ابن سهلان ساوی، عمر بن سهلان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'شهاب‌ الدين ' به 'شهاب‌الدين'
جز (جایگزینی متن - 'زين‌ الدين' به 'زين‌الدين')
جز (جایگزینی متن - 'شهاب‌ الدين ' به 'شهاب‌الدين')
خط ۴۰: خط ۴۰:
ابن سهلان از دانشمندان مشهور زمان خود بوده است و در شهرت علمى او همين بس كه شهرستانى، مؤلف «[[الملل و النحل]]»، پاسخ مشكلات و ايرادات خود را بر کتاب «نجات» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] از او خواسته است. افزون بر اين، دانشمندان ديگرى نيز مانند ابوالفتح اسعد بن ابونصر بن ابوالفضل ميهنى (د 527ق)، مدرس نظاميه بغداد و از شاگردان ابوالعباس لوكرى و همچنين حكيم ابوالحسن اثردى، پزشك سلطان مسعود بن محمد بن ملكشاه سلجوقى (527 - 547ق)، از شاگردان لوكرى، با ابن سهلان مكاتبات علمى داشته‌اند. قاضى ساوى، طبع شعر نيز داشت. نمونه‌هايى از اشعار عربى او را مى‌توان در مقدمه دانش‌پژوه بر «تبصره» به نقل از نسخه خطى «الرسالة الملحقة بکتاب تتمة صوان الحكمة» ملاحظه كرد.
ابن سهلان از دانشمندان مشهور زمان خود بوده است و در شهرت علمى او همين بس كه شهرستانى، مؤلف «[[الملل و النحل]]»، پاسخ مشكلات و ايرادات خود را بر کتاب «نجات» [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] از او خواسته است. افزون بر اين، دانشمندان ديگرى نيز مانند ابوالفتح اسعد بن ابونصر بن ابوالفضل ميهنى (د 527ق)، مدرس نظاميه بغداد و از شاگردان ابوالعباس لوكرى و همچنين حكيم ابوالحسن اثردى، پزشك سلطان مسعود بن محمد بن ملكشاه سلجوقى (527 - 547ق)، از شاگردان لوكرى، با ابن سهلان مكاتبات علمى داشته‌اند. قاضى ساوى، طبع شعر نيز داشت. نمونه‌هايى از اشعار عربى او را مى‌توان در مقدمه دانش‌پژوه بر «تبصره» به نقل از نسخه خطى «الرسالة الملحقة بکتاب تتمة صوان الحكمة» ملاحظه كرد.


ابن سهلان درباره برخى از مسائل فلسفى و منطقى نظريات خاصى داشته است كه در کتاب‌هاى فلاسفه پس از او منعكس شده است. مهم‌ترين آنها عقيده وى درباره شمار مقولات است كه همواره يكى از موارد اختلاف ميان متفكران اسلامى بوده است. با اينكه جمهور فلاسفه مسلمان، به تبع [[ارسطو]]، شماره مقولات را ده دانسته‌اند، ولى گروهى از دانشمندان، حصر مقولات را در اين تعداد نپذيرفته و در تقليل و يا افزايش شمار آنها سخن گفته‌اند... از آن جمله، ابن سهلان است كه به روايت شهاب‌ الدين يحيى سهروردى، برخلاف نظر مشهور فلاسفه مشايى، شمار مقولات عرضى را از نه مقوله به سه مقوله كم و كيف و نسبت تقليل داده است.
ابن سهلان درباره برخى از مسائل فلسفى و منطقى نظريات خاصى داشته است كه در کتاب‌هاى فلاسفه پس از او منعكس شده است. مهم‌ترين آنها عقيده وى درباره شمار مقولات است كه همواره يكى از موارد اختلاف ميان متفكران اسلامى بوده است. با اينكه جمهور فلاسفه مسلمان، به تبع [[ارسطو]]، شماره مقولات را ده دانسته‌اند، ولى گروهى از دانشمندان، حصر مقولات را در اين تعداد نپذيرفته و در تقليل و يا افزايش شمار آنها سخن گفته‌اند... از آن جمله، ابن سهلان است كه به روايت شهاب‌الدينيحيى سهروردى، برخلاف نظر مشهور فلاسفه مشايى، شمار مقولات عرضى را از نه مقوله به سه مقوله كم و كيف و نسبت تقليل داده است.


عقيده ديگر ابن سهلان، مربوط به امكانات غير متناهى هيولاست. در نظر او اين امكان براى انواع است، نه براى تك‌تك مصاديق و جزئيات انواع؛ به عبارت ديگر، اين امكان به طبيعت نوعيه از لحاظ اينكه طبيعت نوعيه است مربوط مى‌شود، نه به يك‌يك مصاديق خارجى آن طبيعت نوعيه. سهروردى كه ناقل سخن ساوى است، آن را متقن نمى‌داند و در نقد آن مى‌نويسد: «حادثات، همان تك‌تك مصاديق خارجى است؛ طبيعت نوعيه از لحاظ طبيعت نوعيه بودن، وجود خارجى ندارد».
عقيده ديگر ابن سهلان، مربوط به امكانات غير متناهى هيولاست. در نظر او اين امكان براى انواع است، نه براى تك‌تك مصاديق و جزئيات انواع؛ به عبارت ديگر، اين امكان به طبيعت نوعيه از لحاظ اينكه طبيعت نوعيه است مربوط مى‌شود، نه به يك‌يك مصاديق خارجى آن طبيعت نوعيه. سهروردى كه ناقل سخن ساوى است، آن را متقن نمى‌داند و در نقد آن مى‌نويسد: «حادثات، همان تك‌تك مصاديق خارجى است؛ طبيعت نوعيه از لحاظ طبيعت نوعيه بودن، وجود خارجى ندارد».
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش