۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الإمام محمد الغزالي جهوده في التفسير و علوم القرآن (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ مارس ۲۰۱۷، ساعت ۰۰:۱۱
، ۱۰ مارس ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'ر(' به 'ر ('
جز (جایگزینی متن - ' اند.' به 'اند.') |
جز (جایگزینی متن - 'ر(' به 'ر (') |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
در مقدّمه، به تعريف روش و جايگاه كليدى آن در تفسير پرداخته است. هر علمى داراى سه ركن عمده است. موضوع، هدف و روش در اين ميان، روش از جايگاه ويژه اى برخوردار است در اين كه مفسّران از روش هاى گوناگونى در تفسير قرآن بهره جسته اند، ترديدى نيست. نكته اى كه هست اين كه در تقسيم بندى روش هاى تفسيرى گاهى بين روش مفسّر و گرايش هاى مذهبى و سليقه هاى شخصى او خلط شده است. منظور از روش هاى تفسيرى (منهج) پذيرش نوع و نحوه ى استناد به منابع است. و از آنجا كه منابع تفسير در نظر مفسّران متفاوت است مانند اينكه يكى معتقد است كه تنها منبع معتبر در تفسير، روايات پيامبر(ص) است و ديگرى بر اين باور است كه در تفسير بايد به قرآن، روايات پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) تكيه كرد يا اينكه برخى مفسّران از عقل، بيشتر استفاده كرده و به سوى روش تفسير عقلى و اجتهادى رفته‌اند. بنابراين روش تفسيرى امرى است فراگير كه مفسّر آن را در همه ى آيات قرآن به كار مى گيرد و اختلاف در آن، باعث اختلاف در كل تفسير مى شود، و آن چيزى، جزء منابع و مستندات تفسير نيست. و تقسيم تفاسير به ماثور، قرآن به قرآن، شهودى، ظاهرى و... در اين چارچوب قرار مى گيرد. و مراد از گرايش تفسيرى (اتجاه)، صبغه هاى مختلف تفسير قرآن است كه آن حكايتگر جهت گيرى هاى خاص مفسران مى باشد كه گاهى با عناوينى همچون تفسير كلامى، تفسير اخلاقى و تربيتى معرفى مى شود. | در مقدّمه، به تعريف روش و جايگاه كليدى آن در تفسير پرداخته است. هر علمى داراى سه ركن عمده است. موضوع، هدف و روش در اين ميان، روش از جايگاه ويژه اى برخوردار است در اين كه مفسّران از روش هاى گوناگونى در تفسير قرآن بهره جسته اند، ترديدى نيست. نكته اى كه هست اين كه در تقسيم بندى روش هاى تفسيرى گاهى بين روش مفسّر و گرايش هاى مذهبى و سليقه هاى شخصى او خلط شده است. منظور از روش هاى تفسيرى (منهج) پذيرش نوع و نحوه ى استناد به منابع است. و از آنجا كه منابع تفسير در نظر مفسّران متفاوت است مانند اينكه يكى معتقد است كه تنها منبع معتبر در تفسير، روايات پيامبر (ص) است و ديگرى بر اين باور است كه در تفسير بايد به قرآن، روايات پيامبر (ص) و اهل بيت(ع) تكيه كرد يا اينكه برخى مفسّران از عقل، بيشتر استفاده كرده و به سوى روش تفسير عقلى و اجتهادى رفته‌اند. بنابراين روش تفسيرى امرى است فراگير كه مفسّر آن را در همه ى آيات قرآن به كار مى گيرد و اختلاف در آن، باعث اختلاف در كل تفسير مى شود، و آن چيزى، جزء منابع و مستندات تفسير نيست. و تقسيم تفاسير به ماثور، قرآن به قرآن، شهودى، ظاهرى و... در اين چارچوب قرار مى گيرد. و مراد از گرايش تفسيرى (اتجاه)، صبغه هاى مختلف تفسير قرآن است كه آن حكايتگر جهت گيرى هاى خاص مفسران مى باشد كه گاهى با عناوينى همچون تفسير كلامى، تفسير اخلاقى و تربيتى معرفى مى شود. | ||
فصل اوّل، را در طى چهار بحث مى آورد: بحث اوّل مصادر شيخ غزالى از كتب تفسير، دوّم منابع او از كتب حديث، سوم منابع و مصادر او از كتب فقه و چهارم منابع او از كتب معارف و عقائد. | فصل اوّل، را در طى چهار بحث مى آورد: بحث اوّل مصادر شيخ غزالى از كتب تفسير، دوّم منابع او از كتب حديث، سوم منابع و مصادر او از كتب فقه و چهارم منابع او از كتب معارف و عقائد. | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
از كتب معارفى كه شيخ غزالى در تفسير از آنها سود جسته عبارتند از: كتب معارفى [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالى]]، از آراء [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] در كتب المقاصد فى علم الكلام و شرح تلخيص المفتاح فى المعانى و البيان و كتاب اظهار الحقّ رحمة الله هندى مى باشد. كه در اين بحث نيز شرح حال مختصرى از آنها و نمونه اى از آرائى كه در رابطه با ملائكه و تعريف يهود در ذيل آيات 1 و 46 سوره هاى فاطر و نساء آورده و شيخ غزالى نظريه ى آنها را پذيرفته، مطرح مى كند. | از كتب معارفى كه شيخ غزالى در تفسير از آنها سود جسته عبارتند از: كتب معارفى [[غزالی، محمد بن محمد|ابوحامد غزالى]]، از آراء [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] در كتب المقاصد فى علم الكلام و شرح تلخيص المفتاح فى المعانى و البيان و كتاب اظهار الحقّ رحمة الله هندى مى باشد. كه در اين بحث نيز شرح حال مختصرى از آنها و نمونه اى از آرائى كه در رابطه با ملائكه و تعريف يهود در ذيل آيات 1 و 46 سوره هاى فاطر و نساء آورده و شيخ غزالى نظريه ى آنها را پذيرفته، مطرح مى كند. | ||
فصل دوّم در دو بحث، اوّل ديدگاه هاى محمد غزالى در مسائل تفسيرى و دوّم ديدگاه هاى ايشان در مباحث علوم قرآنى مى باشد. در بحث اول مسائلى همچون نظر شيخ غزالى در رابطه با بسم الله، ابليس، مرگ حضرت عيسى(ع) و عروج او به آسمانها، اهل اعراف، طوفان حضرت نوح(ع)، زنده بودن حضرت خضر(ع) تاكنون، ياجوج و ماجوج، آيه «'''دنا فتدلى'''»، انشقاق قمر، جنّ، شفاعت و مسائل ديگر. | فصل دوّم در دو بحث، اوّل ديدگاه هاى محمد غزالى در مسائل تفسيرى و دوّم ديدگاه هاى ايشان در مباحث علوم قرآنى مى باشد. در بحث اول مسائلى همچون نظر شيخ غزالى در رابطه با بسم الله، ابليس، مرگ حضرت عيسى(ع) و عروج او به آسمانها، اهل اعراف، طوفان حضرت نوح(ع)، زنده بودن حضرت خضر (ع) تاكنون، ياجوج و ماجوج، آيه «'''دنا فتدلى'''»، انشقاق قمر، جنّ، شفاعت و مسائل ديگر. | ||
براى نمونه، نظر ايشان در مورد عيسى(ع) اينگونه آمده:«با آنكه بسيارى از مردم ديدند كه عيسى(ع) زنده عروج كرد، ليكن من گرايش دارم كه او نيز مانند ديگران، در گذشته است هر چند كه مرگ طبيعى او مانع نمى شود كه ديگر بار به دنيا بازگردد و در بيان وحدانيت الله به مسلمانان به پيوندد، و در جنگ با دشمنان خدا به ايشان كمك كند، مانند اصحاب كهف است كه چندين قرن آرميدند، و آن گاه به حيات بازگشتند.» | براى نمونه، نظر ايشان در مورد عيسى(ع) اينگونه آمده:«با آنكه بسيارى از مردم ديدند كه عيسى(ع) زنده عروج كرد، ليكن من گرايش دارم كه او نيز مانند ديگران، در گذشته است هر چند كه مرگ طبيعى او مانع نمى شود كه ديگر بار به دنيا بازگردد و در بيان وحدانيت الله به مسلمانان به پيوندد، و در جنگ با دشمنان خدا به ايشان كمك كند، مانند اصحاب كهف است كه چندين قرن آرميدند، و آن گاه به حيات بازگشتند.» | ||