الأدوات النحویة في کتب التفسیر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'پژوهش های ' به 'پژوهش‌های '
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'پژوهش های ' به 'پژوهش‌های ')
 
(۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۴: خط ۲۴:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''الادوات النحویة فی کتب التفسیر''' تألیف محمود احمد صغیر (معاصر)، تحقیقی در موضوع ادوات نحوی و دیدگاه مفسرین در رابطه با تبیین وجوه این ادوات است. اهمیت این کتاب به جهت ارتباط این ادوات با فهم قرآن کریم و نصوص آن است.  
'''الادوات النحویة فی کتب التفسیر''' تألیف [[صغیر، محمود احمد|محمود احمد صغیر]] (معاصر)، تحقیقی در موضوع ادوات نحوی و دیدگاه مفسرین در رابطه با تبیین وجوه این ادوات است. اهمیت این کتاب به جهت ارتباط این ادوات با فهم قرآن کریم و نصوص آن است.  


کتاب مشتمل بر مقدمه، تمهید و چهار باب و هر باب مشتمل بر چند فصل است. در تمهید، از مفهوم ادات در لغت و اصطلاح، ارتباط تفسیر با علوم عربی و ادوات نحوی سخن رفته است.<ref>ر.ک: تمهید، ص37-21</ref>‏ ادوات جمع «اداة» است و ادوات قرآن یعنی حروف و هرچه که به حروف شباهت دارد، هرچند اسم یا فعل باشد. این ادوات در قرآن فراوان است و چون بر معانی متفاوتی دلالت می‌کنند، اهمیت فراوانی در فهم قرآن نیز دارند؛ مانند: ادوات نهی، نفی، استفهام، عطف، تأکید، استثنا و... .<ref>ر.ک: صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ ص 121</ref>‏
کتاب مشتمل بر مقدمه، تمهید و چهار باب و هر باب مشتمل بر چند فصل است. در تمهید، از مفهوم ادات در لغت و اصطلاح، ارتباط تفسیر با علوم عربی و ادوات نحوی سخن رفته است.<ref>ر.ک: تمهید، ص37-21</ref>‏ ادوات جمع «اداة» است و ادوات قرآن یعنی حروف و هرچه که به حروف شباهت دارد، هرچند اسم یا فعل باشد. این ادوات در قرآن فراوان است و چون بر معانی متفاوتی دلالت می‌کنند، اهمیت فراوانی در فهم قرآن نیز دارند؛ مانند: ادوات نهی، نفی، استفهام، عطف، تأکید، استثنا و....<ref>ر.ک: صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ ص 121</ref>‏


در باب اول کتاب از مبانی ادوات بحث شده است. مفسرین در کتاب‌هایشان در کنار توجه به معانی و جنبه نحوی به جنبه لغوی ادوات اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص45</ref>‏ به عنوان مثال مفسرین در اصل «کم» اختلاف نظر دارند: فراء آن را ترکیبی از «ما» استفهامیه و کاف دانسته و معتقد است با کثرت استعمال، الف در آخر آن حذف و میم ساکن شده است. یا ابوحیان کاف را کاف تشبیه و حذف الف از «ما» را به جهت دخول حرف جر بر آن دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>‏ عرب معمولاً به اقتصاد در اداء لغوی تمایل دارد و لذا از راه‌هایی چون حذف، ادغام، قلب، ابدال و مانند آن در این رابطه بهره گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص99</ref>‏  
در باب اول کتاب از مبانی ادوات بحث شده است. مفسرین در کتاب‌هایشان در کنار توجه به معانی و جنبه نحوی به جنبه لغوی ادوات اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص45</ref>‏ به عنوان مثال مفسرین در اصل «کم» اختلاف نظر دارند: فراء آن را ترکیبی از «ما» استفهامیه و کاف دانسته و معتقد است با کثرت استعمال، الف در آخر آن حذف و میم ساکن شده است. یا ابوحیان کاف را کاف تشبیه و حذف الف از «ما» را به جهت دخول حرف جر بر آن دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>‏ عرب معمولاً به اقتصاد در اداء لغوی تمایل دارد و لذا از راه‌هایی چون حذف، ادغام، قلب، ابدال و مانند آن در این رابطه بهره گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص99</ref>‏  
خط ۳۴: خط ۳۴:
نویسنده در آخرین باب کتاب به این نکته اشاره کرده که مفسرین در تبیین وجوه ادوات بر دو مصدر اصلی اعتماد کرده‌اند: نصوص لغوی و آراء علماء. نصوص لغوی عبارت از قرآن و قرائات آن، شعر، حدیث نبوی، اخبار صحابه، کلام عرب، امثال و امثله ساختگی.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص810-774</ref>‏
نویسنده در آخرین باب کتاب به این نکته اشاره کرده که مفسرین در تبیین وجوه ادوات بر دو مصدر اصلی اعتماد کرده‌اند: نصوص لغوی و آراء علماء. نصوص لغوی عبارت از قرآن و قرائات آن، شعر، حدیث نبوی، اخبار صحابه، کلام عرب، امثال و امثله ساختگی.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص810-774</ref>‏
   
   
در نگارش این اثر علاوه بر منابع تفسیری از کتبی چون «الازهیة فی علم الحروف» هروی، «رصف المبانی» مالقی، «مغنی اللبیب» ابن هشام، در معانی ادوات، و منابع فراوان دیگر در قرائات قرآنی، کتب تراجم، دیوان‌های شعر و مانند آن استفاده شده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص19-18</ref>‏
در نگارش این اثر علاوه بر منابع تفسیری از کتبی چون «[[الازهیة فی علم الحروف]]» هروی، «[[رصف المبانی في شرح حروف المعاني|رصف المبانی]]» [[مالقی، احمد بن عبد النور|مالقی]]، «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغنی اللبیب]]» [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]]، در معانی ادوات، و منابع فراوان دیگر در قرائات قرآنی، کتب تراجم، دیوان‌های شعر و مانند آن استفاده شده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص19-18</ref>‏


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۴۱: خط ۴۱:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.  
# مقدمه و متن کتاب.  
# صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ «چالش‌ها و راهکارهای برگردان «کم» خبری در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم»، پژوهش های زبانشناختی قرآن، پاییز و زمستان 1397، شماره 14، ص 119 تا 136.https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1462119/
#[[:noormags:1462119| صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ «چالش‌ها و راهکارهای برگردان «کم» خبری در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم»، پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، پاییز و زمستان 1397، شماره 14، ص 119 تا 136]].


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]]
[[رده:علوم قرآنی]]
[[رده:مباحث ادبی و بلاغی قرآن]]
[[رده:مسائل لغوی و صرفی و نحوی]]
[[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]]
[[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]]
[[رده:مقالات بازبینی شده1]]
[[رده:مقالات بازبینی شده1]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1401]]