۱۳٬۶۷۹
ویرایش
(لینک درون متنی) |
جز (جایگزینی متن - '↵↵| ' به ' | ') |
||
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
[[هراس، محمد خلیل]] (محقق) | [[هراس، محمد خلیل]] (محقق) | ||
[[ابوعبید، قاسم بن سلام]] ( | [[ابوعبید، قاسم بن سلام]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 196/3 /الف2الف8 | | کد کنگره =BP 196/3 /الف2الف8 | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | | مکان نشر =بیروت - لبنان | ||
| سال نشر = 1408 ق یا 1988 م | | سال نشر = 1408 ق یا 1988 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10184AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10184AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =10184 | ||
| کتابخوان همراه نور =10184 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الأموال (ابهام زدایی)}} | |||
'''الأموال'''، اثر [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید، قاسم بن سلام]] (154 - 224ق)، در رابطه با نظام مالى اسلام (مباحث مربوط به اموال مسلمانان، اعم از زكات، خراج و خمس)، به زبان عربى مىباشد. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
در آغاز، شرح حال مؤلف كه توسط [[هراس، محمد خلیل|محمد خليل هراس]]، نوشته شده، آمده و سپس متن اصلی «كتاب الاموال» ذكر شده است. | در آغاز، شرح حال مؤلف كه توسط [[هراس، محمد خلیل|محمد خليل هراس]]، نوشته شده، آمده و سپس متن اصلی «كتاب الاموال» ذكر شده است. | ||
خط ۴۱: | خط ۴۳: | ||
متن اصلى، از هشت كتاب به نامهای «كتاب فىء و وجوه و راههاى آن»، «كتاب سنن فىء و خمس و صدقه»، «كتاب اراضى فتح شده با جنگ و سنن و احكام آنها»، «كتاب اراضى فتح شده با صلح و احكام آنها»، «كتاب مخارج فىء و موارد مصرف آن»، «كتاب اقطاع»، «كتاب خمس و آداب و احكام آن»، «كتاب صدقه و احكام و آداب آن» تشكيل گرديده و در چهار جزء گنجانده شده است. | متن اصلى، از هشت كتاب به نامهای «كتاب فىء و وجوه و راههاى آن»، «كتاب سنن فىء و خمس و صدقه»، «كتاب اراضى فتح شده با جنگ و سنن و احكام آنها»، «كتاب اراضى فتح شده با صلح و احكام آنها»، «كتاب مخارج فىء و موارد مصرف آن»، «كتاب اقطاع»، «كتاب خمس و آداب و احكام آن»، «كتاب صدقه و احكام و آداب آن» تشكيل گرديده و در چهار جزء گنجانده شده است. | ||
روش معمول مؤلف، در استنباط احكام، چنين است كه وى پس از كتاب و سنت، موافقت با رأى مشهور را اصل قرار مىدهد و عمل به قياس را جايز نمىشمرد. او، حتى در برخورد با حديث نيز، گاه، خبرى را كه با قول مشهور فقهاء ناسازگار باشد، نمىپذيرد. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]] اجماع نسبتاً صعب الوصول شافعى را نيز با شهرت فتوايى جايگزين ساخته و حتى شهرت فتوايى را در نقد اخبار و تراجيح به كار | روش معمول مؤلف، در استنباط احكام، چنين است كه وى پس از كتاب و سنت، موافقت با رأى مشهور را اصل قرار مىدهد و عمل به قياس را جايز نمىشمرد. او، حتى در برخورد با حديث نيز، گاه، خبرى را كه با قول مشهور فقهاء ناسازگار باشد، نمىپذيرد. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]] اجماع نسبتاً صعب الوصول شافعى را نيز با شهرت فتوايى جايگزين ساخته و حتى شهرت فتوايى را در نقد اخبار و تراجيح به كار مىگیرد؛ روشى كه ريشهى آن را مىتوان در شيوههاى كهن فقهى، جستوجو كرد. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]]، نسخ كتاب را با سنت ممكن مىداند، ولى اساساً شيوه او بر آن بوده كه تا حد امكان بر محكم بودن وعدم نسخ آيات پاى فشارد. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۵۰: | خط ۵۲: | ||
كتاب اول، از جزيه و سنت در قبول آن بحث مىكند. جزيه، به خراجى گفته مىشود كه بر اهل ذمّه گذاشته مىشود و آن را جزيه نام نهادهاند، چون مانع از كشتن اهل ذمّه مىگردد. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]]، جزيه را در زمره فىء قرار داده است. | كتاب اول، از جزيه و سنت در قبول آن بحث مىكند. جزيه، به خراجى گفته مىشود كه بر اهل ذمّه گذاشته مىشود و آن را جزيه نام نهادهاند، چون مانع از كشتن اهل ذمّه مىگردد. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]]، جزيه را در زمره فىء قرار داده است. | ||
كتاب دوم، در رابطه با آداب فىء، خمس و صدقه (زكات) است و مباحثى مانند اخذ جزيه از عربهاى اهل كتاب، اخذ جزيه از مجوس(زرتشتىها)، اشخاصى كه جزيه بر آنها وجب است و افراد استثناء شده از اين حكم، مقدار و اندازه جزيه، | كتاب دوم، در رابطه با آداب فىء، خمس و صدقه (زكات) است و مباحثى مانند اخذ جزيه از عربهاى اهل كتاب، اخذ جزيه از مجوس(زرتشتىها)، اشخاصى كه جزيه بر آنها وجب است و افراد استثناء شده از اين حكم، مقدار و اندازه جزيه، آسانگیرى و مدارا در گرفتن جزيه، حكم جزيه در صورت اسلام آوردن اصل ذمّه، گرفتن خمر و خوك بهعنوان جزيه و... را مطرح مىكند. | ||
كتاب سوم، در مورد اراضى فتح شده و سنن و احكام آنهاست. در اين كتاب، از مباحثى همچون | كتاب سوم، در مورد اراضى فتح شده و سنن و احكام آنهاست. در اين كتاب، از مباحثى همچون سرزمينهایى كه با جنگ و زور فتح مىشوند، اهل ذمّه در چنين سرزمينهایى چه چيزهایى را مىتوانند احداث كنند و چه چيزهایى را نمىتوانند، حكم اسراى مشرك و... سخن به ميان آمده است. | ||
كتاب چهارم، در مورد حكم | كتاب چهارم، در مورد حكم سرزمينهایى است اهل ذمه، آنها را بدون كمترين مقاومت در برابر سپاه اسلام، تسليم مىنمودند و با مسلمانان پيمان صلح منعقد میكردند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/31924/1/69 کتاب الاموال، قاسم بن سلام، ص۶۹]</ref> [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]]، قائل به اين است كه اينها جزء فىء محسوب مىشوند و غنيمت نيستند. در اين كتاب، مباحثى از قبيل وفاى به پيمان با اهل صلح و آنچه بر مسلمين در اين مورد واجب است، شروطى كه در صورت مصالحه بر اهل ذمه مقرر مىشود، حكم اراضى اهل ذمّه در صورت مسلمان شدن و... بررسى مىشود. | ||
كتاب پنجم، در باب مخارج و موارد مصرف فىء است و از مطالبى همچون حكم تقسيم فىء و شناخت كسانى كه در آن حق دارند، مقدار فىء برای هر كدام از صاحبان حق و كسانى كه زودتر از ديگران فىء به آنها عطا مىشود و... بحث مىكند. | كتاب پنجم، در باب مخارج و موارد مصرف فىء است و از مطالبى همچون حكم تقسيم فىء و شناخت كسانى كه در آن حق دارند، مقدار فىء برای هر كدام از صاحبان حق و كسانى كه زودتر از ديگران فىء به آنها عطا مىشود و... بحث مىكند. | ||
كتاب ششم، در زمينه احكام مربوط به اقطاع و احياء و آبهاى اراضى است.<ref>همان، ص۳۴۷</ref> اقطاع، به اين معناست كه حكمران و رهبر مسلمين، زمينى را به كسى واگذارد تا از آن او گردد؛ اينگونه زمينها راقطايع مىگويند و مفردش قطيعه است. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]]، در ضمن اين كتاب، به بعضى از وقايع تاريخى اين بحث اشاره مىكند. | كتاب ششم، در زمينه احكام مربوط به اقطاع و احياء و آبهاى اراضى است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/31924/1/347 همان، ص۳۴۷]</ref> اقطاع، به اين معناست كه حكمران و رهبر مسلمين، زمينى را به كسى واگذارد تا از آن او گردد؛ اينگونه زمينها راقطايع مىگويند و مفردش قطيعه است. [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبيد]]، در ضمن اين كتاب، به بعضى از وقايع تاريخى اين بحث اشاره مىكند. | ||
كتاب هفتم، درباره خمس و احكام و سنن آن است و از مباحثى همچون انفال و مصاديق آن، سهم نبى(ص) از خمس، سهم ذى القربى از خمس، خمس معادن و گنجينهها و دفينهها و... سخن مىگويد. | كتاب هفتم، درباره خمس و احكام و سنن آن است و از مباحثى همچون انفال و مصاديق آن، سهم نبى(ص) از خمس، سهم ذى القربى از خمس، خمس معادن و گنجينهها و دفينهها و... سخن مىگويد. | ||
كتاب هشتم، درباره صدقه و احكام و سنن آن است. در اين كتاب، مباحثى همچون فضيلتهاى صدقه و ثواب پرداخت آن، منع صدقه و | كتاب هشتم، درباره صدقه و احكام و سنن آن است. در اين كتاب، مباحثى همچون فضيلتهاى صدقه و ثواب پرداخت آن، منع صدقه و سختگیرى در مورد حبس آن، حد نصاب زكات شتران و آداب آن، حد نصاب زكات گاو و آداب آن، حد نصاب صدقه گوسفندان، زكات اموال شركايى كه مال آنها با هم مخلوط است، صدقهى مال يتيم و... مطرح شده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
خط ۶۸: | خط ۷۰: | ||
در پایان كتاب، فهرست مطالب، بهطور مفصل و كامل درج شده است. | در پایان كتاب، فهرست مطالب، بهطور مفصل و كامل درج شده است. | ||
==پانویس == | |||
<references/> | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[الأموال (ابوعبید)]] | |||
[[كتاب الأموال]] | |||
[[الأموال (ابن زنجويه)]] | |||
[[الأموال]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۷۳: | خط ۹۱: | ||
[[رده: فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده: مباحث خاص فقه]] | [[رده: مباحث خاص فقه]] | ||