پرش به محتوا

ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم: تفاوت میان نسخه‌ها

(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class="wikiInfo">
<div class="wikiInfo">
[[پرونده:NUR00630.jpg|بندانگشتی|ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم]]
[[پرونده:NUR00630.jpg|بندانگشتی|ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم]]
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
|-
|-
! نام!! data-type="authorName" |ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم
! نام!! data-type="authorName" |ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم
|-
|-
|نام‌های دیگر  
|نام‌های دیگر  
| data-type="authorOtherNames" | ابن‌قتیبه الدینوری
| data-type="authorOtherNames" | ابن‌ قتیبه الدینوری


عبدالله بن مسلم بن قتیبه
عبدالله بن مسلم بن قتیبه
خط ۲۵: خط ۲۵:
|-
|-
|اساتید
|اساتید
| data-type="authorTeachers" |ابوحاتم سجستانى؛ رياشى (د 257ق / 871م)؛ ابن راهویه؛ ابوعبدالله حمدانى؛ عبدالرحمان بن قريب
| data-type="authorTeachers" |ابوحاتم سجستانى؛ رياشى (متوفای 257ق / 871م)؛ ابن راهویه؛ ابوعبدالله حمدانى؛ عبدالرحمان بن قريب
|-
|-
|برخی آثار
|برخی آثار
خط ۳۹: خط ۳۹:
</div>
</div>


'''ابن قُتَيْبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم دينورى''' یا '''ابی‌محمد جبلی''' (213-276ق)، نویسنده، تاریخ‌نگار و دانشمند بزرگ عصر عباسى است.  
'''ابن قُتَيْبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم دينورى''' یا'''ابی‌محمد جبلی''' (213-276ق)، نویسنده، تاریخ‌نگار و دانشمند بزرگ عصر عباسى است.  


== ولادت ==
== ولادت ==
خط ۵۵: خط ۵۵:
در چگونگى مرگ او نيز دو روايت مختصر در دست است: از قول شاگردش ابن صائغ آورده‌اند كه «وى هريسه(نوعی حلیم) خورد و حرارت بر وى غالب آمد، آنگاه بانگى سخت كشيد و تا نماز ظهر بى‌هوش افتاد، سپس ساعتى به خود پيچيد و باز آرام يافت و همچنان تشهد مى‌خواند تا سحرگاهان درگذشت». [[خطیب بغدادى]] در روايتى ديگر كه اندكى با روايت بالا اختلاف دارد، مرگ او را ناگهانى ذكر كرده است.
در چگونگى مرگ او نيز دو روايت مختصر در دست است: از قول شاگردش ابن صائغ آورده‌اند كه «وى هريسه(نوعی حلیم) خورد و حرارت بر وى غالب آمد، آنگاه بانگى سخت كشيد و تا نماز ظهر بى‌هوش افتاد، سپس ساعتى به خود پيچيد و باز آرام يافت و همچنان تشهد مى‌خواند تا سحرگاهان درگذشت». [[خطیب بغدادى]] در روايتى ديگر كه اندكى با روايت بالا اختلاف دارد، مرگ او را ناگهانى ذكر كرده است.


از ظاهر ابن قتيبه جز آنچه از قول شاگردش، قاسم بن اصبغ، در حاشيه یکى از نسخ خطى «ادب الكاتب» آمده، چيزى نمى‌دانيم؛ بنا بر این روايت، وى خوش‌لباس بود، محاسن سفيد بلندى داشت، خوش‌رنگ و روى بود. بى‌گمان زندگى او را سراپا آرامشى عالمانه فراگرفته بود و اگرچه در اظهار عقايد خود و رد نظر مخالفان ترديد به خود راه نمى‌داد، این كار جز در دايره علم و کتاب صورت نمى‌پذيرفت. گویى از كشمكش‌هاى سياسى، سخت دورى مى‌گزيد و ترجيح مى‌داد عمر را به تأليف کتاب‌هاى علمى سنگين كه به‌آسانى دستاویز این و آن نمى‌شد، بگذراند؛ چنان‌كه به شغل قضا در شهر كوچكى چون دينور قناعت كرد و از هر كار ديگرى كه موجب جنجال و هياهو باشد، پرهيز نمود. شايد همین امر سبب شده باشد كه نویسندگان معاصرش درباره او يا ساكت بمانند يا به اشاراتى مختصر بسنده كنند و زمانى هم كه وى به يمن کتاب‌هایش، بيشتر مورد توجه قرار گرفت، ديگر از زندگى او سال‌ها گذشته و جزئيات زندگى‌اش از خاطره‌ها رفته بود.
از ظاهر ابن قتيبه جز آنچه از قول شاگردش، قاسم بن اصبغ، در حاشيه یکى از نسخ خطى «ادب الكاتب» آمده، چيزى نمى‌دانيم؛ بنا بر این روايت، وى خوش‌لباس بود، محاسن سفيد بلندى داشت، خوش‌رنگ و روى بود. بى‌گمان زندگى او را سراپا آرامشى عالمانه فراگرفته بود و اگرچه در اظهار عقايد خود و رد نظر مخالفان ترديد به خود راه نمى‌داد، این كار جز در دايره علم و کتاب صورت نمى‌پذيرفت. گویى از كشمكش‌هاى سياسى، سخت دورى مى‌گزيد و ترجيح مى‌داد عمر را به تأليف کتاب‌هاى علمى سنگین كه به‌آسانى دستاویز این و آن نمى‌شد، بگذراند؛ چنان‌كه به شغل قضا در شهر كوچكى چون دينور قناعت كرد و از هر كار ديگرى كه موجب جنجال و هياهو باشد، پرهيز نمود. شايد همین امر سبب شده باشد كه نویسندگان معاصرش درباره او يا ساكت بمانند يا به اشاراتى مختصر بسنده كنند و زمانى هم كه وى به يمن کتاب‌هایش، بيشتر مورد توجه قرار گرفت، ديگر از زندگى او سال‌ها گذشته و جزئيات زندگى‌اش از خاطره‌ها رفته بود.


از ابن قتيبه، یک پسر به نام احمد به جاى ماند كه اهل علم بود و در 322ق / 935م وفات يافت. این احمد را نيز پسرى به نام عبدالواحد بود كه كار پدر را دنبال كرد.
از ابن قتيبه، یک پسر به نام احمد به جاى ماند كه اهل علم بود و در 322ق / 935م وفات يافت. این احمد را نيز پسرى به نام عبدالواحد بود كه كار پدر را دنبال كرد.
خط ۶۲: خط ۶۲:
مهم‌ترين استادان وى اينانند:
مهم‌ترين استادان وى اينانند:


#ابوحاتم سجستانى (د 248ق / 862م)؛
#ابوحاتم سجستانى (متوفای 248ق / 862م)؛
#رياشى (د 257ق / 871م)؛
#رياشى (متوفای 257ق / 871م)؛
#ابن راهویه (238ق / 852م)؛
#ابن راهویه (238ق / 852م)؛
#ابوعبدالله حمدانى؛
#ابوعبدالله حمدانى؛
خط ۱۳۱: خط ۱۳۱:


[[الإمامة و السياسة المعروف بتاريخ الخلفاء]]  
[[الإمامة و السياسة المعروف بتاريخ الخلفاء]]  
[[الإمامة و السياسة]]


[[امامت و سیاست (تاریخ خلفاء)]]
[[امامت و سیاست (تاریخ خلفاء)]]


[[عقائد السلف]]  
[[عقائد السلف]]
 
[[الميسر و القداح]] 


[[المعارف (ابن قتیبه دینوری)]]  
[[المعارف (ابن قتیبه دینوری)]]  
خط ۱۵۱: خط ۱۵۵:


[[أدب الكاتب]]  
[[أدب الكاتب]]  
[[الجراثيم]]
[[القرطین‌ لإبن‌ مطرف‌ الکنا‌ني‌]]
[[إصلاح غلط أبي‌عبيد في غريب الحديث]]


[[ترجمه تأويل مشكل القرآن]]  
[[ترجمه تأويل مشكل القرآن]]  


[[غريب الحديث (ابن قتیبه)]]  
[[المعجم الجامع لغريب مفردات القرآن الكريم]]
 
[[غريب الحديث (ابن قتیبه)]]
 
[[رسالة الخط و القلم]] 
 
[[تأويل مختلف الحديث]]  


[[تأویل مختلف الحديث]]  
[[المسائل و الأجوبة في الحديث و التفسير]]  


[[مقدمه کتاب الشعر و الشعرای ابن قتيبه در آيين نقد ادبی]]  
[[مقدمه کتاب الشعر و الشعرای ابن قتيبه در آيين نقد ادبی]]