نمایش مبدأ برای الاجتهاد و التقليد في علم الرجال و أثره في التراث العقائدي

{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR35374J1.jpg
| عنوان =الاجتهاد و التقليد في علم الرجال و أثره في التراث العقائدي 
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان 
| پدیدآوران = [[سند، محمد]] (نویسنده)

[[کاشانی، حسن]] (مقرر)

[[آل‌مکباس، محمد]] (مقرر)

[[اسكندری، مجتبی]] (مقرر)
|زبان 
| زبان =عربی 
| کد کنگره =‏/س9ب3 / 114 BP 
| موضوع =
|ناشر 
| ناشر = [بي نا] 
| مکان نشر =[بي جا] - [بي جا] 
| سال نشر = [--13] 

| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE35374AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ يکم 
| شابک =
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =35374
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =00372-05380-21870-21869
| پس از =
| پیش از =
}}
{{کاربردهای دیگر| الاجتهاد و التقليد (ابهام زدایی)}} 
'''الاجتهاد و التقليد في علم الرجال و أثره في التراث العقائدي (دراسة نقدية لمدرسة النجاشي)'''، عنوان محاضرات شیخ [[سند، محمد|محمد سند]]، به زبان عربی است. نویسنده در این اثر به دنبال فتح باب اجتهاد در مبحث جرح و تعدیل در علم رجال و درآوردن آن از صورت تقلیدی که علمای عامه و خاصه دچارش شده‌اند، می‌باشد. وی در این راستا به نقد و بررسی آرای نجاشی در مبحث جرح در رجال پرداخته است.

پیاده‌سازی مطالب، ویرایش، تحقیق و... در ابتدای امر با شیخ [[آل‌مکباس، محمد|محمد عیسی مکباس]] بوده و سپس شیخ [[اسكندری، مجتبی|مجتبی اسکندری]] و شیخ [[کاشانی، حسن|حسن کاشانی]]، ادامه تقریرات را انجام داده‌اند.

==ساختار==
کتاب یک جلد دارد و حاوی مقدمه نویسنده، مقدمه مقررها ([[کاشانی، حسن|کاشانی]] و [[اسكندری، مجتبی|اسکندری]]) و محتوای مطالب در 6 فصل است.

==گزارش محتوا==
در مقدمه نویسنده کتاب درباره اهمیت علم رجال می‌خوانیم و ضمن ستودن تلاش‌های رجالیان در ابواب مختلف رجالی، از اینکه در باب جرح و تعدیل - که مهم‌ترین ابواب این علم است - به تقلید گرفتار آمده‌اند، انتقاد شده است؛ مشکلی که عامه و خاصه به آن گرفتار آمده‌اند. شیخ [[سند، محمد|محمد سند]]، می‌نویسد: بحث در مبانی علم رجال ما را بر گشودن و بررسی ریشه‌های این پدیده و نتایج آن و تأمل در ریشه‌های بحث رجالی می‌کشاند تا دریچه‌ای را که توسط تنی چند از اساتید این علم گشوده شده به فتح باب اجتهاد در فصل جرح و تعدیل تبدیل کنیم. لازمه این بحث، تمرکز ویژه بر مدرسه نجاشی و مبانی و مسلک اوست که فتاوایش در جرح را بر اساس آنها استوار کرده است. این تحقیق ما را در معرض حقایق مهمی قرار می‌دهد که نقطه عطف جدیدی در این بخش در فتح باب اجتهاد در علم رجال به حساب می‌آید. علمای فاضل و برجسته، شیخ [[آل‌مکباس، محمد|محمد عیسی مکباس]] و پس از وی شیخ [[اسكندری، مجتبی|مجتبی اسکندری]] و شیخ [[کاشانی، حسن|حسن کاشانی]] با تلاش و پیگیری بسیار و خستگی‌ناپذیری به تقریر این مباحث و رصد شواهد و مواردش پرداختند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/35374/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D8%A3%D8%AB%D8%B1%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D9%8A-%C2%AB%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A9-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D8%A9-%D9%84%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B4%D9%8A%C2%BB?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: مقدمه نویسنده، ص9-10]</ref>.

در مقدمه مقرران کتاب هم از اهمیت علم رجال و هم‌زادی آن با علم حدیث صحبت شده است. همچنین از تصنیف علمای شیعه در این باب و ذکر نجاشی از آنان؛ مانند کتاب عبدالله بن جبله (متوفی 219 یا پیش از آن) و کتاب عبیدالله ابورافع کاتب [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] در رجال، بحث شده است. البته این آثار مشخصا به‌عنوان کتاب رجال شناخته نمی‌شدند و در آن زمان احوال رجال در ضمن مؤلفات تاریخی بیان می‌شد.

طبیعتا برخی از علما در آن زمان مسلک رجالی خاص خودشان در توثیق و تضعیف را داشتند؛ مثلا فضل بن شاذان چنین بوده و شیوه خاص خودش را داشته که با شیوه دیگران مخالف بوده و از جانب [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] به‌خاطر این مسلک، مورد عتاب قرار گرفته است.

این اختلافات مسلک در جرح و تعدیل تا زمان غیبت کبری وجود داشته و [[کلینی، محمد بن یعقوب|کلینی]] و [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی|صدوق]] و [[کشی، محمد بن عمر|کشی]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ]] و [[ابن غضائری، احمد بن حسین|ابن غضائری]] و [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]] و [[برقی، احمد بن محمد|برقی]] هرکدام شیوه‌ای در رجال داشته‌اند و اختلافاتی در مباحث رجالی داشته‌اند؛ همان طور که در سایر علوم نیز چنین بوده است. گاه تغییر نظر آنان در رجال، بر نظراتشان در سایر علوم مانند فقه نیز تأثیر داشته است. گاه، شخصی را که [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]] یا [[ابن شاذان، فضل بن شاذان|فضل بن شاذان]]، ضعیف یا کذاب و جاعل و... دانسته‌اند، توسط [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ]] و [[کلینی، محمد بن یعقوب|کلینی]] و [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی|صدوق]]، معتبر و معتمد دانسته شده و به ثقه عدل و ضبط توصیف شده است. از اینجاست که باب اجتهاد در جرح و تعدیل که از اهم فصول رجال است، گشوده می‌شود.

مقرران سپس از تقلید کثیری از علما در مبحث جرح و تعدیل، از گذشتگان بحث کرده‌اند و خاطرنشان نموده‌اند که بسیاری از علمای ما، دچار تقلید از آرای کسانی که در قرن 4 و 5 کتاب‌هایی نوشته‌اند شده‌اند و نظرات علمای دیگر که اقدم از آنان بوده و اعرف به حال راویان بوده‌اند را نادیده انگاشته‌اند. چه‌بسیار است معارف ارزشمندی در تراث اهل‌بیت(ع) که به‌خاطر عدم اجتهاد در جرح و تعدیل راویان و تقلید از یک شخص خاص در جرح و تعدیل، باب ورود به آنها بسته شده است.

عمده‌ترین چیزی که این روش تقلیدی در علم رجال را ترویج می‌کند، این توهم است که نظر این تعداد از پیشینیان که کتاب‌هایشان را در مورد رجال به دست آورده‌ایم، شهادت‌های ملموسی (حسی) است که مکرر (به تواتر) و استفاضه از جانب هم‌عصرانشان به آنها رسیده به‌دور از تعارض و اختلاف؛ یا این توهم که این امر از تکیه بر قول اهل خبره به دست آمده و حجیتش امری است که سیره عقلائیه ممضات از شارع بر آن دلالت دارد. درحالی‌که مدعای اول توسط قرائن و شواهد بسیاری که در این کتاب ذکر خواهد شد، دفع می‌شود و حقیقت مدعای دوم نیز چیزی بیش از تقلید و اعتماد بر قول مفتی در علم رجال نیست که برای مجتهد در رجال امری ممنوع است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/35374/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D8%A3%D8%AB%D8%B1%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D9%8A-%C2%AB%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A9-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D8%A9-%D9%84%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B4%D9%8A%C2%BB?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: مقدمه مقرران، ص9-15]</ref>.

مطالب کتاب در 6 فصل، بیان شده و عنوان فصل‌های کتاب به‌صورت فهرست‌وار چنین است: 
ظواهر اجتهاد و تقلید در علم رجال، بحث رجالی و قناعات کلامیه و تأثیرش در میراث روایی، اصول مهمه در اجتهاد رجالی، شیوه‌های اجتهاد رجالی، رجالی بزرگ نجاشی و شیوه او در تضعیف (نقد و تحلیل)، بیان جدولی درباره راویان معارف که نجاشی آنان را تضعیف کرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/35374/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%84-%D9%88-%D8%A3%D8%AB%D8%B1%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%AF%D9%8A-%C2%AB%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A9-%D9%86%D9%82%D8%AF%DB%8C%D8%A9-%D9%84%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%B4%D9%8A%C2%BB?pageNumber=551&viewType=html ر.ک: فهرست مطالب کتاب، ص551-558]</ref>.

==وضعیت کتاب==
فهرست‌های اعلام و مطالب، به‌ترتیب در انتهای اثر ذکر شده است.

==پانویس==
<references />

==منابع مقاله==
مقدمه‌ها و متن کتاب.

==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}

[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:حدیث]]
[[رده:علم الحدیث]]
[[رده:مباحث خاص علم الحدیث]]
[[رده:اردیبهشت (1401)]]