کتابخوان همراه نور =13541
| کتابخوان همراه نور =13541
| کد پدیدآور = 72
| کد پدیدآور = 72
خط ۳۵: خط ۳۵:
کتاب شریف حبل المتین از شهیرترین کتب [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] در سبک فقه مأثور است. در این‌ کتاب‌، احادیث‌ معتبر در دو باب «طهارة» و «صلاة» گردآورى و بررسى شده است. برخی از عبارات نویسنده حاکی از آن است که هدف وی نگارش کتابی مشتمل بر تمامی ابواب فقه بوده است، ولی جز کتاب طهارت و صلاة را از او نمی‌یابیم. ظاهراً شرایط حاکم بر زمانش فرصت تکمیل خواسته و محقق کردن آرزوی مطلوب را به او نداده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص6</ref>‏.
کتاب شریف حبل المتین از شهیرترین کتب [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شیخ بهایی]] در سبک فقه مأثور است. در این‌ کتاب‌، احادیث‌ معتبر در دو باب «طهارة» و «صلاة» گردآورى و بررسى شده است. برخی از عبارات نویسنده حاکی از آن است که هدف وی نگارش کتابی مشتمل بر تمامی ابواب فقه بوده است، ولی جز کتاب طهارت و صلاة را از او نمی‌یابیم. ظاهراً شرایط حاکم بر زمانش فرصت تکمیل خواسته و محقق کردن آرزوی مطلوب را به او نداده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص6</ref>‏.


مؤلف بر این باور‌ است‌ که‌ گلچینى از احادیث معتبر را که براى استنباط احکام مفید هستند، از کتب اربعه‌ برگزیده‌ است. اگرچه نگاه نویسنده شرح حدیث نیست، اما به تبع مشکلاتى که در‌ سر‌ راه‌ فهم روایات پیش می‌آید، او لازم دیده که بخشى از آن‏ها را تبیین کند‌، چنانچه‌ در توصیف اثرش می‌‏نویسد: این کتاب خلاصه‌ای از روایات راویان شیعه را در‌ بر‌ دارد‌ که با اسنادی صحیح از معصومان گزارش شده است. این کتاب گنجینه‌ای از روایات صحیح‌ و حَسَن‌ و دریایی آکنده از مرواریدها و مرجان‌های درخشان روایات است که تفسیر مبانی و تقریر‌ معانی‌ و بیان‌ نکات و توضیح مغلقات، آن را در برگرفته است و... <ref>ر.ک: غلامعلی، مهدی، ص54؛ مقدمه دوم مؤلف، ص40</ref>‏.
مؤلف بر این باور‌ است‌ که‌ گلچینى از احادیث معتبر را که براى استنباط احکام مفید هستند، از کتب اربعه‌ برگزیده‌ است. اگرچه نگاه نویسنده شرح حدیث نیست، اما به تبع مشکلاتى که در‌ سر‌ راه‌ فهم روایات پیش می‌آید، او لازم دیده که بخشى از آن‏ها را تبیین کند‌، چنانچه‌ در توصیف اثرش می‌‏نویسد: این کتاب خلاصه‌ای از روایات راویان شیعه را در‌ بر‌ دارد‌ که با اسنادی صحیح از معصومان گزارش شده است. این کتاب گنجینه‌ای از روایات صحیح‌ و حَسَن‌ و دریایی آکنده از مرواریدها و مرجان‌های درخشان روایات است که تفسیر مبانی و تقریر‌ معانی‌ و بیان‌ نکات و توضیح مغلقات، آن را در برگرفته است و...<ref>ر.ک: غلامعلی، مهدی، ص54؛ مقدمه دوم مؤلف، ص40</ref>‏.


مؤلف تمام احادیث را از جهت وضعیت راویان بررسى کرده‌ و در‌ سه دسته: صحاح، حسان و موثقات قرار داده است. او خود در حاشیه‌ «ختام» می‌‏نویسد: آنچه در ارزیابى روایات صحیح، حسن‌ یا‌ موثق‌ شمرده شده است بر پایه نظرات و مبانى‌ خودم‌ می‌باشد که پس از تلاش و تتبع به این نتایج دست یازیده‌ام. و چه‌بسا‌ دیگران‌ با این ارزیابى موافق نباشند <ref>ر.ک: غلامعلی، مهدی، ص54</ref>‏. تعداد این احادیث بالغ‌بر 1580 حدیث غیرتکراری می‌باشد <ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص5</ref>‏.
مؤلف تمام احادیث را از جهت وضعیت راویان بررسى کرده‌ و در‌ سه دسته: صحاح، حسان و موثقات قرار داده است. او خود در حاشیه‌ «ختام» می‌‏نویسد: آنچه در ارزیابى روایات صحیح، حسن‌ یا‌ موثق‌ شمرده شده است بر پایه نظرات و مبانى‌ خودم‌ می‌باشد که پس از تلاش و تتبع به این نتایج دست یازیده‌ام. و چه‌بسا‌ دیگران‌ با این ارزیابى موافق نباشند<ref>ر.ک: غلامعلی، مهدی، ص54</ref>‏. تعداد این احادیث بالغ‌بر 1580 حدیث غیرتکراری می‌باشد<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص5</ref>‏.


او در ابتداى هر‌ باب‌، تمام احادیث صحیح را ذیل عنوان «من الصحاح» آورده و سپس با عنوان‌ «من‌ الحسان» احادیث حَسَن و آنگاه احادیث موثق‌ را ذیل عنوان «من‌ الموثقات» می‌آورد. در بیشتر مباحث، دو‌ عنوان‌ نخست آمده‌‏اند و گاهى نیز هر سه عنوان دیده می‌شود<ref>ر.ک: غلامعلی، مهدی، همان، ص55-54</ref>‏.
او در ابتداى هر‌ باب‌، تمام احادیث صحیح را ذیل عنوان «من الصحاح» آورده و سپس با عنوان‌ «من‌ الحسان» احادیث حَسَن و آنگاه احادیث موثق‌ را ذیل عنوان «من‌ الموثقات» می‌آورد. در بیشتر مباحث، دو‌ عنوان‌ نخست آمده‌‏اند و گاهى نیز هر سه عنوان دیده می‌شود<ref>ر.ک: غلامعلی، مهدی، همان، ص55-54</ref>‏.
خط ۴۹: خط ۴۹:
تبلور اصلى کتاب حبل‌المتین، مباحث مهم فقهى است. مؤلف‌، توانمندى‌ خود را در فقاهت و فهم دقیق روایت‌ به‌ نمایش‌ گذاشته است. او براى استنباط احکام الهى‌ گاه‌ در رفع تعارض چند روایت می‌کوشد و گاه به‌ناچار تسلیم روایتى‌ ضعیف‌ می‌گردد و عمل اصحاب‌ را‌ جابر ضعف سند می‌‏داند. و گاه برداشت‏هاى عالمان پیشین از روایتی را تأیید و یا رد می‌کند‌. او – چنان‌که لازمه مباحث فقهى است - گاهى روایاتى را به‌عنوان دلیل یا‌ مؤید استنباط خود ذکر‌ می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص58</ref>‏.
تبلور اصلى کتاب حبل‌المتین، مباحث مهم فقهى است. مؤلف‌، توانمندى‌ خود را در فقاهت و فهم دقیق روایت‌ به‌ نمایش‌ گذاشته است. او براى استنباط احکام الهى‌ گاه‌ در رفع تعارض چند روایت می‌کوشد و گاه به‌ناچار تسلیم روایتى‌ ضعیف‌ می‌گردد و عمل اصحاب‌ را‌ جابر ضعف سند می‌‏داند. و گاه برداشت‏هاى عالمان پیشین از روایتی را تأیید و یا رد می‌کند‌. او – چنان‌که لازمه مباحث فقهى است - گاهى روایاتى را به‌عنوان دلیل یا‌ مؤید استنباط خود ذکر‌ می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص58</ref>‏.


به‌طورمعمول، نویسنده‌ به‌ استدلال‏هاى اندیشمندانى چون: [[ابن جنید اسکافی|ابن‌جنید]]، صدوقین، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]]، [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، [[ابن حمزه، محمد بن علی|ابن‌حمزه‌]]، ابن‌براج‌، [[ابن ادریس، محمد بن احمد|ابن‌ادریس]] و شهید، توجه ویژه دارد<ref>ر.ک: همان</ref>‏.
به‌طورمعمول، نویسنده‌ به‌ استدلال‏هاى اندیشمندانى چون: [[ابن جنید اسکافی|ابن‌ جنید]]، صدوقین، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضى]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]]، [[حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]]، [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]]، [[ابن حمزه، محمد بن علی|ابن‌ حمزه‌]]، ابن‌ براج‌، [[ابن ادریس، محمد بن احمد|ابن‌ ادریس]] و شهید، توجه ویژه دارد<ref>ر.ک: همان</ref>‏.


چنانچه‌ انتظار‌ می‌‏رود، بایسته‌ است‌ که‌ تنها فقیهان به شرح‌ احادیث فقهى بپردازند، چراکه شرح این احادیث مساوى با استنباط احکام شرعى و افتاء است؛ برای‌ نمونه‌، مؤلف ‌ ‌در «باب غسل جمعه» ابتدا‌ یازده‌ حدیث‌ معتبر‌(صحیح‌، حسن و موثق) را‌ گزارش‌ می‌کند و سپس در توضیح چند حدیث که در آن تصریح شده که: «الغُسل واجبٌ یوم الجمعة» با‌ بررسى‌ دیگر‌ روایات این‌گونه فتوا می‌دهد: «روایاتی که غسل جمعه را بر هر مرد و زن، بنده و آزاد واجب‌ دانسته، تنها در بیان مبالغه در استحباب است و نمی‌خواهد وجوب غسل را بیان کند».
چنانچه‌ انتظار‌ می‌‏رود، بایسته‌ است‌ که‌ تنها فقیهان به شرح‌ احادیث فقهى بپردازند، چراکه شرح این احادیث مساوى با استنباط احکام شرعى و افتاء است؛ برای‌ نمونه‌، مؤلف ‌ ‌در «باب غسل جمعه» ابتدا‌ یازده‌ حدیث‌ معتبر‌(صحیح‌، حسن و موثق) را‌ گزارش‌ می‌کند و سپس در توضیح چند حدیث که در آن تصریح شده که: «الغُسل واجبٌ یوم الجمعة» با‌ بررسى‌ دیگر‌ روایات این‌گونه فتوا می‌دهد: «روایاتی که غسل جمعه را بر هر مرد و زن، بنده و آزاد واجب‌ دانسته، تنها در بیان مبالغه در استحباب است و نمی‌خواهد وجوب غسل را بیان کند».
خط ۷۵: خط ۷۵:
==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[الحبل المتين في أحكام الدين (طبع قدیم)]]
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]