۸۱۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'حجة الاسلام' به 'حجتالاسلام') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن بابویه، علی بن حسین' به 'ابن بابویه، ابوالحسن') |
||
(۳۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00054J1.jpg | |||
| عنوان =البیان | |||
| پدیدآوران = | |||
[[حسون، محمد]] (مصحح) | |||
| | |||
[[شهید اول، محمد بن مکی]] ( | [[شهید اول، محمد بن مکی]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 182/3 /ش9ب9 | ||
| موضوع = | |||
فقه جعفری - قرن 8ق. | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
محمد الحسون | |||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1371 ش | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00054AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00054 | |||
| کتابخوان همراه نور =00054 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''البيان''' تألیف [[شهید اول، محمد بن مکی|شمسالدين ابوعبدالله محمد بن محمد بن حامد بن مكى جزينى عاملى]]، معروف به [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 786 ق)، يكى از آثار ارزشمند بجاى مانده از [[شهيد اول]] مىباشد كه بيشتر به سبک فقه فتوايى نوشته شده دائرةالمعارفى از فتاواى فقهاى بزرگ قبل از مؤلف است كه غالباً بدون تصريح به نام آنان با الفاظى مثل قيل و نظائر آن مطرح شدهاند. | |||
از آن جايى كه اين كتاب در اواخر عمر شريف مؤلف نوشته شده و وى موفق به تكميل مطالب آن نشده است فقط كتابهاى طهارت، صلاة، زكاة، خمس را بپایان رسانيده است و چند سطرى نيز از كتاب صوم را به رشتۀ تحرير درآورده است. | |||
از آن جايى كه اين كتاب در اواخر عمر شريف مؤلف نوشته شده و وى موفق به تكميل مطالب آن نشده است فقط كتابهاى طهارت، صلاة، زكاة، خمس را | |||
اين كتاب كه از نظر حجم كوچك مىنمايد، داراى محتوايى عميق مىباشد و مؤلف كتاب توانسته است بين دقت و عمق مطالب و متن روان جمع نموده و در همان حال با خوددارى از ذكر تفضيلى اقوال و نظريات فقهاء، مباحث ضرورى و مورد نياز را مطرح نمايد. | اين كتاب كه از نظر حجم كوچك مىنمايد، داراى محتوايى عميق مىباشد و مؤلف كتاب توانسته است بين دقت و عمق مطالب و متن روان جمع نموده و در همان حال با خوددارى از ذكر تفضيلى اقوال و نظريات فقهاء، مباحث ضرورى و مورد نياز را مطرح نمايد. | ||
خط ۶۱: | خط ۳۹: | ||
از آن جايى كه چندين بار در كتاب [[الدروس الشرعية في فقه الإمامية|الدروس]] كه قسمت اوّل آن بين سالهاى 780 تا 784 تأليف شده است ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/8 145)، از البيان مطالبى نقل شده است و نام كتاب القواعد و الفوائد وى كه در اواخر عمر شريفش نوشته شده است يكبار در صفحۀ 48 ذكر شده است و از طرفى مؤلف موفق به تكميل مطالب كتاب نشده است | از آن جايى كه چندين بار در كتاب [[الدروس الشرعية في فقه الإمامية|الدروس]] كه قسمت اوّل آن بين سالهاى 780 تا 784 تأليف شده است ([[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]/8 145)، از البيان مطالبى نقل شده است و نام كتاب القواعد و الفوائد وى كه در اواخر عمر شريفش نوشته شده است يكبار در صفحۀ 48 ذكر شده است و از طرفى مؤلف موفق به تكميل مطالب كتاب نشده است بنابراین به احتمال زياد اين كتاب در حدود سالهاى 778 تا 780ق تأليف شده است. | ||
==تاريخ انتشار== | ==تاريخ انتشار== | ||
اولین چاپ كتاب در سال 1319ق بوده كه چاپ پر غلطى بوده است و بعدها در سال 1322ق اين كتاب تجديد چاپ شده است كه غلطهاى اين چاپ، از چاپ قبلى نيز بيشتر بوده است. | |||
كتاب موجود در سال 1412ق به وسيلۀ مؤسسۀ بنياد فرهنگى امام | كتاب موجود در سال 1412ق به وسيلۀ مؤسسۀ بنياد فرهنگى امام مهدی عليهالسلام در چاپخانۀ صدر در قم چاپ شده است. محقق و مصحح آن حجتالاسلام شيخ محمد حسون بوده و حجتالاسلام سيد جواد شهرستانى نيز در تصحيح كتاب زحمات زيادى كشيدهاند. | ||
==نسخهها== | ==نسخهها== | ||
خط ۷۵: | خط ۵۳: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] جلد 3 صفحۀ 174، به 4 نسخه اشاره شده كه عبارتند از: | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] جلد 3 صفحۀ 174، به 4 نسخه اشاره شده كه عبارتند از: | ||
- نسخۀ كتابخانۀ [[صدر، حسن| | - نسخۀ كتابخانۀ [[صدر، سید حسن|سيد حسن صدر]]الدين مربوط به سال 966 ق | ||
- نسخۀ كتابخانۀ | - نسخۀ كتابخانۀ حسینیۀ شوشترىها، مربوط به سال 947 ق | ||
- نسخۀ شيخ شكور مربوط به سال 993 ق | - نسخۀ شيخ شكور مربوط به سال 993 ق | ||
خط ۸۳: | خط ۶۱: | ||
- نسخۀ آستان قدس رضوى، مربوط به سال 967 ق. | - نسخۀ آستان قدس رضوى، مربوط به سال 967 ق. | ||
در كتاب «مقدمهاى بر فقه شيعه» صفحۀ 136 به 7 نسخۀ خطى كه متعلّق به كتابخانههاى | در كتاب «مقدمهاى بر فقه شيعه» صفحۀ 136 به 7 نسخۀ خطى كه متعلّق به كتابخانههاى مجلس، آیتالله مرعشى، نوّاب صفوى، عمومى اصفهان، دانشگاه تهران، و حسینیّۀ شوشترىها است اشاره نموده است كه قديمترين نسخۀ آن مربوط به كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى است كه مربوط به سال 822ق مىباشد. | ||
==نُسخ مورد اعتماد== | ==نُسخ مورد اعتماد== | ||
خط ۹۰: | خط ۶۸: | ||
در چاپ كتاب موجود از سه نسخۀ خطى، و دو نسخۀ چاپى استفاده شده كه عبارتند از: | در چاپ كتاب موجود از سه نسخۀ خطى، و دو نسخۀ چاپى استفاده شده كه عبارتند از: | ||
#نسخۀ خطى كتابخانۀ مجلس شوراى اسلامى، در ضمن مجموعهاى از كتابها، با شمارۀ 2750، مربوط به سال 882 ق. | |||
#:اين نسخه از نسخهاى كه با نسخۀ اصل مقابله شده گرفته شده است و با رمز (أ) مشخص شده است. (تاريخ تأليف اين كتاب در كتاب «مقدمهاى بر فقه شيعه» 822ق مىباشد). | |||
اين نسخه از نسخهاى كه با نسخۀ اصل مقابله شده گرفته شده است و با رمز (أ) مشخص شده است. (تاريخ تأليف اين كتاب در كتاب «مقدمهاى بر فقه شيعه» 822ق مىباشد). | #نسخۀ خطى مدرسۀ نواب صفوى در مشهد مقدس در ضمن مجموعهاى از 8 كتاب فقهى مربوط به قرن نهم، اين نسخه با رمز (ج) مشخص شده است. | ||
#نسخۀ خطى كتابخانۀ [[مرعشی، سید شهابالدین|آیتالله نجفى مرعشى]]، در ضمن مجموعهاى از کتابها، مربوط به سال 843 ق. اين نسخه با رمز (ب) مشخص شده است. | |||
و امّا دو نسخۀ چاپ سنگى مربوط به سالهاى 1319ق و 1332ق مىباشد. | و امّا دو نسخۀ چاپ سنگى مربوط به سالهاى 1319ق و 1332ق مىباشد. | ||
خط ۱۰۲: | خط ۷۷: | ||
در چاپ كتاب موجود از روش تلفيق بين نسخههاى خطى استفاده شده و هيچ نسخهاى به عنوان اصل در تصحيح و تحقيق كتاب استفاده نشده است. | در چاپ كتاب موجود از روش تلفيق بين نسخههاى خطى استفاده شده و هيچ نسخهاى به عنوان اصل در تصحيح و تحقيق كتاب استفاده نشده است. | ||
همچنين در بدست آوردن مآخذ و منابع اقوال و نظريات بزرگانى همچون ابن جنيد، [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]] و بعضى از نظريات على بن | همچنين در بدست آوردن مآخذ و منابع اقوال و نظريات بزرگانى همچون ابن جنيد، [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]] و بعضى از نظريات [[ابن بابویه، ابوالحسن|على بن بابويه]]، و [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] از كتاب مختلف الشيعة به عنوان منبع و مأخذ استفاده شده است. | ||
==مطالب== | ==مطالب== | ||
خط ۱۱۱: | خط ۸۶: | ||
كتاب طهارت شامل 5 قسمت است كه با عنوان (طرف) نامگذارى شده كه عبارتند از: | كتاب طهارت شامل 5 قسمت است كه با عنوان (طرف) نامگذارى شده كه عبارتند از: | ||
- آنچه طهارت | - آنچه طهارت برای آن مشروع باشد | ||
- اسباب طهارت | - اسباب طهارت | ||
- | - کیفیت طهارت | ||
- نجاسات | - نجاسات | ||
خط ۱۶۲: | خط ۱۳۷: | ||
همچنين به روايات به صورت مبهم و بدون ذكر نام راوى و با عبارت «روى» استدلال شده است و به صحيحه بودن يا ضعف روايت اشارهاى نشده است. | همچنين به روايات به صورت مبهم و بدون ذكر نام راوى و با عبارت «روى» استدلال شده است و به صحيحه بودن يا ضعف روايت اشارهاى نشده است. | ||
گاهى به نام بعضى از فقها در كتاب اشاره شده كه عبارتند از: [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]]، ابن جنيد، [[ | گاهى به نام بعضى از فقها در كتاب اشاره شده كه عبارتند از: [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]]، ابن جنيد، [[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]]، [[شيخ صدوق]]، [[شيخ مفيد]]، [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]]، ابن حمزه، [[ابن زهره، حمزه بن علی|ابن زهره]]، قطبالدين راوندى، [[حلی، جعفر بن حسن|محقّق حلّى]] و علاّمۀ حلّى. | ||
در بين اين اسامى به ترتيب تكرار نظريات آنان، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ابن جنيد، [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]]، [[شيخ صدوق]]، [[شيخ مفيد]] و [[علمالهدی، علی بن حسین| | در بين اين اسامى به ترتيب تكرار نظريات آنان، [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، ابن جنيد، [[ابن ابیعقیل عمانی، حسن بن علی|ابن ابى عقيل]]، [[شيخ صدوق]]، [[شيخ مفيد]] و [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] بيش از ديگران مطرح شدهاند. | ||
يكى از مهمترين ويژگىهاى كتاب بيان نظريات بزرگانى همچون ابوعلى فرزند [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، الجعفى، ابن جنيد، و ابن براج در كتاب الروضة است كه در ديگر كتب فقهى كمتر ديده مىشود. | يكى از مهمترين ويژگىهاى كتاب بيان نظريات بزرگانى همچون ابوعلى فرزند [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، الجعفى، ابن جنيد، و ابن براج در كتاب الروضة است كه در ديگر كتب فقهى كمتر ديده مىشود. | ||
خط ۱۷۰: | خط ۱۴۵: | ||
در كتاب البيان نام كتابهاى فقهى و حديثى كمتر ذكر شده است و به نام معدودى از آنان اشاره شده كه عبارتند از: | در كتاب البيان نام كتابهاى فقهى و حديثى كمتر ذكر شده است و به نام معدودى از آنان اشاره شده كه عبارتند از: | ||
- الإستبصار، [[تهذيب الأحكام]]، [[الخلاف]]، | - الإستبصار، [[تهذيب الأحكام]]، [[الخلاف]]، النهایة از [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] | ||
- الروضة از [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]] | - الروضة از [[ابن براج، عبدالعزیز بن نحریر|ابن برّاج]] | ||
خط ۱۸۱: | خط ۱۵۶: | ||
- مختلف الشيعة، تحرير الأحكام، تذكرة الفقهاء از [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]. | - مختلف الشيعة، تحرير الأحكام، تذكرة الفقهاء از [[حلی، حسن بن یوسف|علامۀ حلّى]]. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] |