۸۱٬۶۲۹
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هن' به 'هن') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابو الحسن' به 'ابوالحسن') |
||
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۶: | خط ۶: | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
| data-type="authorOtherNames" | | | data-type="authorOtherNames" |ابوالحسن عبدالجبار بن احمد بن عبدالجبار بن احمد بن خليل الهمداني الاسدآبادي | ||
|- | |- | ||
خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" | | | data-type="authorWritings" |[[تفسير أبيبكر الأصم]] | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
</div> | </div> | ||
'''اصم، ابوبکر عبدالرحمان بن کیسان بن جریر | '''اصم، ابوبکر عبدالرحمان بن کیسان بن جریر اموی '''(متوفی 200 یا 201ق)، متکلم، فقیه و مفسر معتزلى است که وی را جزء شش شاگرد برجسته معمر بن اشعث دانستهاند. از شاگردان او ابن علیه را مىتوان نام برد. وی دارای تألیفات فراوانى بوده که متأسفانه هیچیک از آنها باقى نمانده است. | ||
== | ==ولادت== | ||
متأسفانه در منابع، به تولد ایشان اشاره نشده است. درباره سرگذشت ابن کیسان اطلاعات محدودی در دست است. باآنکه او از چهرههای مشهور و از سرکردگان معتزله بشمار مىرفت. | متأسفانه در منابع، به تولد ایشان اشاره نشده است. درباره سرگذشت ابن کیسان اطلاعات محدودی در دست است. باآنکه او از چهرههای مشهور و از سرکردگان معتزله بشمار مىرفت. | ||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
ابن مرتضی وی را جزو طبقه ششم معتزلیان بشمار آورده و گفته است که او در زمان خودش به ریاست و بزرگی رسیده بود. با وجود مکاتبه حاکمان وقت و پیشنهادهایی که به وی شده بود، به حکومت تمایلی نداشت و زندگی فقیرانهای داشت. او را معتزلیانی چون ثمامة بن اشرس ستودهاند. ابن ندیم وی را جزء شش شاگرد برجسته معمر بن اشعث دانسته است. شیخ مفید، در رد آرای وی، کتاب «نقض كتاب الأصم في الإمامة» را نوشته است. فضل بن شاذان نیز کتابی به نام «الرد علی الأصم» دارد. علامه تستری معتقد است این کتاب در رد آرای حاتم بن عنوان ابوعبدالرحمان بلخی اصم (متوفی 273)، که صوفیمسلک بوده، نوشته شده است. بشر بن معتمر هم سه کتاب نوشته بوده است: «الرد علی الأصم»، «الرد علی الأصم في الإمامة» و «كتاب علی الأصم في المخلوق». هشام فوطی هم کتابی با عنوان «الرد علی الأصم في نفي الحركات» داشته است. | ابن مرتضی وی را جزو طبقه ششم معتزلیان بشمار آورده و گفته است که او در زمان خودش به ریاست و بزرگی رسیده بود. با وجود مکاتبه حاکمان وقت و پیشنهادهایی که به وی شده بود، به حکومت تمایلی نداشت و زندگی فقیرانهای داشت. او را معتزلیانی چون ثمامة بن اشرس ستودهاند. ابن ندیم وی را جزء شش شاگرد برجسته معمر بن اشعث دانسته است. شیخ مفید، در رد آرای وی، کتاب «نقض كتاب الأصم في الإمامة» را نوشته است. فضل بن شاذان نیز کتابی به نام «الرد علی الأصم» دارد. علامه تستری معتقد است این کتاب در رد آرای حاتم بن عنوان ابوعبدالرحمان بلخی اصم (متوفی 273)، که صوفیمسلک بوده، نوشته شده است. بشر بن معتمر هم سه کتاب نوشته بوده است: «الرد علی الأصم»، «الرد علی الأصم في الإمامة» و «كتاب علی الأصم في المخلوق». هشام فوطی هم کتابی با عنوان «الرد علی الأصم في نفي الحركات» داشته است. | ||
ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم ابواسحاق بصری، معروف به ابن علیه، از شاگردان اصم و در موارد بسیاری با استادش | ابراهیم بن اسماعیل بن ابراهیم ابواسحاق بصری، معروف به ابن علیه، از شاگردان اصم و در موارد بسیاری با استادش همنظر بوده است. شوکانی و ابن حجر نوشتهاند: مخالفت اصم و ابن علیه با جمهور زیاد است.<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
== مناظره با اهل علم == | == مناظره با اهل علم == | ||
خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
و... {{پایان}} | و... {{پایان}} | ||
عبدالجبار معتزلی کتاب تفسیر اصم را ستوده و ابوعلی جبائی در کتاب تفسیرش از اصم یاد کرده است. سیوطی تفسیر اصم را جزو تفاسیر اهل بدعت بشمار آورده و مبارکفوری آن را از مصادیق این روایت نبوی دانسته است که به کسانی که بدون دانش در وادی تفسیر قدم نهادهاند، وعده دوزخ داده است. زرکشی اصم را جزو مفسرانی دانسته است که اقوال تابعین را در تفاسیر خود ذکر کردهاند. به نظر میرسد موضعگیری درباره این کتاب خالی از حب و بغضهای فرقهای نبوده است. این کتاب بهمرور زمان از بین رفته، ولی خضر محمد نبها آرای اصم را که در مفاتيح الغيب رازی، مجمع البيان و دیگر تفاسیر بهجا مانده، گردآوری و با عنوان «تفسير | عبدالجبار معتزلی کتاب تفسیر اصم را ستوده و ابوعلی جبائی در کتاب تفسیرش از اصم یاد کرده است. سیوطی تفسیر اصم را جزو تفاسیر اهل بدعت بشمار آورده و مبارکفوری آن را از مصادیق این روایت نبوی دانسته است که به کسانی که بدون دانش در وادی تفسیر قدم نهادهاند، وعده دوزخ داده است. زرکشی اصم را جزو مفسرانی دانسته است که اقوال تابعین را در تفاسیر خود ذکر کردهاند. به نظر میرسد موضعگیری درباره این کتاب خالی از حب و بغضهای فرقهای نبوده است. این کتاب بهمرور زمان از بین رفته، ولی خضر محمد نبها آرای اصم را که در مفاتيح الغيب رازی، مجمع البيان و دیگر تفاسیر بهجا مانده، گردآوری و با عنوان «تفسير أبيبكر الأصم» چاپ کرده است.<ref>ر.ک: اثباتی، اسماعیل، ج1، ص7276</ref>. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
تاریخ درگذشت اصم را، بهاختلاف، سال 225 و 200ق، ذکر کردهاند. به نوشته ابن ندیم، احتمال اینکه تاریخ 201 نیز درست باشد، وجود دارد و افزوده است که وقتی مأمون به عراق رفت، از ثمامة بن اشرس، که بسیار از اصم ستایش میکرد، سراغ او را گرفت و ثمامه گفت: او از دنیا رفته است. با توجه به اینکه مأمون در سال 203 وارد عراق شده است، تاریخ 200 یا 201 | تاریخ درگذشت اصم را، بهاختلاف، سال 225 و 200ق، ذکر کردهاند. به نوشته ابن ندیم، احتمال اینکه تاریخ 201 نیز درست باشد، وجود دارد و افزوده است که وقتی مأمون به عراق رفت، از ثمامة بن اشرس، که بسیار از اصم ستایش میکرد، سراغ او را گرفت و ثمامه گفت: او از دنیا رفته است. با توجه به اینکه مأمون در سال 203 وارد عراق شده است، تاریخ 200 یا 201 صحیحتر مینماید<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[تفسير أبيبكر الأصم]] | [[تفسير أبيبكر الأصم]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||