۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|التأويل عند الغزالي نظرية و تطبيقا {...» ایجاد کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'غزالی' به 'غزالی ') |
||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
</div> | </div> | ||
'''التأويل عند الغزالي نظرية و تطبيقا'''، تألیف عبدالجلیل بن عبدالکریم سالم، پژوهشی است پیرامون دیدگاه غزالی درباره تأویل قرآن کریم. | '''التأويل عند الغزالي نظرية و تطبيقا'''، تألیف عبدالجلیل بن عبدالکریم سالم، پژوهشی است پیرامون دیدگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] درباره تأویل قرآن کریم. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه باب و یک خاتمه و هر باب در چندین فصل، تنظیم شده است. | کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در سه باب و یک خاتمه و هر باب در چندین فصل، تنظیم شده است. | ||
نویسنده در نگارش این کتاب، عمده آثار غزالی را مورد مطالعه قرار داده و از اکثر آنها استفاده کرده است. همچنین در هر فن و دانشی تا آنجا که برایش ممکن بوده و به بحثش ارتباط داشته، از بیشترین کتب اصلی آن فن یا دانش بهره برده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8-9</ref>. | نویسنده در نگارش این کتاب، عمده آثار [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] را مورد مطالعه قرار داده و از اکثر آنها استفاده کرده است. همچنین در هر فن و دانشی تا آنجا که برایش ممکن بوده و به بحثش ارتباط داشته، از بیشترین کتب اصلی آن فن یا دانش بهره برده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8-9</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، به مصادر کتاب اشاره شده و توضیحات مختصری پیرامون محتوای فصول کتاب، ارائه گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص5-10</ref>. | در مقدمه، به مصادر کتاب اشاره شده و توضیحات مختصری پیرامون محتوای فصول کتاب، ارائه گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص5-10</ref>. | ||
در باب اول، که مباحث تمهیدی را در خود جای داده است، در دو فصل زیر، به بررسی دگرگونی و تکامل تأویل تا دوره غزالی، پرداخته شده است: | در باب اول، که مباحث تمهیدی را در خود جای داده است، در دو فصل زیر، به بررسی دگرگونی و تکامل تأویل تا دوره [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] ، پرداخته شده است: | ||
در فصل اول، مفهوم تأویل در برخی از حوزههای معرفت اسلامی که با موضوع بحث مرتبط بوده، از جمله از لحاظ لغوی و اصطلاحی، در استعمال قرآن و اصطلاح مفسران، نزد علمای کلام، از دیدگاه نحات، در مذهب اسماعیلی و نزد صوفیه، بررسی شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-45</ref>. | در فصل اول، مفهوم تأویل در برخی از حوزههای معرفت اسلامی که با موضوع بحث مرتبط بوده، از جمله از لحاظ لغوی و اصطلاحی، در استعمال قرآن و اصطلاح مفسران، نزد علمای کلام، از دیدگاه نحات، در مذهب اسماعیلی و نزد صوفیه، بررسی شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص13-45</ref>. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
مرحله سوم: استعمال نزد متأخرین از قرن چهارم به بعد، به معنای اصطلاحی آن که عبارت است از صرف معنای لفظ از ظاهر آن، به معنایی دیگر، با کمک قرینه<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | مرحله سوم: استعمال نزد متأخرین از قرن چهارم به بعد، به معنای اصطلاحی آن که عبارت است از صرف معنای لفظ از ظاهر آن، به معنایی دیگر، با کمک قرینه<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>. | ||
در فصل دوم، پیدایش تأویل و تطور آن تا دوره غزالی بررسی شده است. نویسنده دگرگونی و تکامل تاریخی تأویل را در سه بعد کلامی، فلسفی و صوفی اشراقی، بههمراه موضع و نظر غزالی در هریک از این ابعاد، تبیین نموده است<ref>ر.ک: همان، ص55</ref>. | در فصل دوم، پیدایش تأویل و تطور آن تا دوره [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] بررسی شده است. نویسنده دگرگونی و تکامل تاریخی تأویل را در سه بعد کلامی، فلسفی و صوفی اشراقی، بههمراه موضع و نظر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] در هریک از این ابعاد، تبیین نموده است<ref>ر.ک: همان، ص55</ref>. | ||
وی در این فصل، ادوار مختلف علم کلام را به عصور و ادوار زیر تقسیم نموده و سپس به بررسی نقش غزالی و جایگاه تفکرات وی در این ادوار پرداخته است: | وی در این فصل، ادوار مختلف علم کلام را به عصور و ادوار زیر تقسیم نموده و سپس به بررسی نقش [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] و جایگاه تفکرات وی در این ادوار پرداخته است: | ||
# عصر ایمان و عدم خوض در موضوعات کلام، که عصر صحابه و تابعین سلف میباشد. | # عصر ایمان و عدم خوض در موضوعات کلام، که عصر صحابه و تابعین سلف میباشد. | ||
# عصر ظهور و پیدایش علم کلام و تحدید موضوعات آن به جهت عوامل داخلی و خارجی؛ این عصر معتزله در قرن دوم و سوم هجری میباشد؛ عصر عدم اعتراف به علم کلام از سوی علمای دین. | # عصر ظهور و پیدایش علم کلام و تحدید موضوعات آن به جهت عوامل داخلی و خارجی؛ این عصر معتزله در قرن دوم و سوم هجری میباشد؛ عصر عدم اعتراف به علم کلام از سوی علمای دین. | ||
خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
# عصر جمود و انحطاط و تقلید در علم کلام<ref>ر.ک: همان، ص67-68</ref>. | # عصر جمود و انحطاط و تقلید در علم کلام<ref>ر.ک: همان، ص67-68</ref>. | ||
در باب دوم، در سه فصل زیر، به بحث پیرامون روش تأویل غزالی، پرداخته شده است: | در باب دوم، در سه فصل زیر، به بحث پیرامون روش تأویل [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] ، پرداخته شده است: | ||
در فصل اول، به دلیل وجود ابعاد و ریشههای کلام، فلسفه و تصوف در اندیشههای غزالی، به بررسی مقوله حقیقت و مجاز در تأویل و اشکلات مطرحشده میان متکلمین، فلاسفه و متصوفه در این زمینه، پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref>. | در فصل اول، به دلیل وجود ابعاد و ریشههای کلام، فلسفه و تصوف در اندیشههای [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] ، به بررسی مقوله حقیقت و مجاز در تأویل و اشکلات مطرحشده میان متکلمین، فلاسفه و متصوفه در این زمینه، پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref>. | ||
در فصل دوم، به بررسی جایگاه عقل و نقل در اندیشههای غزالی پرداخته شده و در این زمینه، دیدگاههای کلامی اشعریه، معتزله، ماتریدیه، ابن تیمیه و...، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>. | در فصل دوم، به بررسی جایگاه عقل و نقل در اندیشههای [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] پرداخته شده و در این زمینه، دیدگاههای کلامی اشعریه، معتزله، ماتریدیه، ابن تیمیه و...، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>. | ||
در فصل سوم، به تبیین قانون تأویل، از دیدگاه غزالی، پرداخته شده و اسلوب و روش وی، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | در فصل سوم، به تبیین قانون تأویل، از دیدگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] ، پرداخته شده و اسلوب و روش وی، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | ||
آخرین باب، در دو فصل زیر، با استفاده از مباحث مطرحشده در خلال کتابهای «التهافت»، «الإحياء» و «الاقتصاد في العقيدة»، به مباحث تطبیقی تأویل، اختصاص یافته است: | آخرین باب، در دو فصل زیر، با استفاده از مباحث مطرحشده در خلال کتابهای «التهافت»، «الإحياء» و «الاقتصاد في العقيدة»، به مباحث تطبیقی تأویل، اختصاص یافته است: | ||
در فصل اول، موضوع قدم و حدوث عالم، از دیدگاه غزالی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در فصل دوم، به بحث و بررسی مسئله نفس و معاد روحانی از دیدگاه غزالی، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | در فصل اول، موضوع قدم و حدوث عالم، از دیدگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] ، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در فصل دوم، به بحث و بررسی مسئله نفس و معاد روحانی از دیدگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] ، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در خاتمه، به خلاصه مطالب ارائهشده در کتاب و نتیجه مباحث آن، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: خاتمه، ص301-304</ref>. | در خاتمه، به خلاصه مطالب ارائهشده در کتاب و نتیجه مباحث آن، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: خاتمه، ص301-304</ref>. |
ویرایش