پرش به محتوا

الإمام الغزالي بین مادحیه و ناقدیه: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۸ آوریل ۲۰۲۳
جز
جایگزینی متن - 'مالدین' به 'م‌الدین'
جز (جایگزینی متن - 'زبان =عربي ' به 'زبان =عربی ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'مالدین' به 'م‌الدین')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۷: خط ۷:
[[قرضاوی، یوسف]] (نویسنده)
[[قرضاوی، یوسف]] (نویسنده)
|زبان  
|زبان  
| زبان =عربی
| زبان =عربی  
| کد کنگره =‏/ق4الف8 / 783 BBR  
| کد کنگره =‏/ق4الف8 / 783 BBR  
| موضوع =
| موضوع =
|ناشر  
|ناشر  
| ناشر =مؤسسة الرسالة
| ناشر =مؤسسة الرسالة  
| مکان نشر =لبنان - بيروت  
| مکان نشر =لبنان - بيروت  
| سال نشر =1414ق.   = 1994م.  
| سال نشر =1414ق. = 1994م.  


| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE63397AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE63397AUTOMATIONCODE
| چاپ =چاپ چهارم
| چاپ =چاپ چهارم  
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
خط ۴۱: خط ۴۱:


وی با عنوان «غزالی دایرة‌المعارف عصر خویش» می‌نویسد: فقها با توجه به چهار کتاب فقهی مشهور او در فقه شافعی (البسیط، الوسیط، المجیز و الخلاصه) که در سطوح مختلف علمی تألیف کرده است درباره او سخن گفته‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص15-14</ref>‏ و دوست دارم که محققی با بررسی کتب غیر فقهی [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] و به‌ویژه «الاحیاء»، از فقه غیرمذهبی (غیر شافعی) او سخن بگوید، آنجا که خود را از تقلید مذهب آزاد کرده و به جستجوی دلیل رفته، اقوال را با هم مقایسه نموده و صحیح یا اصح و اقوی را می‌گزیند.
وی با عنوان «غزالی دایرة‌المعارف عصر خویش» می‌نویسد: فقها با توجه به چهار کتاب فقهی مشهور او در فقه شافعی (البسیط، الوسیط، المجیز و الخلاصه) که در سطوح مختلف علمی تألیف کرده است درباره او سخن گفته‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص15-14</ref>‏ و دوست دارم که محققی با بررسی کتب غیر فقهی [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] و به‌ویژه «الاحیاء»، از فقه غیرمذهبی (غیر شافعی) او سخن بگوید، آنجا که خود را از تقلید مذهب آزاد کرده و به جستجوی دلیل رفته، اقوال را با هم مقایسه نموده و صحیح یا اصح و اقوی را می‌گزیند.
کما اینکه تلاش نموده تصوف را فقهی و فقه را تصوفی کند (البته اگر این تعبیر صحیح باشد) گرچه تصوف او بر فقهش غلبه کرده است. و علمای اصول از خلال کتب اصولی وی «المنخول» و «المستصفی»، نظرات اصولی وی را باز می‌یابند. و دانش‌پژوهان فلسفه، کلام و منطق از اثنای «[[مقدمة تهافت الفلاسفة المسماة مقاصد الفلاسفة|مقاصد الفلاسفة]]» و «[[تهافت الفلاسفة]]» و... آراء او را بدست می‌آورند. همچنین محققین تصوف و اخلاق و تربیت از طریق موسوعه‌ی بزرگش «احیاء علوم الدین» و دیگر کتاب‌های وی، نظرات وی را کاوش می‌کنند.<ref>ر.ک: همان، ص16-15</ref>‏
کما اینکه تلاش نموده تصوف را فقهی و فقه را تصوفی کند (البته اگر این تعبیر صحیح باشد) گرچه تصوف او بر فقهش غلبه کرده است. و علمای اصول از خلال کتب اصولی وی «المنخول» و «المستصفی»، نظرات اصولی وی را باز می‌یابند. و دانش‌پژوهان فلسفه، کلام و منطق از اثنای «[[مقدمة تهافت الفلاسفة المسماة مقاصد الفلاسفة|مقاصد الفلاسفة]]» و «[[تهافت الفلاسفة]]» و... آراء او را بدست می‌آورند. همچنین محققین تصوف و اخلاق و تربیت از طریق موسوعه‌ی بزرگش «احیاء علوم‌الدین» و دیگر کتاب‌های وی، نظرات وی را کاوش می‌کنند.<ref>ر.ک: همان، ص16-15</ref>‏


اما اهمیت [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] در دانش گسترده و وسیع او نیست، چراکه بسیارند کسانی که دانش گسترده‌ای داشته‌اند، اما در ذهن و قلب مسلمین به جایگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] نرسیده و به لقب «حجة الاسلام» نائل نشده‌اند. پس اختصاص این لقب به او چه بوده است؟
اما اهمیت [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] در دانش گسترده و وسیع او نیست، چراکه بسیارند کسانی که دانش گسترده‌ای داشته‌اند، اما در ذهن و قلب مسلمین به جایگاه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] نرسیده و به لقب «حجة الاسلام» نائل نشده‌اند. پس اختصاص این لقب به او چه بوده است؟
خط ۵۷: خط ۵۷:
البته [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] نیز مانند دیگر بزرگان تاریخ و رهبران فکری، در ارزش‌گذاری مورد مدح و قدح مردم قرار گرفته است؛ پس تعجبی نیست که جماعتی او را مورد نقد قرار دهند و بعضی از کتاب‌ها و رسائل یا افکار و مفاهیم یا روش او در زهد و سلوک یا شیوه او در نقد و معارضه را مورد انتقاد قرار دهند. <ref>ر.ک: همان، ص117</ref>
البته [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] نیز مانند دیگر بزرگان تاریخ و رهبران فکری، در ارزش‌گذاری مورد مدح و قدح مردم قرار گرفته است؛ پس تعجبی نیست که جماعتی او را مورد نقد قرار دهند و بعضی از کتاب‌ها و رسائل یا افکار و مفاهیم یا روش او در زهد و سلوک یا شیوه او در نقد و معارضه را مورد انتقاد قرار دهند. <ref>ر.ک: همان، ص117</ref>


از جمله این افراد تقی الدین ابن صلاح است. او بدین‌سبب که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] علم منطق را در اصول فقه داخل کرده و در اول «المستصفی» چنین نوشته که منطق مقدمه همه علوم است و کسی که بر علم منطق تسلط نداشته باشد اصلاً نمی‌توان به علومش اعتماد کرد، بر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] اعتراض کرده که صحابه و سلف امت که علم دین از آنها دریافت می‌شود، علم منطق نمی‌دانستند.<ref>ر.ک: همان، ص122</ref>
از جمله این افراد تقی‌الدین ابن صلاح است. او بدین‌سبب که [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] علم منطق را در اصول فقه داخل کرده و در اول «المستصفی» چنین نوشته که منطق مقدمه همه علوم است و کسی که بر علم منطق تسلط نداشته باشد اصلاً نمی‌توان به علومش اعتماد کرد، بر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] اعتراض کرده که صحابه و سلف امت که علم دین از آنها دریافت می‌شود، علم منطق نمی‌دانستند.<ref>ر.ک: همان، ص122</ref>


مورخ فقیه، ابن جوزی (متوفی 597ق) از دیگر منتقدین [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] است که در جاهای متعددی از کتاب ارزشمند انتقادی خود «تلبیس ابلیس» از [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] انتقاد کرده است؛ همان‌گونه که به بخشی از این انتقادات در شرح‌حالی که از [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] در کتاب «المنتظم» آورده، اشاره کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص123</ref>
مورخ فقیه، ابن جوزی (متوفی 597ق) از دیگر منتقدین [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] است که در جاهای متعددی از کتاب ارزشمند انتقادی خود «تلبیس ابلیس» از [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] انتقاد کرده است؛ همان‌گونه که به بخشی از این انتقادات در شرح‌حالی که از [[غزالی، محمد بن محمد|غزالی]] در کتاب «المنتظم» آورده، اشاره کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص123</ref>