۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '| تعداد جلد =2 | کد پدیدآور =' به '| تعداد جلد =2 | کتابخانۀ دیجیتال نور = | کد پدیدآور = ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
}} | }} | ||
'''التذکرة في القراءات الثمان''' نوشته طاهر بن عبدالمنعم بن غلبون(متوفای 399ق)، کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به مباحث اصول و فُرش حروف در قرائات، هشت تن از قاریان (سبعه مشهور بهعلاوه یعقوب حضرمی) پرداخته است. | '''التذکرة في القراءات الثمان''' نوشته [[ابن غلبون، طاهر بن عبدالمنعم|طاهر بن عبدالمنعم بن غلبون]](متوفای 399ق)، کتابی است به زبان عربی و با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به مباحث اصول و فُرش حروف در قرائات، هشت تن از قاریان (سبعه مشهور بهعلاوه یعقوب حضرمی) پرداخته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
شکی نیست که قرائات قرآنی، جایگاه مهمی در مباحث علوم قرآنی دارد و به قطع کتابهایی دراینباره نوشته شده است؛ اما پیدایش «التذکرة فی القراءات الثمان» ابوالحسن طاهر بن عبدالمنعم بن | شکی نیست که قرائات قرآنی، جایگاه مهمی در مباحث علوم قرآنی دارد و به قطع کتابهایی دراینباره نوشته شده است؛ اما پیدایش «التذکرة فی القراءات الثمان» [[ابن غلبون، طاهر بن عبدالمنعم|ابوالحسن طاهر بن عبدالمنعم بن غلبون]]، فتح بزرگی در این جایگاه بهحساب میآید زیرا نویسنده آن، از بارزترین شخصیتها در ادا و تدریس و استادی و تألیف در علم قرائات است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5</ref> تمام تراجم نویسان بر تعلق این کتاب به ابن غلبون، اجماع دارند.<ref>ر.ک: همان، ص9</ref> تأثیرات این کتاب را بر دیگرانی که صاحب اثر در علم قرائات هستند میتوان مشاهده کرد؛ مثلاً [[دانی، عثمان بن سعید|دانی]] در «[[كتاب التيسير في القراءات السبع|التيسير]]»، [[جزری، محمد بن محمد|ابن جزری]] در «[[النشر في القراءات العشر]]»، [[ابن باذش، احمد بن علی|ابن باذش]] در «الإقناع»، قسطانی در «[[لطائف الإشارات لفنون القراءات]]».<ref>ر.ک: همان، ص10</ref> از جمله ویژگیهای کتاب «التذکرة...» این است که به ارائه صرف قرائات بسنده نکرده و متعرض اعراب و توجیه و توضیح معانی مترتب بر یک قرائت شده و حکم وقف و ابتدا و... را درباره آن توضیح داده است. همچنین توضیحاتی درباره معنی حروف سبعه و ارتباط آن با قرائات سبعه و دفع توهم برخی مبنی بر اینکه احرف سبعه همان قرائات سبعه هستند داده است. او در این کتاب، قرائت یعقوب حضرمی را هم در کنار قاریان هفتگانه مشهور، صحیح دانسته است. از دیگر ویژگیهای این کتاب این است که مانند سایر مؤلفین در علم قرائات، خود را ملتزم به ذکر دو روایت از هر قاری نکرده بلکه برای برخی از ائمه قرائات بیش از دو روایت ذکر کرده است؛ مثلاً برای نافع روایت اسماعیل بن جعفر و اسحاق بن محمد ابو محمد مسیبی و برای کسائی، نصر بن یوسف ابوالمنذر و قتیبه بن مهران و برای عاصم مفضل ضبی را افزوده است و.... این کتاب، مجال واسعی است برای شناخت شخصیت علمی ابن غلبون که در آن از علم قرائات تجاوز کرده و به نحو و لغت هم پرداخته است. نویسنده کتاب، درباره برخی از مسائل به برخی مؤلفاتش ارجاع داده که در کتابهای تراجم جزء آثارش دانسته نشدهاند؛ مثلاً کتابهای «الوقف لحمزه» و «الراءات لورش» که در صفحات 48 نسخه الف و 68 نسخه ب خطی کتاب از آنها یاد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص13-15</ref> | ||
کتاب تذکره مقدمهای دارد و بابی که در آن اسانید قرائات را ذکر کرده و سپس اصول قرائات را که شامل مد و قصر و اماله و ادغام و وقف و اجتماع همزتین و... است. [[ابن غلبون، عبدالمنعم بن عبیدالله|ابن غلبون]]، سپس فُرُش حروف را از اول سوره بقره تا آخر سوره ناس آورده و در نهایت کتاب را با ذکر حکم «تکبیر»ی که بزّی از [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] روایت کرده، به پایان میبرد.<ref>ر.ک: همان، ص16</ref> | کتاب تذکره مقدمهای دارد و بابی که در آن اسانید قرائات را ذکر کرده و سپس اصول قرائات را که شامل مد و قصر و اماله و ادغام و وقف و اجتماع همزتین و... است. [[ابن غلبون، عبدالمنعم بن عبیدالله|ابن غلبون]]، سپس فُرُش حروف را از اول سوره بقره تا آخر سوره ناس آورده و در نهایت کتاب را با ذکر حکم «تکبیر»ی که بزّی از [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] روایت کرده، به پایان میبرد.<ref>ر.ک: همان، ص16</ref> | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
فهارس فنی کتاب (شامل فهرست سورههای قرآن کریم، حروف و آیات قرآن، یاءهای اضافه، یاءهای محذوفه، احادیث وارده در کتاب تذکره، موضوعات، اسمای کتابهای وارده در تذکره، شعر، اعلام، منابع و مآخذ و...) در انتهای آن ذکر شده است. | فهارس فنی کتاب (شامل فهرست سورههای قرآن کریم، حروف و آیات قرآن، یاءهای اضافه، یاءهای محذوفه، احادیث وارده در کتاب تذکره، موضوعات، اسمای کتابهای وارده در تذکره، شعر، اعلام، منابع و مآخذ و...) در انتهای آن ذکر شده است. | ||
تحقیق کتاب در بیستم رمضان 1409 به دست دکتر عبدالفتاح بحیری | تحقیق کتاب در بیستم رمضان 1409 به دست دکتر [[ابراهيم، عبدالفتاح بحيري|عبدالفتاح بحیری ابراهیم]]، استاد علوم لغوی دانشگاه اسلامی مدینه، به پایان رسیده است.<ref>ر.ک: همان، ص5</ref> | ||
التذکرة دارای چهار نسخه خطی است که در کتابخانههای وهبی استانبول به شماره 17 و عاطف استانبول به شماره 49، کتابخانه عمومی مرکز مراکش (الرباط) به شماره 282 و کتابخانه کتاهیه وحید پاشای ترکیه به شماره 2820 موجودند. محقق، به دو نسخه از این چهار نسخه مراجعه کرده؛ یعنی به نسخه کتابخانه وهبی استانبول و کتابخانه عمومی الرباط در مراکش.<ref>ر.ک: همان، ص10-13</ref> | التذکرة دارای چهار نسخه خطی است که در کتابخانههای وهبی استانبول به شماره 17 و عاطف استانبول به شماره 49، کتابخانه عمومی مرکز مراکش (الرباط) به شماره 282 و کتابخانه کتاهیه وحید پاشای ترکیه به شماره 2820 موجودند. محقق، به دو نسخه از این چهار نسخه مراجعه کرده؛ یعنی به نسخه کتابخانه وهبی استانبول و کتابخانه عمومی الرباط در مراکش.<ref>ر.ک: همان، ص10-13</ref> | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] |
ویرایش