التمهيد في أصول‌الدين: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۲ اوت ۲۰۱۹
جز
جایگزینی متن - 'ی‎ر' به 'ی‌ر'
جز (جایگزینی متن - 'می‎د' به 'می‌د')
جز (جایگزینی متن - 'ی‎ر' به 'ی‌ر')
خط ۴۴: خط ۴۴:
ابوالحسن اشعری که آگاه به اختلاف اهل لغت در ریشه کلمه «حکمت» بوده و از طرفی هم قائل به قِدَم صفات ذات و حدوث صفات فعل بوده است، گفته: اگر منظورمان از حکمت، علم باشد، این صفت ازلی است و الله تعالی از ازل موصوف به این صفت بوده است و اگر منظور از آن فعل، باشد، این صفت ازلی نیست؛ یعنی خدای متعال در ازل موصوف به حکمت نخواهد بود (این بحث در مسئله تکوین و مکوّن گذشت). ابوالعباس قلانسی، حکمت را از باب فعل قرار داده و قائل به ازلیت آن نشده است..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/2/37 ر.ک: همان، ص37-38]</ref>.
ابوالحسن اشعری که آگاه به اختلاف اهل لغت در ریشه کلمه «حکمت» بوده و از طرفی هم قائل به قِدَم صفات ذات و حدوث صفات فعل بوده است، گفته: اگر منظورمان از حکمت، علم باشد، این صفت ازلی است و الله تعالی از ازل موصوف به این صفت بوده است و اگر منظور از آن فعل، باشد، این صفت ازلی نیست؛ یعنی خدای متعال در ازل موصوف به حکمت نخواهد بود (این بحث در مسئله تکوین و مکوّن گذشت). ابوالعباس قلانسی، حکمت را از باب فعل قرار داده و قائل به ازلیت آن نشده است..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/2/37 ر.ک: همان، ص37-38]</ref>.


وی در اثبات شفاعت هم می‌نویسد: و چون جواز بخشش صاحب گناهان کبیره ثابت شد، جواز بخشش گناهان آن شخص (مرتکب کبیره)، به شفاعت انبیا و رسولان(ع) نیز ثابت خواهد شد. نزد معتزله، چون گناهان کبیره بخشوده نمی‌شوند، شفاعت در کبائر نیز معنی نخواهد داشت و اما اولین دلیل ما در قول به شفاعت آیه 48 سوره مدثر است: '''فَما تَنْفَعُهُمْ‎ شَفاعَةُ‎ الشّافِعِينَ''' (و شفاعت شفاعتگران آنها را سود نبخشد). در این آیه شریفه اگر شفاعتی برای غیر کفار وجود نداشته باشد، تخصیص کافرین به ذکر در حالتی که در توصیف تقبیح امر آنان هستیم، به‎لحاظ معنوی امری قبیح است. همچنین روایتی مستفیض از پیامبر اکرم(ص) با مضمون «شفاعتي لأهل الكبائر من أمتي» (شفاعت من به اهل گناهان کبیره از امتم می‎رسد)، وارد شده است که قول معتزله در تأویل روایات شفاعت به مطیعین را باطل می‌کند... این روایت نص در شفاعت اهل کبائر است. به‎علاوه آنچه معتزله بدان معتقدند را باید عنایت نامید، نه شفاعت... آنان به '''وَ لا يشْفَعُونَ‎ إِلاّ لِمَنِ‎ ارْتَضى''' ﴿الأنبياء: 28﴾ (و جز براى کسى که [خدا] رضایت دهد، شفاعت نمى‎کنند) و '''ما لِلظّالِمِينَ‎ مِنْ‎ حَمِيمٍ‎ وَ لاشَفِيعٍ‎ يطاعُ‎''' ﴿غافر: 18﴾ (براى ستمگران نه یارى است و نه شفاعتگرى که مورد اطاعت باشد)، نمی‎توانند استدلال کنند؛ زیرا در اولی می‌گوییم مؤمن، به‎خاطر ایمان و طاعاتش مرضیّ رب است؛ هرچند کبیره‌ای انجام داده باشد. درباره آیه شریفه دوم نیز باید گفت: ظالم مطلق، همان کفار هستند، نه مؤمنی که کبیره‌ای هم انجام داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/2/98 ر.ک: همان، ص98-99]</ref>.
وی در اثبات شفاعت هم می‌نویسد: و چون جواز بخشش صاحب گناهان کبیره ثابت شد، جواز بخشش گناهان آن شخص (مرتکب کبیره)، به شفاعت انبیا و رسولان(ع) نیز ثابت خواهد شد. نزد معتزله، چون گناهان کبیره بخشوده نمی‌شوند، شفاعت در کبائر نیز معنی نخواهد داشت و اما اولین دلیل ما در قول به شفاعت آیه 48 سوره مدثر است: '''فَما تَنْفَعُهُمْ‎ شَفاعَةُ‎ الشّافِعِينَ''' (و شفاعت شفاعتگران آنها را سود نبخشد). در این آیه شریفه اگر شفاعتی برای غیر کفار وجود نداشته باشد، تخصیص کافرین به ذکر در حالتی که در توصیف تقبیح امر آنان هستیم، به‎لحاظ معنوی امری قبیح است. همچنین روایتی مستفیض از پیامبر اکرم(ص) با مضمون «شفاعتي لأهل الكبائر من أمتي» (شفاعت من به اهل گناهان کبیره از امتم می‌رسد)، وارد شده است که قول معتزله در تأویل روایات شفاعت به مطیعین را باطل می‌کند... این روایت نص در شفاعت اهل کبائر است. به‎علاوه آنچه معتزله بدان معتقدند را باید عنایت نامید، نه شفاعت... آنان به '''وَ لا يشْفَعُونَ‎ إِلاّ لِمَنِ‎ ارْتَضى''' ﴿الأنبياء: 28﴾ (و جز براى کسى که [خدا] رضایت دهد، شفاعت نمى‎کنند) و '''ما لِلظّالِمِينَ‎ مِنْ‎ حَمِيمٍ‎ وَ لاشَفِيعٍ‎ يطاعُ‎''' ﴿غافر: 18﴾ (براى ستمگران نه یارى است و نه شفاعتگرى که مورد اطاعت باشد)، نمی‎توانند استدلال کنند؛ زیرا در اولی می‌گوییم مؤمن، به‎خاطر ایمان و طاعاتش مرضیّ رب است؛ هرچند کبیره‌ای انجام داده باشد. درباره آیه شریفه دوم نیز باید گفت: ظالم مطلق، همان کفار هستند، نه مؤمنی که کبیره‌ای هم انجام داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/2/98 ر.ک: همان، ص98-99]</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۵۱: خط ۵۱:
محقق کتاب با تحقیق و تعلیق و افزودن بیوگرافی [[نسفی، میمون بن محمد|ابوالمعین نسفی]] بر آن موفق به اخذ کارشناسی ارشد آداب از دانشگاه قاهره مصر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/1/1 ر.ک: مقدمه محقق، ص1]</ref>.
محقق کتاب با تحقیق و تعلیق و افزودن بیوگرافی [[نسفی، میمون بن محمد|ابوالمعین نسفی]] بر آن موفق به اخذ کارشناسی ارشد آداب از دانشگاه قاهره مصر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/1/1 ر.ک: مقدمه محقق، ص1]</ref>.


نویسنده در نگارش کتاب، از سه نسخه خطی موجود در دارالكتب المصرية استفاده کرده و آنها را با حروف «أ»، «ب» و «ج» رمزگذاری کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/1/23 ر.ک: همان، ص23-25]</ref>؛ ولی هیچ‎یک از این سه نسخه به دست مؤلف نوشته یا املا نشده است؛ ازاین‎رو محقق، از میان اختلاف عبارات نسخه‌های سه‎گانه، آن را که موافق‎تر با نص می‌دیده، اختیار کرده است و موارد دیگر را در حاشیه ذکر کرده است. همچنین در حالت عدم وضوح یک کلمه یا ناهم‎خوانی آن با عبارت، کلمه مناسبی را که به ذهنش می‎رسیده، در داخل پرانتز () به‎جای آن نهاده است. تراجمی از مذاهب و اشخاص و ذکر برخی تعلیقات نیز در حدی که به اختصار کتاب لطمه نزند، به دست محقق انجام گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/1/25 ر.ک: همان، ص25-26]</ref>.
نویسنده در نگارش کتاب، از سه نسخه خطی موجود در دارالكتب المصرية استفاده کرده و آنها را با حروف «أ»، «ب» و «ج» رمزگذاری کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/1/23 ر.ک: همان، ص23-25]</ref>؛ ولی هیچ‎یک از این سه نسخه به دست مؤلف نوشته یا املا نشده است؛ ازاین‎رو محقق، از میان اختلاف عبارات نسخه‌های سه‎گانه، آن را که موافق‎تر با نص می‌دیده، اختیار کرده است و موارد دیگر را در حاشیه ذکر کرده است. همچنین در حالت عدم وضوح یک کلمه یا ناهم‎خوانی آن با عبارت، کلمه مناسبی را که به ذهنش می‌رسیده، در داخل پرانتز () به‎جای آن نهاده است. تراجمی از مذاهب و اشخاص و ذکر برخی تعلیقات نیز در حدی که به اختصار کتاب لطمه نزند، به دست محقق انجام گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/35746/1/25 ر.ک: همان، ص25-26]</ref>.


==پانویس==
==پانویس==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش