استاد بشر: تفاوت میان نسخه‌ها

# [[تنسوخ‌نامه ایلخانی|تنسوخ‌نامه طوسى]] در انتقال متون کانى‌شناسى ایران، جایگاهى واسط دارد. او بخش اعظم کتاب خود را از جواهرنامه رونویسى مى‌کند و این قسمت‏ها هم شامل مطالبى است که جواهرنامه از [[ابوریحان بیرونی، محمد بن احمد|بیرونى]] (و از کتاب [[دینوری، احمد بن داود|دینورى]] هم به‌نوبه خودش) گرفته و هم شامل مطالب خود نویسنده نیشابورى - که جواهرسازپیشه است و بنابراین‏ محتوایى کاملا بدیع دارد. الگویى که طوسى دنبال مى‌کند، نقل به مضمون عبارات بیرونى نیست، بلکه اثرى متفاوت است. برخلاف جواهرنامه، طوسى قسمت سفالینه‌‏ها را با «عطرها» عوض مى‌کند و گااه داده‏‌هایى جدید مى‏‌افزاید (درباره معادن، قیمت‏ها و غیره)، همچنان‌که توصیفى کوتاه از جدول چگالى سنگ‏ها و فلزات بیرونى پس از فصل راجع به یاقوت می‌آورد. علاوه بر این، فهرست‏هایى که او از مواد به دست می‌‏دهد، نسبت به گذشتگانش کامل‏تر است... [[تنسوخ‌نامه ایلخانی|تنسوخ‌نامه]] همانند بقیه رساله‏‌هاى کانى‌شناسى به زبان فارسی، تکرار الجماهر بیرونى نیست، بلکه این آثار هریک ساختارى بدیع دارند. مهم این است که طوسى با پرداختن به اصل اطلاعات فنّى، مطالب نیشابورى را خلاصه کرده است؛ درحالی‌که بیشتر حکایت‏ها و توصیف‏هاى دلنشین سنگ‏هاى فوق‌العاده را که مربوط به دوره سلجوقیان و خوارزمشاهی‌انند و برای اوّلین بار در جواهرنامه دیده شدند، حفظ کرده است. و بالاخره، امتیاز دیگر اثر طوسى، که کمتر امتیاز آن هم نیست، این است که کتاب او، در کنار کتاب کاشانى، به ما کمک مى‌کند تا ضبط درست برخى از عبارات جواهرنامه را معلوم کنیم...<ref>ر.ک: همان، ص500-501</ref>.