۱۳٬۶۸۲
ویرایش
اسناد و مکاتبات تاریخی ایران از تیمور تا شاه اسماعیل (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۸
، ۱۲ فوریهجایگزینی متن - '↵↵| ' به ' | '
جز (جایگزینی متن - 'سيد' به 'سيد ') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵| ' به ' | ') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | شرکت انتشارات علمی و فرهنگی | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1356 ش | | سال نشر = 1356 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03262AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03262AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =03262 | ||
| کتابخوان همراه نور =03262 | | کتابخوان همراه نور =03262 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۳: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''اسناد و مكاتبات تاريخى از تيمور تا شاه اسماعيل'''، نوشته [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسين نوائى]] است كه به زبان فارسی درباره دولت‌هاى ایران نوشته است. در واقع مجموعه‌اى است، از مكاتبات رسمى و اسناد سياسى و اجتماعى ایران از هنگامى كه نام تيمور گوركانى در اسناد رسمى آمده تا وقتى كه نام قزلباش و مؤسس سلسه صفويه شاه اسماعيل در مكاتبات دولتى وارد شده است. | |||
'''اسناد و مكاتبات تاريخى از تيمور تا شاه اسماعيل'''، نوشته عبدالحسين نوائى است كه به زبان فارسی درباره دولت‌هاى ایران نوشته است. در واقع مجموعه‌اى است، از مكاتبات رسمى و اسناد سياسى و اجتماعى ایران از هنگامى كه نام تيمور گوركانى در اسناد رسمى آمده تا وقتى كه نام قزلباش و مؤسس سلسه صفويه شاه اسماعيل در مكاتبات دولتى وارد شده است. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۳: | ||
اين دوره را به دو بخش مى‌توان تقسيم نمود: بخش اول از سال 772 كه تيمور به ایران حمله نمود تا سال 807 كه ديده از جهان فروبست و بخش دوم از 807 تا 907 آغاز سلطنت صفويه. | اين دوره را به دو بخش مى‌توان تقسيم نمود: بخش اول از سال 772 كه تيمور به ایران حمله نمود تا سال 807 كه ديده از جهان فروبست و بخش دوم از 807 تا 907 آغاز سلطنت صفويه. | ||
از 772 تا 807 در این فاصله كشور ایران دچار تحولات و اغتشاشات و هرج و مرج‌هاى فراوان بود. امراى محلى و سلسله‌هاى كوچك و بزرگى كه در سراسر ایران پراكنده بودند؛ مثل آل‌جلاير در آذربايجان و عراق عرب و آل‌مبارز در فارس و اصفهان و کرمان و آل‌كرت و سربداران در خراسان و سادات كاركيا در مازندران به سابقه جاه‌طلبى و حرص فراوان در جمع مال و توسعه قلمرو حكومتى دائما با یکديگر در مبارزه بودند و حتى افراد هر سلسله به قصد جان یکديگر قيام مى‌نمودند، كما این كه سلطنت پنجاه ساله آل‌مظفر پر است، از این گونه فجايع شرم‌آور. امیر مبارزالدين محمد قصد جان پسران خود شاه شجاع و شاه محمود نمود؛ ولى پسران بر او سبقت گرفتند و او را كور كرده، به زندان افكندند و سپس با هم به نزاع برخاستند و شاه شجاع پسر خود سلطان شبلى را كور كرد و شاه منصور پسر عم خود زين‌العابدين را كور نمود و با عموهاى خويش به جنگ برخاست. همچنين است، دوره سلطنت آل‌جلاير كه سلطان احمد برادر خويش را به قتل آورد و خود سلطنتى | از 772 تا 807 در این فاصله كشور ایران دچار تحولات و اغتشاشات و هرج و مرج‌هاى فراوان بود. امراى محلى و سلسله‌هاى كوچك و بزرگى كه در سراسر ایران پراكنده بودند؛ مثل آل‌جلاير در آذربايجان و عراق عرب و آل‌مبارز در فارس و اصفهان و کرمان و آل‌كرت و سربداران در خراسان و سادات كاركيا در مازندران به سابقه جاه‌طلبى و حرص فراوان در جمع مال و توسعه قلمرو حكومتى دائما با یکديگر در مبارزه بودند و حتى افراد هر سلسله به قصد جان یکديگر قيام مى‌نمودند، كما این كه سلطنت پنجاه ساله آل‌مظفر پر است، از این گونه فجايع شرم‌آور. امیر مبارزالدين محمد قصد جان پسران خود شاه شجاع و شاه محمود نمود؛ ولى پسران بر او سبقت گرفتند و او را كور كرده، به زندان افكندند و سپس با هم به نزاع برخاستند و شاه شجاع پسر خود سلطان شبلى را كور كرد و شاه منصور پسر عم خود زين‌العابدين را كور نمود و با عموهاى خويش به جنگ برخاست. همچنين است، دوره سلطنت آل‌جلاير كه سلطان احمد برادر خويش را به قتل آورد و خود سلطنتى ننگین پيش گرفت. | ||
به هر حال این كشمكش‌هاى پياپى كه برای مردم ستمديده كشور ما نتيجه‌اى جز خرابى و بدبختى و قحط و غلا چيزى در پى نداشت، به قدرى مردم صاحب نظر و حساس را متأثر و رنجيده خاطر و نومید نمود كه كالمستغيث من الرمضاء بالنار از خداوند بناله و الحاح مى‌خواستند كه صاحب قدرتى ظاهر شود تا بدين جنگ‌ها و انقلابات و پدركشى‌ها و برادركشى‌ها خاتمه دهد و حتى مردى؛ چون حافظ با آن همه وارستگى و بلند نظرى بر اثر خستگى و تألمات روحى از این حوادث پياپى و ناگوار، وقتى كه مى‌شنود در ماوراءالنهر مردى به نام تيمور پيدا شده و در سمرقند قدرتى يافته است، آمدن او را آرزو مى‌كند و به زبان حال مى‌گويد. | به هر حال این كشمكش‌هاى پياپى كه برای مردم ستمديده كشور ما نتيجه‌اى جز خرابى و بدبختى و قحط و غلا چيزى در پى نداشت، به قدرى مردم صاحب نظر و حساس را متأثر و رنجيده خاطر و نومید نمود كه كالمستغيث من الرمضاء بالنار از خداوند بناله و الحاح مى‌خواستند كه صاحب قدرتى ظاهر شود تا بدين جنگ‌ها و انقلابات و پدركشى‌ها و برادركشى‌ها خاتمه دهد و حتى مردى؛ چون حافظ با آن همه وارستگى و بلند نظرى بر اثر خستگى و تألمات روحى از این حوادث پياپى و ناگوار، وقتى كه مى‌شنود در ماوراءالنهر مردى به نام تيمور پيدا شده و در سمرقند قدرتى يافته است، آمدن او را آرزو مى‌كند و به زبان حال مى‌گويد. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۱: | ||
از 807 تا 907 در این دوره نيز هر چند سلسله‌هاى محلى كوچك از میان رفته بودند؛ ولى باز كشور ایران دچار جنگ‌ها و رقابت‌ها و كشمكش‌هاى میرزايان جغتاى بود و شاهزادگان تيمورى عرصه مملكت را دستخوش تجاوزات و حملات متوالى به یکديگر نموده بودند. شاهرخ تا اندازه‌اى توانست اساس حكومتى بريزد و در طى سلطنت نسبتا طولانى خود فى‌الجمله آرامشى به اوضاع بخشد. ولى پس از مرگ وى این اغتشاشات تجديد شد. | از 807 تا 907 در این دوره نيز هر چند سلسله‌هاى محلى كوچك از میان رفته بودند؛ ولى باز كشور ایران دچار جنگ‌ها و رقابت‌ها و كشمكش‌هاى میرزايان جغتاى بود و شاهزادگان تيمورى عرصه مملكت را دستخوش تجاوزات و حملات متوالى به یکديگر نموده بودند. شاهرخ تا اندازه‌اى توانست اساس حكومتى بريزد و در طى سلطنت نسبتا طولانى خود فى‌الجمله آرامشى به اوضاع بخشد. ولى پس از مرگ وى این اغتشاشات تجديد شد. | ||
سلطنت كوتاه الغ بیک با قتل وى به دست پسرش عبداللطيف به انتها رسيد و عبداللطيف نيز پس از شش ماه كشته شد و دوره حكومت ابوالقاسم بابر نيز به جنگ با برادرانش علاءالدوله و سلطان محمد گذشت و در پایان حيات نيز دچار رقيب زورمندى شد، به نام ابوسعيد بن محمد بن میران شاه بن تيمور. ابوسعيد ده سال حكومت كرد و فى‌الجمله كوشيد تا آب رفته به جوى و رونق نخستين دولت گوركانى بر جاى آورد؛ ولى پس از تسلط بر ایران شرقى و مركزى جان خود را بر سر تصرف آذربايجان نهاد و در میانه به دست لشكريان اوزون حسن آق قويونلو | سلطنت كوتاه الغ بیک با قتل وى به دست پسرش عبداللطيف به انتها رسيد و عبداللطيف نيز پس از شش ماه كشته شد و دوره حكومت ابوالقاسم بابر نيز به جنگ با برادرانش علاءالدوله و سلطان محمد گذشت و در پایان حيات نيز دچار رقيب زورمندى شد، به نام ابوسعيد بن محمد بن میران شاه بن تيمور. ابوسعيد ده سال حكومت كرد و فى‌الجمله كوشيد تا آب رفته به جوى و رونق نخستين دولت گوركانى بر جاى آورد؛ ولى پس از تسلط بر ایران شرقى و مركزى جان خود را بر سر تصرف آذربايجان نهاد و در میانه به دست لشكريان اوزون حسن آق قويونلو دستگیر و به امر او كشته شد. پس از وى دوران نسبتا طولانى سلطنت سلطان حسین بايقراست از سال 873 تا 911 كه اگر اهمیتى داشته باشد، از لحاظ ارزش و فروغ مكتب هرات است، چه در زمینه هنر نقاشى و خط چه در زمینه شعر و نثر، و در ايجاد این مكتب پر ارزش هنرى مسلما شخصيت بارز امیر على شير كه خود از شعراء به نام و بنيانگذار ادب تركى جغتائى، مؤثر بوده است. | ||
در ضمن اشاره كلى به حوادث تاريخى این عصر نمى‌توان، از اشاره به دو سلسله تركمان آق قويونلو و قراقويونلو خوددارى كرد. | در ضمن اشاره كلى به حوادث تاريخى این عصر نمى‌توان، از اشاره به دو سلسله تركمان آق قويونلو و قراقويونلو خوددارى كرد. | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۲: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
متن و مقدمه کتاب | متن و مقدمه کتاب | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||