ابوهفان مهزمی، عبدالله بن احمد: تفاوت میان نسخه‌ها

هفان را به كسر و فتح‌ها خوانده‌اند و روايات کتاب‌هاى لغت و ادب در اين باب یکسان نيست. منابع، در نام او و پدرانش اتفاق نظر ندارند.

ظاهراً زادگاه و خاستگاه ابوهفان شهر بصره است، زيرا قوم او، بنى مهزم كه شاخه‌اى از عبدقيس بود، در آنجا مى‌زيست. چند تن از اعضاى اين قوم، به روايت اخبار، شهرت يافته‌اند. عموهايش، محمد و على و دايى‌اش، مسلمه، منابع روايت او بودند و مسلمه به شاعرى نيز شهرت داشت؛ بنابراین، شگفت نيست كه او از نوجوانى به شعر و روايت اخبار روى آورده باشد.

ابوهفان را «غلام و راوى» ابونواس دانسته‌اند و از اينجا پيداست كه او پيش از همه، شيفته اين شاعر بزرگ گرديده، به حلقه ياران او پيوسته و شيوه زندگى و شعرسرايى او را پيش گرفته است؛ بااين‌همه، ابوهفان در وهله نخست، راوى است و همين امر، او را برای روايت شعر و لغت و شايد هم حديث، نزد اصمعى كشانده است.

وى، به قول «خطيب»، در ادب به مقام بزرگى نايل آمد يا به قول ديگران، نحوى، اديب، لغوى و عالم به شعر شد و سرانجام، كسانى چون ابن ابى‌طاهر، جنيد بن حكيم دقاق و يموت بن مزرع او را مرجع خویش قرار داده، از او روايت كرده‌اند. ابن معتز، ابن جراح، [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]]، ابوحيان، حصرى و ديگران بارها از قول او اخبارى را نقل كرده‌اند. روش كار او در روايت، با روش راویان معاصرش هيچ تفاوتى ندارد و اين امر در منابعى كه ياد شده، مشهود است.

از زندگى علمى ابوهفان، بيش از اين در دست نيست و روايات بى‌شمار ديگرى كه درباره او نقل شده، همه به مجالس عياشى، هجاى اين و آن و دو مدح، منحصر مى‌شود.

ابوعبيد او را از شعراى دولت هاشمى مى‌خواند، اما منابع تا اين زمان، نه به تشيع او اشاره كرده‌اند و نه به اشعارش در اين باب. آنچه كار را دشوارتر مى‌سازد، آن است كه [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]]، کتابى را با عنوان «شعر ابى‌طالب بن عبدالمطلب و اخباره» به او نسبت داده و سخن او البته در بيشتر آثار شيعى پس از وى، چون قمى و [[مامقانی، عبدالله|مامقانى]] تكرار شده است، اما بسيارى از منابع شيعى كهن، در اين باب خاموشند. [[شيخ مفيد]]، در «امالى» و حتى در رساله «ايمان ابى‌طالب» و نيز [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]]، هيچ‌كدام به اين اثر اشاره نكرده‌اند.