البيان في علوم القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' (ص)' به '(ص)') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
'''البيان فى علوم القرآن''' تألیف اديب العلاّف | |||
مؤلف: | كتاب پيرامون مباحث علوم قرآن نوشته شده كه مؤلف در آن بعضى از مسائل علوم قرآنى را به روش ساده و قابل فهم براى اكثر، بيان نموده است بعضى از موضوعات آن عبارتند از:اعجاز قرآن-نزول وحى-جمع قرآن- ناسخ و منسوخ-محكم و متشابه-مكى و مدنى-و قسم‌هاى قرآن | ||
كتاب پيرامون | گرچه مطالب كتاب خيلى عميق و علمى نيست و مؤلف پس از طرح موضوع شرح مختصرى پيرامون آن بيان كرده و از بيان نظرات مختلف پرهيز نموده است ولى بيان مطالب در قالبى ساده و قابل فهم، از اهداف مهم نويسنده به شمار مى‌رود. | ||
از مجموعۀ مطالب كتاب بدست مى‌آيد كه مؤلف مطالب را بصورت جزوه براى تدريس در دانشگاه‌ها آماده نموده و پس از آن (بدون در نظر گرفتن ترتيب خاصى براى آنها) همه را در يك جا جمع و در دو جلد چاپ نموده است. | |||
از مجموعۀ مطالب كتاب بدست مى‌آيد كه مؤلف مطالب را بصورت جزوه براى تدريس | |||
در دانشگاه‌ها آماده نموده و پس از آن (بدون در نظر گرفتن ترتيب خاصى براى آنها) | |||
همه را در يك جا جمع و در دو جلد چاپ نموده است. | |||
==ساختار كتاب== | ==ساختار كتاب== | ||
كتاب 2 جلد و داراى 41 فصل(جلد اول 21 و جلد دوم 20 فصل) | كتاب 2 جلد و داراى 41 فصل(جلد اول 21 و جلد دوم 20 فصل) مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به شرح ذيل است | ||
مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به شرح ذيل است | |||
جلد اول: | جلد اول: | ||
فصل اول:قرآن نورى است از طرف خداى رحمن: تعريف و محتواى قرآن | فصل اول:قرآن نورى است از طرف خداى رحمن: تعريف و محتواى قرآن - لغت قرآن-روش قرآن. | ||
لغت قرآن-روش قرآن. | |||
فصل دوم:اعجاز قرآن:وحى اول-فصاحت و بلاغت در قرآن-داستانهاى قرآن | فصل دوم:اعجاز قرآن:وحى اول-فصاحت و بلاغت در قرآن-داستانهاى قرآن | ||
| خط ۸۸: | خط ۶۶: | ||
فصل سوم:احاديث پيامبر(ص)پيرامون حقيقت قرآن | فصل سوم:احاديث پيامبر(ص)پيرامون حقيقت قرآن | ||
فصل چهارم:نزول وحى:عبادت پيامبر(ص)در غار حراء قبل از | فصل چهارم:نزول وحى:عبادت پيامبر(ص)در غار حراء قبل از بعثت، كيفيت نزول وحى در غار حراء-اولين وحى قرآنى-انقطاع وحى. | ||
كيفيت نزول وحى در غار حراء-اولين وحى قرآنى-انقطاع وحى. | |||
اوقات و اماكن و اسباب نزول وحى-اسباب نزول قرآن بصورت متفرق | فصل پنجم:كيفيت نزول وحى:-كيفيت نزول قرآن-اوضاع و احوال نزول وحى اوقات و اماكن و اسباب نزول وحى-اسباب نزول قرآن بصورت متفرق | ||
فصل ششم: ترتيب سوره‌ها و آيات: | فصل ششم: ترتيب سوره‌ها و آيات: | ||
فصل هفتم:جمع قرآن در زمان پيامبر(ص):جمع قرآن و حفظ آن در سينه‌ها و | فصل هفتم:جمع قرآن در زمان پيامبر(ص):جمع قرآن و حفظ آن در سينه‌ها و كتابها، حفظ قرآن در سينۀ صحابه-قاريان و حافظان قرآن از صحابه | ||
حفظ قرآن در سينۀ صحابه-قاريان و حافظان قرآن از صحابه | |||
فصل هشتم:جمع قرآن در زمان خلافت ابى بكر: فكر جمع آورى قرآن-نامگذارى به مصحف | فصل هشتم:جمع قرآن در زمان خلافت ابى بكر: فكر جمع آورى قرآن-نامگذارى به مصحف | ||
فصل نهم:جمع قرآن در زمان عثمان: فكر نسخه بردارى از مصاحف-آتش زدن مصاحف | فصل نهم:جمع قرآن در زمان عثمان: فكر نسخه بردارى از مصاحف-آتش زدن مصاحف فرستادن مصاحف نوشته شده به نقاط مختلف كشورهاى اسلامى | ||
فرستادن مصاحف نوشته شده به نقاط مختلف كشورهاى اسلامى | |||
فصل دهم:سير تكاملى رسم الخط قرآن و چاپ آن:نقطه گذارى-چاپ قرآن | فصل دهم:سير تكاملى رسم الخط قرآن و چاپ آن:نقطه گذارى-چاپ قرآن | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۹۰: | ||
فصل ششم:الاحرف السبعه (حروف هفت گانه) | فصل ششم:الاحرف السبعه (حروف هفت گانه) | ||
فصل هفتم:ناسخ و منسوخ: تعريف آنها-اقسام نسخ-فرق بين | فصل هفتم:ناسخ و منسوخ: تعريف آنها-اقسام نسخ-فرق بين نسخ و بداء-نسخ حكم و تلاوت-از حد گذشتن (علماء)در ناسخ و منسوخ سوره‌ها و آيات طبق همين روش-اهتمام علماء به موضوع ناسخ و منسوخ | ||
نسخ و بداء-نسخ حكم و تلاوت-از حد گذشتن (علماء)در ناسخ و منسوخ | |||
سوره‌ها و آيات طبق همين روش-اهتمام علماء به موضوع ناسخ و منسوخ | |||
فصل هشتم:آيات قرآنى و احاديث نبوى پيرامون رحمت و معاملۀ نيكو | فصل هشتم:آيات قرآنى و احاديث نبوى پيرامون رحمت و معاملۀ نيكو | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۱۸: | ||
فصل بيستم:برخى از مناسبت‌هاى تاريخ اسلام. | فصل بيستم:برخى از مناسبت‌هاى تاريخ اسلام. | ||
فصل سيزدهم: تعدد نزول و انواع آن: تعدد نزول با وحدت سبب | فصل سيزدهم: تعدد نزول و انواع آن: تعدد نزول با وحدت سبب تعدد نزول در مورد شخص واحد | ||
تعدد نزول در مورد شخص واحد | |||
مثال نزول سوره‌ها و آيات در سفر | فصل چهاردهم:كيفيت نزول قرآن از نظر زمان و مكان:مثال نزول سوره‌ها و آيات در شب مثال نزول سوره‌ها و آيات در سفر | ||
فصل پانزدهم:صلح حديبيه:آنچه كه در بيعت رضوان نازل شده | فصل پانزدهم:صلح حديبيه:آنچه كه در بيعت رضوان نازل شده | ||
| خط ۱۶۴: | خط ۱۲۶: | ||
فصل شانزدهم:موضوع غرانيق:آنچه كه پيرامون آن نازل شده-قصۀ غرانيق | فصل شانزدهم:موضوع غرانيق:آنچه كه پيرامون آن نازل شده-قصۀ غرانيق | ||
فصل هفدهم:حروف فواتح سوره‌ها:قرائت آنها-سوره‌هايى كه داراى | فصل هفدهم:حروف فواتح سوره‌ها:قرائت آنها-سوره‌هايى كه داراى حروف مقطعه هستند-ترتيب و صيغه‌هاى حروف مقطعه | ||
حروف مقطعه هستند-ترتيب و صيغه‌هاى حروف مقطعه | |||
فصل هيجدهم:آياتى از قرآن كريم پيرامون خلق و تكوين انسان | فصل هيجدهم:آياتى از قرآن كريم پيرامون خلق و تكوين انسان | ||
| خط ۱۷۸: | خط ۱۳۸: | ||
فهرست موضوعات جلد دوم: | فهرست موضوعات جلد دوم: | ||
فصل اول: تفسير:معناى تفسير-انواع تفسير-تفسير به مأثور و تفسير به راى | فصل اول: تفسير:معناى تفسير-انواع تفسير-تفسير به مأثور و تفسير به راى مشهورترين تفاسير در اين دو موضوع-معرفى برخى از تفاسير بعضى از فرقه‌هاى اسلامى سير تطور تفسير-تفسير در عصر جديد | ||
مشهورترين تفاسير در اين دو موضوع-معرفى برخى از تفاسير بعضى از فرقه‌هاى اسلامى | |||
سير تطور تفسير-تفسير در عصر جديد | |||
فصل دوم:بعضى از اهداف قرآن: تدبر و تفكر در آيات قرآن | فصل دوم:بعضى از اهداف قرآن: تدبر و تفكر در آيات قرآن | ||
فصل سوم:محكم و متشابه:معنى محكم و متشابه-روش | فصل سوم:محكم و متشابه:معنى محكم و متشابه-روش در محكم و متشابه-معرفى بعضى از آيات محكم-حكم آيات متشابه تفسير متشابه از نظر علماء قبلى و بعد از آنها احاديثى از پيامبر(ص)پيرامون محكم و متشابه | ||
در محكم و متشابه-معرفى بعضى از آيات محكم-حكم آيات متشابه | |||
تفسير متشابه از نظر علماء قبلى و بعد از آنها | |||
احاديثى از پيامبر(ص)پيرامون محكم و متشابه | |||
==ويژگى‌ها== | ==ويژگى‌ها== | ||
# در اكثر مباحث سعى دارد كه مخاطبين را به قرائت قرآن و ارتباط داشتن با آن و استفاده نمودن از محضر قرآن، تشويق نمايد | |||
# در مباحث اختلافى-نظرات مختلف را ذكر نمى‌كند و فقط اصل موضوع را توضيح مى‌دهد(مانند بحث نسخ) | |||
داشتن با آن و استفاده نمودن از محضر قرآن، تشويق نمايد | # با اينكه مذهب ايشان اهل تسنن است ولى در بعضى از مسائل با علماء اماميه هم عقيده است(مانند نسخ در تلاوت) | ||
# از مباحث قابل توجه اين كتاب بحث قسم است كه در جلد دوم از فصل دوازدهم تا بيستم حدود 80 صفحه بصورت مفصل دربارۀ آن بحث نموده است(انواع قسم-الفاظ قسم-جواب قسم و...) | |||
# جلد دوم-فصل اول:در اين فصل تفسير در عصر جديد را مورد بحث قرار داده تفسير در اين عصر را به 5 قسم تقسيم نموده سپس از شرح مختصرى، براى هر كدام مثالهاى را ذكر مى‌نمايد | |||
# جلد دوم-فصل هفتم-در اين فصل پس از تعريف نسخ و ذكر اقسام سه گانۀ آن، نسخ در حكم را فقط مى‌پذيرد و معتقد است كه نسخ در تلاوت و نسخ تلاوت و حكم، همان تعريف قرآن است | |||
اصل موضوع را توضيح مى‌دهد(مانند بحث نسخ) | # همين فصل-نيز عنوانى دارد به نام:از حد گذشتن علماء در ناسخ و منسوخ كه در آن توضيح مى‌دهند كه علماء سلف در بيان ناسخ و منسوخ چقدر زياده روى نموده‌اند | ||
# در جلد دوم-فصل نهم:در اين فصل آيات ناسخ و منسوخ را طبق نظر و ديدگاه خود مطرح نموده و آنها را توضيح مى‌دهد(20 مورد را ذكر مى‌كند) | |||
# جلد دوم-فصل دهم:در اين فصل پيرامون كلمات غير عربى در قرآن بحث مى‌كند:كه آيا در قرآن الفاظ غير عربى وجود دارد يا خير | |||
اماميه هم عقيده است(مانند نسخ در تلاوت) | |||
دوازدهم تا بيستم حدود 80 صفحه بصورت مفصل دربارۀ آن | |||
بحث نموده است(انواع قسم-الفاظ قسم-جواب قسم و...) | |||
تفسير در اين عصر را به 5 قسم تقسيم نموده سپس از شرح مختصرى، براى هر كدام | |||
مثالهاى را ذكر مى‌نمايد | |||
سه گانۀ آن، نسخ در حكم را فقط مى‌پذيرد و معتقد است كه | |||
نسخ در تلاوت و نسخ تلاوت و حكم، همان تعريف قرآن است | |||
كه در آن توضيح مى‌دهند كه علماء سلف در بيان ناسخ و منسوخ | |||
چقدر زياده روى نموده‌اند | |||
نظر و ديدگاه خود مطرح نموده و آنها را توضيح مى‌دهد(20 مورد را ذكر مى‌كند) | |||
مى‌كند:كه آيا در قرآن الفاظ غير عربى وجود دارد يا خير | |||
==اشكالات== | ==اشكالات== | ||
#مطالب كتاب سير منطقى ندارد و مطالب آن بصورت پراكنده مطرح شده است-به نظر مى‌رسد كه اصل مطالب بصورت جزوه درسى بوده آنگاه در كنار هم چيده شده و بصورت كتاب چاپ شده است. | |||
#در بعضى از موارد پس از ذكر عنوان-چند آيه را ذكر نموده بدون اينكه براى آن شرحى بدهد مانند ص 38 ح 2 | |||
مطرح شده است-به نظر مى‌رسد كه اصل مطالب بصورت جزوه | #بعضى از مطالب كتاب(مخصوصا جلد اول) از نظر علمى خيلى عميق نيست | ||
درسى بوده آنگاه در كنار هم چيده شده و بصورت كتاب چاپ شده است. | |||
اينكه براى آن شرحى بدهد مانند ص 38 ح 2 | |||
==نسخه شناسى== | ==نسخه شناسى== | ||
كتاب دو جلد است كه متن آن عربى و جلد اول آن شامل 331 صفحه | كتاب دو جلد است كه متن آن عربى و جلد اول آن شامل 331 صفحه و جلد دوم آن شامل 295 صفحه و داراى مشخصات ذيل است | ||
و جلد دوم آن شامل 295 صفحه و داراى مشخصات ذيل است | |||
جلد اول: | جلد اول: | ||
# كاغذ چاپ:عالى. | |||
# نوع چاپ:كامپيوترى | |||
# جلد آن:شوميز | |||
# تاريخ انتشار:جلد اول سال 1420 هجرى قمرى | |||
#: جلد دوم:سال 1422 هجرى قمرى | |||
# نوبت چاپ:اول | |||
# انتشار:جلد دوم توسط:مطبعة الفارس(انتشارات الفار | |||
س) | |||
جلد دوم:سال 1422 هجرى قمرى | #:جلد اول توسط:مكتبة الفارابى (انتشارات فارابى) | ||
#داراى فهرست موضوعات كتاب | |||
#نويسنده:اديب علاف | |||
#كتاب:البيان فى علوم القرآن | |||
جلد اول توسط:مكتبة الفارابى (انتشارات فارابى) | |||