۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ن‌ش' به 'ن‌ش'
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ن' به 'ن‌ن') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'ن‌ش' به 'ن‌ش') |
||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مجموعه حاضر درصدد است با توجه به شبهات ارائه‌شده و با استفاده از علوم مرتبط با اخلاق، مانند | مجموعه حاضر درصدد است با توجه به شبهات ارائه‌شده و با استفاده از علوم مرتبط با اخلاق، مانند روان‌شناسی و علوم تربیتی، ساختار اخلاق اسلامی و مفاهیم حوزه‌های اخلاقی و روش تربیتی اسلام را با استفاده از منابع دست اول دینی، ترسیم نماید<ref>ر.ک: پیشگفتار ناشر، ص5</ref>. | ||
در مقدمه مؤلف به نکاتی اشاره شده است: | در مقدمه مؤلف به نکاتی اشاره شده است: | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
# تلاش شده است که مباحث به‌صورت سازمانیافته و با ایجاد نوعی ترتیب منطقی ارائه گردد و طبعاً از این جهت نیز خالی از نقص نیست. | # تلاش شده است که مباحث به‌صورت سازمانیافته و با ایجاد نوعی ترتیب منطقی ارائه گردد و طبعاً از این جهت نیز خالی از نقص نیست. | ||
# تربیت و سلوک اخلاقی، نیازمند آگاهی از روشهای تربیت جهت نیل به سرمنزل مقصود و غایت قصوای اخلاق و فضیلت است. بخش سوم کتاب در حقیقت گامی در تحقق همین منظور است. | # تربیت و سلوک اخلاقی، نیازمند آگاهی از روشهای تربیت جهت نیل به سرمنزل مقصود و غایت قصوای اخلاق و فضیلت است. بخش سوم کتاب در حقیقت گامی در تحقق همین منظور است. | ||
# در بخش سوم با استفاده از دستاوردهای علوم | # در بخش سوم با استفاده از دستاوردهای علوم روان‌شناسی و تربیتی و در چارچوب تعالیم اسلامی، سعی بر این بوده که روشها و شیوه‌های تربیت اخلاقی به‌طور دقیق و جزئی، با رعایت اختصار ترسیم و تبیین گردد<ref>ر.ک: مقدمه، ص14-13</ref>. | ||
در ابتدای اثر با عنوان کلیات، چند پرسش به‌عنوان اصلی‌ترین پرسشهایی که در ابتدای ورود به مسائل علم اخلاق فراروی ما قرار دارد، مطرح شده است: علم اخلاق چیست؟ موضوع و هدف آن کدام است؟ مناسبات آن با علوم همعرض خود چگونه است؟ چرا باید اخلاق را بیاموزیم؟ انواع شیوه‌ها و مکاتب اخلاقی موجود در بین عالمان مسلمان کدامند؟ به اعتقاد نویسنده، پاسخ به این پرسشها علاوه بر روشن شدن موضوع و جایگاه علم اخلاق، از بروز بسیاری شبهات و ابهاماتی که در مباحث بعدی ممکن است روی دهد پیشگیری می‌کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17</ref>. | در ابتدای اثر با عنوان کلیات، چند پرسش به‌عنوان اصلی‌ترین پرسشهایی که در ابتدای ورود به مسائل علم اخلاق فراروی ما قرار دارد، مطرح شده است: علم اخلاق چیست؟ موضوع و هدف آن کدام است؟ مناسبات آن با علوم همعرض خود چگونه است؟ چرا باید اخلاق را بیاموزیم؟ انواع شیوه‌ها و مکاتب اخلاقی موجود در بین عالمان مسلمان کدامند؟ به اعتقاد نویسنده، پاسخ به این پرسشها علاوه بر روشن شدن موضوع و جایگاه علم اخلاق، از بروز بسیاری شبهات و ابهاماتی که در مباحث بعدی ممکن است روی دهد پیشگیری می‌کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
در ساختار اخلاق اسلامی، ایمان به‌عنوان عالی‌ترین صفت نفسانی هدایتگر مورد تأکید فراوان واقع شده و به همین دلیل تحصیل مبادی و مقدمات آن همانند علم و یقین نیز به‌شدت مورد ترغیب و تشویق قرار گرفته است و ابزارها و راه‌هایی که می‌تواند آدمی را به این صفات نفسانی ارزشمند برساند، همانند تفکر و خواطر و الهامات پسندیده، جایگاه ویژه‌ای در نظام اخلاقی اسلام دارند. در مقابل، صفات نفسانی معارض و مانع پیدایش ایمان در آدمی، از قبیل «جهل» اعم از بسیط و مرکب، «شک و حیرت»، «جربزه» و «خاطرات نفسانی نکوهیده» و «وسوسه‌های شیطانی» همواره مورد مذمت و نهی واقع شده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>. | در ساختار اخلاق اسلامی، ایمان به‌عنوان عالی‌ترین صفت نفسانی هدایتگر مورد تأکید فراوان واقع شده و به همین دلیل تحصیل مبادی و مقدمات آن همانند علم و یقین نیز به‌شدت مورد ترغیب و تشویق قرار گرفته است و ابزارها و راه‌هایی که می‌تواند آدمی را به این صفات نفسانی ارزشمند برساند، همانند تفکر و خواطر و الهامات پسندیده، جایگاه ویژه‌ای در نظام اخلاقی اسلام دارند. در مقابل، صفات نفسانی معارض و مانع پیدایش ایمان در آدمی، از قبیل «جهل» اعم از بسیط و مرکب، «شک و حیرت»، «جربزه» و «خاطرات نفسانی نکوهیده» و «وسوسه‌های شیطانی» همواره مورد مذمت و نهی واقع شده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص71</ref>. | ||
در بخش سوم کتاب، روشهای تربیت اخلاقی در اسلام مطرح شده است. در این بخش روشهای تربیت اخلاقی که با رفتا و مبادی آن سروکار دارد، در سه حوزه شناختی، عاطفی (انگیزشی) و رفتاری مورد بررسی قرار گرفته است. در بیان روشها یک ترتیب منطقی وجود دارد که از روشهای دیگر تربیتی سهلتر شروع می‌شود و به روشهای خودتربیتی و مشکلتر ختم می‌گردد. این ترتیب منطقی، هم با رشد روانی – اخلاقی انسان انطباق دارد و هم با آموزه‌های تربیتی اسلام هماهنگتر است. هر روش با تعریف و توضیح آن شروع می‌شود؛ در مرحله بعد با استفاده از آیات و روایات، استناد آن به اسلام ثابت می‌شود؛ سپس با بهره‌گیری از مطالعات علمی | در بخش سوم کتاب، روشهای تربیت اخلاقی در اسلام مطرح شده است. در این بخش روشهای تربیت اخلاقی که با رفتا و مبادی آن سروکار دارد، در سه حوزه شناختی، عاطفی (انگیزشی) و رفتاری مورد بررسی قرار گرفته است. در بیان روشها یک ترتیب منطقی وجود دارد که از روشهای دیگر تربیتی سهلتر شروع می‌شود و به روشهای خودتربیتی و مشکلتر ختم می‌گردد. این ترتیب منطقی، هم با رشد روانی – اخلاقی انسان انطباق دارد و هم با آموزه‌های تربیتی اسلام هماهنگتر است. هر روش با تعریف و توضیح آن شروع می‌شود؛ در مرحله بعد با استفاده از آیات و روایات، استناد آن به اسلام ثابت می‌شود؛ سپس با بهره‌گیری از مطالعات علمی روان‌شناختی به تبیین و تکمیل روش پرداخته می‌شود؛ یعنی بر اساس چه دسته از مبانی نظری در روان‌شناسی می‌توان از این روش دفاع کرد و تأثیر آن را در تربیت اخلاقی ثابت کرد<ref>ر.ک: همان، ص170-169</ref>. | ||
سازندگان اصلی هر محیط، نخبگان و سردمداران آن جامعه و محیطند. بنابراین یکی از شیوه‌های ایجاد محیط تربیتی مساعد، پدیدآوردن الگوهای شایسته در آن محیط و طرد الگوهای ناشایست است. وجود الگوهای محبوب در جامعه، به‌خودی‌خود افراد آن محیط را به‌سوی آنان سوق می‌دهد و مکارم اخلاقی ایشان را، دیگران الگوبرداری می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص171</ref>. | سازندگان اصلی هر محیط، نخبگان و سردمداران آن جامعه و محیطند. بنابراین یکی از شیوه‌های ایجاد محیط تربیتی مساعد، پدیدآوردن الگوهای شایسته در آن محیط و طرد الگوهای ناشایست است. وجود الگوهای محبوب در جامعه، به‌خودی‌خود افراد آن محیط را به‌سوی آنان سوق می‌دهد و مکارم اخلاقی ایشان را، دیگران الگوبرداری می‌کنند<ref>ر.ک: همان، ص171</ref>. | ||