۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله') |
جز (جایگزینی متن - 'سيبويه' به 'سيبويه ') |
||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
از جمله مصادرى كه نويسنده در تأليف اثر خويش از آنها بهره برده و بدانها تصريح نموده است، عبارتند از آثار و كتب بزرگانى همچون (به ترتيب ميزان استفاده): | از جمله مصادرى كه نويسنده در تأليف اثر خويش از آنها بهره برده و بدانها تصريح نموده است، عبارتند از آثار و كتب بزرگانى همچون (به ترتيب ميزان استفاده): | ||
سيبويه (با يكصد و بيست و يك نص منقول)، ابوالحسن أخفش (هشتاد رأى)، ابن سراج (هفتاد و چهار رأى)، [[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]] (چهل و هفت رأى)، ابوالعباس مبرد (پنجاه و دو رأى)، ابوعلى فارسى (سى و چهار رأى)، ابوعثمان مازنى (بيست و دو رأى)، ابوزكريا فراء (هجده رأى)، كسائى (هفده رأى)، يونس بن حبيب (چهارده رأى)، زجاج (سيزده رأى)، سيرافى (يازده رأى)، ابوعمرو بن علاء (ده رأى)، جرمى و ابن دهان (هركدام هفت رأى)، ابوالخطاب اخفش اكبر (چهار رأى)، ابوزيد و ثعلب (هركدام سه رأى)، عيسى بن عمر و رمانى (هركدام دو رأى) و... | [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] (با يكصد و بيست و يك نص منقول)، ابوالحسن أخفش (هشتاد رأى)، ابن سراج (هفتاد و چهار رأى)، [[خلیل بن احمد|خليل بن احمد]] (چهل و هفت رأى)، ابوالعباس مبرد (پنجاه و دو رأى)، ابوعلى فارسى (سى و چهار رأى)، ابوعثمان مازنى (بيست و دو رأى)، ابوزكريا فراء (هجده رأى)، كسائى (هفده رأى)، يونس بن حبيب (چهارده رأى)، زجاج (سيزده رأى)، سيرافى (يازده رأى)، ابوعمرو بن علاء (ده رأى)، جرمى و ابن دهان (هركدام هفت رأى)، ابوالخطاب اخفش اكبر (چهار رأى)، ابوزيد و ثعلب (هركدام سه رأى)، عيسى بن عمر و رمانى (هركدام دو رأى) و... | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
خط ۱۵۵: | خط ۱۵۵: | ||
1. اضطراب در نقل، بهواسطه تقديم و تأخير در قول واحد يا اجماع. | 1. اضطراب در نقل، بهواسطه تقديم و تأخير در قول واحد يا اجماع. | ||
2. تغيير موهم: نويسنده در برخى موارد، اقدام به تغيير نصوص، بدون تغيير معناى آن كرده است، اما در مواردى، از جمله در نقل قولى از | 2. تغيير موهم: نويسنده در برخى موارد، اقدام به تغيير نصوص، بدون تغيير معناى آن كرده است، اما در مواردى، از جمله در نقل قولى از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، تغييرى صورت گرفته كه موجب ابهام گرديده است. در صفحه 333، چنين آمده است: «قال [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] : و من العرب، من يقول فى ناب: نويب، فيجىء بالواو؛ لان هذه الألف يكثر ابدالها من الواوات، قال: و هو غلط منه» كه معلوم نيست غلط، منسوب به [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و نص او مىباشد يا قول عرب. | ||
3. عدم دقت در نقل بعضى از آراء؛ از جمله اينكه نويسنده در نقل قول | 3. عدم دقت در نقل بعضى از آراء؛ از جمله اينكه نويسنده در نقل قول [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، گفته است: «قال [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] : لولا اطباق صارت الطاء تاءً و الظاءُ ثاءً و الصادُ سيناً و عُدِم الضادُ؛ لانها منفردة في مخرجا» كه در اين نقل قول، تغيير، تقديم و تأخير صورت گرفته است، زيرا قول [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، چنين است: «و لولا الاطباق لصارت الطاء دالاً و الصاد سيناً و الظاء ذالاً و لخرجت الضاد من الكلام؛ لانه ليس شىء من موضعها غيرها». | ||
4. خطا در نسبت بعضى از آراء: از جمله اينكه در نقل آراء در مورد «انت»، در صفحه 135، نويسنده به متابعت از ابن دهان، چنين نوشته است: «و قال الفراء: التاء هى الاسم و ان عماد لها»؛ درصورتىكه اين راى ابن كيسان و بعضى از كوفيون بوده و فراء معتقد است كه كل كلمه «انت»، يك اسم مىباشد. همچنين در صفحه 143 و 144، آمده است: «و منهم من يكسر الكاف مع الجمع اذا انكسر ما قبلها حملا على هاء (به)، كقوله: | 4. خطا در نسبت بعضى از آراء: از جمله اينكه در نقل آراء در مورد «انت»، در صفحه 135، نويسنده به متابعت از ابن دهان، چنين نوشته است: «و قال الفراء: التاء هى الاسم و ان عماد لها»؛ درصورتىكه اين راى ابن كيسان و بعضى از كوفيون بوده و فراء معتقد است كه كل كلمه «انت»، يك اسم مىباشد. همچنين در صفحه 143 و 144، آمده است: «و منهم من يكسر الكاف مع الجمع اذا انكسر ما قبلها حملا على هاء (به)، كقوله: | ||
خط ۱۶۶: | خط ۱۶۶: | ||
|}. | |}. | ||
قال سيبويه: و هى لغة قوم من ربيعة». اين در حالى است كه اين لغت قوم بنى ربيعه نيست، بلكه قول بكر بن وائل مىباشد و نويسنده اين مطلب را، به تبعيت از ابن دهان، ذكر كرده است. | قال [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] : و هى لغة قوم من ربيعة». اين در حالى است كه اين لغت قوم بنى ربيعه نيست، بلكه قول بكر بن وائل مىباشد و نويسنده اين مطلب را، به تبعيت از ابن دهان، ذكر كرده است. | ||
با اين حال، مىتوان چنين ادعا نمود كه اثر حاضر، از جمله بهترين كتب نحوى از لحاظ تبويب، ترتيب، تنظيم و وسعت آراء و شواهد نحوى مىباشد. ترتيب آن، نه بر منوال «كتاب الجمل» زجاجى و نه به ترتيب «كتاب الفصول النحوية» ابن دهان مىباشد، بلكه به روشى بديع و جديد است؛ بدين گونه كه مطالب، به دو قطب اصلى تقسيم شده كه هر قطب، داراى چندين باب مىباشد. نويسنده در تنظيم هر باب، جمع مسائل نحوى در موضوع واحد و عرضه آنها بنا بر هيئت احكام، بسيار دقت نموده و اين روش وى، اسلوبى منحصربهفرد است كه در كتب نحوى سابق از آن، اتفاق نيفتاده است. | با اين حال، مىتوان چنين ادعا نمود كه اثر حاضر، از جمله بهترين كتب نحوى از لحاظ تبويب، ترتيب، تنظيم و وسعت آراء و شواهد نحوى مىباشد. ترتيب آن، نه بر منوال «كتاب الجمل» زجاجى و نه به ترتيب «كتاب الفصول النحوية» ابن دهان مىباشد، بلكه به روشى بديع و جديد است؛ بدين گونه كه مطالب، به دو قطب اصلى تقسيم شده كه هر قطب، داراى چندين باب مىباشد. نويسنده در تنظيم هر باب، جمع مسائل نحوى در موضوع واحد و عرضه آنها بنا بر هيئت احكام، بسيار دقت نموده و اين روش وى، اسلوبى منحصربهفرد است كه در كتب نحوى سابق از آن، اتفاق نيفتاده است. |
ویرایش