ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR22007J1.jpg | عنوان =ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفس...» ایجاد کرد)
     
    جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |')
    برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
     
    (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۲: خط ۲:
    | تصویر =NUR22007J1.jpg
    | تصویر =NUR22007J1.jpg
    | عنوان =ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن‏
    | عنوان =ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن‏
    | عنوان‌های دیگر =و تفسيره احکام القرآن
    | عنوان‌های دیگر =و تفسيره احکام القرآن  
    | پدیدآوران =  
    | پدیدآوران =  
    [[مشني، مصطفي ابراهيم]] (نويسنده)
    [[مشني، مصطفي ابراهیم]] (نويسنده)
     
    | زبان =عربی
    | زبان =عربی
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏92‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏م‎‏2 ‏
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏92‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏م‎‏2 ‏
    | موضوع =اشبيلي، محمد بن عبد الله، ??? - ???ق. - نقد و تفسير
    | موضوع =اشبيلي، محمد بن عبدالله، ??? - ???ق. - نقد و تفسير
     
    تفاسير ادبي - قرن 6ق. 
     
    | ناشر =دار عمار 
     
    | مکان نشر =اردن - عمان 
    | سال نشر =مجلد1: 1991م , 1411ق , 


    تفاسير ادبي - قرن 6ق.
    | ناشر =دار عمار
    | مکان نشر =اردن - عمان
    | سال نشر =مجلد1: 1991م , 1411ق ,
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE22007AUTOMATIONCODE
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE22007AUTOMATIONCODE
    | چاپ =
    | چاپ =
    | شابک =
    | شابک =
    | تعداد جلد =1
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =22007
    | کتابخوان همراه نور =22007
    | کد پدیدآور =14321  
    | کد پدیدآور =14321  
    | پس از =
    | پس از =
    خط ۲۷: خط ۲۴:
    }}  
    }}  


    '''ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن'''، اثر مصطفی ابراهیم مشنی، کتابی است در شرح حال ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد بن عبدالله بن احمد بن عربی، معروف به ابن عربی (468 -‎543ق) و معرفی شخصیت علمی و اجتماعی او و نیز معرفی کتاب تفسیر او به نام «أحكام القرآن».
    '''ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن'''، اثر [[مشني، مصطفي ابراهیم|مصطفی ابراهیم مشنی]]، کتابی است در شرح حال [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد بن عبدالله بن احمد بن عربی]]، معروف به [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|ابن عربی]] (468 -‎543ق) و معرفی شخصیت علمی و اجتماعی او و نیز معرفی کتاب تفسیر او به نام «[[أحكام القرآن (ابن العربي)|أحكام القرآن]]».


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    خط ۳۳: خط ۳۰:


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    در مقدمه، ابتدا به اهمیت کتاب و نویسنده آن اشاره گردیده و سپس، موضوع ابواب کتاب، مختصرا توضیح داده شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص5</ref>.
    در مقدمه، ابتدا به اهمیت کتاب و نویسنده آن اشاره گردیده و سپس، موضوع ابواب کتاب، مختصرا توضیح داده شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=5&viewType=pdf ر.ک: مقدمه، ص5]</ref>.


    در قسم اول، در سه فصل زیر، به شرح ‎حال ابن عربی و زندگی‎نامه وی، پرداخته شده است:
    در قسم اول، در سه فصل زیر، به شرح ‎حال ابن عربی و زندگی‌نامه وی، پرداخته شده است:
    در فصل نخست، به نام، کنیه، تاریخ و نحوه ولادت و چگونگی رشد و بلوغ ابن عربی اشاره شده و به تشریح و توضیح اوضاع سیاسی و علمی عصر او و جایگاه و موقعیت اهل فقه در آن دوران، پرداخته شده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15</ref>.
    در فصل نخست، به نام، کنیه، تاریخ و نحوه ولادت و چگونگی رشد و بلوغ ابن عربی اشاره شده و به تشریح و توضیح اوضاع سیاسی و علمی عصر او و جایگاه و موقعیت اهل فقه در آن دوران، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=15&viewType=pdf ر.ک: متن کتاب، ص15]</ref>.


    در فصل دوم، به‎منظور توضیح زندگانی علمی وی، به معرفی عوامل مؤثر در تکوین شخصیت علمی او نظیر شیوخ و اساتید، سفرهای علمی به‎منظور کسب عمل و دانش و تولیت منصب قضاوت توسط وی، پرداخته شده است.
    در فصل دوم، به‌منظور توضیح زندگانی علمی وی، به معرفی عوامل مؤثر در تکوین شخصیت علمی او نظیر شیوخ و اساتید، سفرهای علمی به‌منظور کسب عمل و دانش و تولیت منصب قضاوت توسط وی، پرداخته شده است.
    برخی از شیوخ وی در بعضی از محافل علمی در مشرق اسلامی، عبارت بوده‎اند از:
    برخی از شیوخ وی در بعضی از محافل علمی در مشرق اسلامی، عبارت بوده‌اند از:
    # در مصر: می‎توان از افرادی همچون ابوالحسن خلعی، ابوالحسن بن مشرف و مهدی وراق؛
    # در مصر: می‌توان از افرادی همچون ابوالحسن خلعی، ابوالحسن بن مشرف و مهدی وراق؛
    # در بغداد: ابوالحسن مبارک عبدالجبار صیرفی، ابوالحسن علی بن ایوب بزاز و ابوبکر بن طرخان؛
    # در بغداد: ابوالحسن مبارک عبدالجبار صیرفی، ابوالحسن علی بن ایوب بزاز و ابوبکر بن طرخان؛
    # در مکه: عبدالله بن حسین بن علی طبری <ref>ر.ک: همان، ص21</ref>.
    # در مکه: عبدالله بن حسین بن علی طبری<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=21&viewType=pdf ر.ک: همان، ص21]</ref>.


    در فصل سوم، به‎منظور معرفی تراث علمی ابن عربی، به معرفی تألیفات و تصنیفات و شاگردانی که نزد وی، به تلمذ و کسب علم پرداخته‎اند، پرداخته شده است. همچنین در این فصل، از عقاید و اخلاقیات وی نیز سخن به میان آمده و در نهایت، به تاریخ و نحوه وفات او، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص27</ref>.
    در فصل سوم، به‌منظور معرفی تراث علمی ابن عربی، به معرفی تألیفات و تصنیفات و شاگردانی که نزد وی، به تلمذ و کسب علم پرداخته‌اند، پرداخته شده است. همچنین در این فصل، از عقاید و اخلاقیات وی نیز سخن به میان آمده و در نهایت، به تاریخ و نحوه وفات او، اشاره شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=27&viewType=pdf ر.ک: همان، ص27]</ref>.


    تألیفات و تصنیفات وی در این فصل، به هفت بخش زیر تقسیم شده که به‎عنوان نمونه، به برخی از آنها، اشاره می‎شود:
    تألیفات و تصنیفات وی در این فصل، به هفت بخش زیر تقسیم شده که به‌عنوان نمونه، به برخی از آنها، اشاره می‌شود:
    # تفسیر و علوم قرآنی: «أنوار الفجر في التفسير»، «أحكام القرآن» و «واضح السبيل إلی معرفة قانون التأويل بفوائد التنزيل»<ref>ر.ک: همان، ص27-28</ref>.
    # تفسیر و علوم قرآنی: «أنوار الفجر في التفسير»، «[[أحكام القرآن (ابن العربي)|أحكام القرآن]]» و «واضح السبيل إلی معرفة قانون التأويل بفوائد التنزيل»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=27&viewType=pdf ر.ک: همان، ص27-28]</ref>.
    # علوم حدیث: «القبس، شرح موطأ الإمام مالك بن أنس»، «المسالك في شرح موطأ مالك» و «النيرين في شرح الصحيحين»<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>.
    # علوم حدیث: «القبس، شرح موطأ الإمام مالك بن أنس»، «المسالك في شرح موطأ مالك» و «النيرين في شرح الصحيحين»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=29&viewType=pdf ر.ک: همان، ص29]</ref>.
    # فقه و اصول: «المحصول في علم الأصول» و «الإنصاف في مسائل الخلاف»<ref>ر.ک: همان، ص32</ref>.
    # فقه و اصول: «المحصول في علم الأصول» و «الإنصاف في مسائل الخلاف»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=32&viewType=pdf ر.ک: همان، ص32]</ref>.
    # اصول عقاید: «قانون التأويل»، «المتوسط في الاعتقاد» و «المقسط»<ref>ر.ک: همان</ref>.
    # اصول عقاید: «قانون التأويل»، «المتوسط في الاعتقاد» و «المقسط»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=32&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.
    # زهد و سلوک: «سراج المريدين»<ref>ر.ک: همان، ص33</ref>.
    # زهد و سلوک: «سراج المريدين»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=33&viewType=pdf ر.ک: همان، ص33]</ref>.
    # نحو و لغت و ادب: «ملجئة المتفقهين إلی معرفة غوامض النحويين»<ref>ر.ک: همان</ref>.
    # نحو و لغت و ادب: «ملجئة المتفقهين إلی معرفة غوامض النحويين»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=33&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.
    # سفرنامه: «الرحلة للترغيب في الملة»<ref>ر.ک: همان</ref>.
    # سفرنامه: «الرحلة للترغيب في الملة»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=33&viewType=pdf ر.ک: همان]</ref>.


    در قسم دوم، در ده باب به شرح زیر، به معرفی تفسیر ابن عربی پرداخته شده است:
    در قسم دوم، در ده باب به شرح زیر، به معرفی تفسیر ابن عربی پرداخته شده است:
    مصادر و منابع مفسر، از ارکان اساسی تفسیر محسوب گردیده که تفسیر بر اساس آن، بنا نهاده شده و از اصولی است که بر اساس آن، روش و منهج مفسر، تبیین می‎شود؛ لذا در باب نخست، مصادر تفسیر ابن عربی، معرفی شده است. این مصادر در هفت فصل زیر، تقسیم‎بندی شده است:
    # منابع تفسیری: مانند: تفسیر امام طبری که مهم‎ترین کتاب تفسیری است که ابن عربی از آن تأثیر پذیرفته است. در این قسمت، به مواضع تأثیر ابن عربی از این تفسیر، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص44</ref>.
    # علم قرائت: به‎عنوان مثال، وی در تفسیر آیه 161 سوره آل عمران: '''وَ مَا كانَ لِنَبِي أَنْ يغُلَّ وَ مَنْ يغْلُلْ يأْتِ بِمَا غَلَّ يوْمَ الْقِيامَةِ''' (و هیچ پیامبرى را نَسِزَد که خیانت ورزد و هرکس خیانت ورزد، روز قیامت با آنچه در آن خیانت کرده بیاید)، به قرائت «يغل» توسط ابن کثیر، ابوعمر و عاصم، اشاره نموده و بر اساس آن، این آیه را تفسیر کرده است<ref>ر.ک: همان، ص57</ref>.
    # لغت و نحو: از جمله کتب نحوی و لغوی که ابن عربی به آنها اشاره نموده است، می‎توان از «الكتاب» سیبویه و «إصلاح المنطق» یعقوب بن سکیت نام برد<ref>ر.ک: همان، ص60</ref>.
    # حدیث: از جمله معروف‎ترین کتب در این زمینه عبارتند از: «الموطأ» مالک بن انس (متوفی 179ق)، «المسند» احمد بن حنبل (متوفی 241ق) و «السنن» ترمذی (متوفی 297ق)<ref>ر.ک: همان، ص67</ref>.
    # فقه و اصول: مانند: «المختصر» عبدالله بن حکم (متوفی 214ق)، «الواضحة» عبدالملک بن حبیب اندلسی (متوفی 238ق) و «المدونة» عبدالسلام بن سعید، معروف به سحنون (متوفی 240ق) <ref>ر.ک: همان، ص73</ref>.
    # عقاید: مانند «الأمد الأقصی في أسماء الله الحسنی» اثر خود ابن عربی<ref>ر.ک: همان، ص77</ref>.
    # تاریخ و سیره: در این‎باره، ابن عربی از دو مصدر اساسی استفاده کرده است که عبارتند از «سيرة الرسول» ابوبکر محمد بن اسحاق مطلبی (متوفی 150ق) و «مغازي الرسول» ابوعبدالله بن عمر واقدی (متوفی 207ق) <ref>ر.ک: همان، ص79</ref>.


    در باب دوم، در دو فصل، اسلوب علمی و تربیتی ابن عربی، تشریح شده<ref>ر.ک: همان، ص85</ref> و در باب سوم، در چهار فصل، دیدگاه وی پیرامون تفسیر به مأثور شامل تفسیر قرآن با قرآن، تفسیر قرآن با حدیث، تفسیر به‎وسیله اقوال صحابه و تابعین و تفسیر به رأی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان، ص101</ref>.
    مصادر و منابع مفسر، از ارکان اساسی تفسیر محسوب گردیده که تفسیر بر اساس آن، بنا نهاده شده و از اصولی است که بر اساس آن، روش و منهج مفسر، تبیین می‌شود؛ لذا در باب نخست، مصادر تفسیر ابن عربی، معرفی شده است. این مصادر در هفت فصل زیر، تقسیم‌بندی شده است:
    # منابع تفسیری: مانند: تفسیر امام طبری که مهم‎ترین کتاب تفسیری است که [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] از آن تأثیر پذیرفته است. در این قسمت، به مواضع تأثیر ابن عربی از این تفسیر، اشاره شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=44&viewType=pdf ر.ک: همان، ص44]</ref>.
    # علم قرائت: به‌عنوان مثال، وی در تفسیر آیه 161 سوره آل عمران:'''وَ مَا كانَ لِنَبِي أَنْ يغُلَّ وَ مَنْ يغْلُلْ يأْتِ بِمَا غَلَّ يوْمَ الْقِيامَةِ''' (و هیچ پیامبرى را نَسِزَد که خیانت ورزد و هرکس خیانت ورزد، روز قیامت با آنچه در آن خیانت کرده بیاید)، به قرائت «يغل» توسط ابن کثیر، ابوعمر و عاصم، اشاره نموده و بر اساس آن، این آیه را تفسیر کرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=57&viewType=pdf ر.ک: همان، ص57]</ref>.
    # لغت و نحو: از جمله کتب نحوی و لغوی که [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] به آنها اشاره نموده است، می‌توان از «[[كتاب سيبويه و يليه تحصيل عين الذهب من معدن جوهر الأدب في علم مجازات العرب|الكتاب]]» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]] و «إصلاح المنطق» یعقوب بن سکیت نام برد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=60&viewType=pdf ر.ک: همان، ص60]</ref>.
    # حدیث: از جمله معروف‎ترین کتب در این زمینه عبارتند از: «الموطأ» مالک بن انس (متوفی 179ق)، «[[مسند الإمام أحمد بن حنبل|المسند]]» [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] (متوفی 241ق) و «[[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|السنن]]» [[ترمذی، محمد بن عیسی|ترمذی]] (متوفی 297ق)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=67&viewType=pdf ر.ک: همان، ص67]</ref>.
    # فقه و اصول: مانند: «المختصر» عبدالله بن حکم (متوفی 214ق)، «الواضحة» عبدالملک بن حبیب اندلسی (متوفی 238ق) و «المدونة» عبدالسلام بن سعید، معروف به سحنون (متوفی 240ق)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=73&viewType=pdf ر.ک: همان، ص73]</ref>.
    # عقاید: مانند «الأمد الأقصی في أسماء الله الحسنی» اثر خود [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=77&viewType=pdf ر.ک: همان، ص77]</ref>.
    # تاریخ و سیره: در این‌باره، ابن عربی از دو مصدر اساسی استفاده کرده است که عبارتند از «سيرة الرسول» ابوبکر محمد بن اسحاق مطلبی (متوفی 150ق) و «[[المغازي|مغازي الرسول]]» [[واقدی، محمد بن عمر|ابوعبدالله بن عمر واقدی]] (متوفی 207ق)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=79&viewType=pdf ر.ک: همان، ص79]</ref>.


    در باب سوم تا نهم، به‎ترتیب، به بحث و بررسی رویکردها و جنبه‎های لغوی و نحوی، علوم قرآنی، فقهی و اصولی، اعتقادی و فرقه‎ای، تصوف و رد اسرائیلیات پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص101-‎361</ref>.
    در باب دوم، در دو فصل، اسلوب علمی و تربیتی ابن عربی، تشریح شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=85&viewType=pdf ر.ک: همان، ص85]</ref> و در باب سوم، در چهار فصل، دیدگاه وی پیرامون تفسیر به مأثور شامل تفسیر قرآن با قرآن، تفسیر قرآن با حدیث، تفسیر به‌وسیله اقوال صحابه و تابعین و تفسیر به رأی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=101&viewType=pdf ر.ک: همان، ص101]</ref>.


    در آخرین فصل، به تبیین جایگاه علمی و اهمیت این تفسیر پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا به گواهی و شهادت برخی از مورخین و صاحبان تراجم، مانند قاضی عیاض یحصبی (متوفی 544ق) در کتاب «الغنیة»، ضبی احمد بن یحیی ضبی (متوفی 559ق) در «تاريخ رجال الأندلس»، ابن بشکوال (587ق) در «كتاب الصلة»، ابن سعید (متوفی 673ق) در کتاب «المعرب في حلی المغرب»، ذهبی (748ق) در «تذكرة الحفاظ» و... به عظمت و اهمیت این کتاب اشاره شده<ref>همان، ص387-389</ref> و سپس، به بیان تأثیر این کتاب بر مفسرین پس از ابن عربی، پرداخته شده است که از جمله این مفسرین، می‎توان از قرطبی، آلوسی، شوکانی، قاسمی، شنقیطی، طاهر بن عاشور، زرکشی و سیوطی، نام برد<ref>ر.ک: همان، ص393-405</ref>.
    در باب سوم تا نهم، به‌ترتیب، به بحث و بررسی رویکردها و جنبه‌های لغوی و نحوی، علوم قرآنی، فقهی و اصولی، اعتقادی و فرقه‌ای، تصوف و رد اسرائیلیات پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=101&viewType=pdf ر.ک: همان، ص101-‎361]</ref>.


    در خاتمه، به بیان خلاصه مطالب مطرح‎شده و نتیجه مباحث، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص409</ref>.
    در آخرین فصل، به تبیین جایگاه علمی و اهمیت این تفسیر پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا به گواهی و شهادت برخی از مورخین و صاحبان تراجم، مانند قاضی عیاض یحصبی (متوفی 544ق) در کتاب «الغنیة»، ضبی احمد بن یحیی ضبی (متوفی 559ق) در «تاريخ رجال الأندلس»، [[اِبْن بَشْكُوال|ابن بشکوال]] (587ق) در «كتاب الصلة»، ابن سعید (متوفی 673ق) در کتاب «المعرب في حلی المغرب»، ذهبی (748ق) در «تذكرة الحفاظ» و... به عظمت و اهمیت این کتاب اشاره شده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=387&viewType=pdf همان، ص387-389]</ref> و سپس، به بیان تأثیر این کتاب بر مفسرین پس از ابن عربی، پرداخته شده است که از جمله این مفسرین، می‌توان از [[قرطبی، محمد بن احمد|قرطبی]]، [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]]، [[شوکانی، محمد|شوکانی]]، قاسمی، شنقیطی، طاهر بن عاشور، زرکشی و [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]]، نام برد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=393&viewType=pdf ر.ک: همان، ص393-405]</ref>.
     
    در خاتمه، به بیان خلاصه مطالب مطرح‌شده و نتیجه مباحث، اشاره شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/22007/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%84%DA%A9%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B4%D8%A8%D9%8A%D9%84%D9%8A-468-543-%D9%87-%D9%88-%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86?pageNumber=409&viewType=pdf ر.ک: همان، ص409]</ref>.


    ==وضعیت کتاب==
    ==وضعیت کتاب==
    فهرست مصادر و منابع مورد استفاده نویسنده، به‎همراه فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
    فهرست مصادر و منابع مورد استفاده نویسنده، به‌همراه فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.


    در پاورقی‎ها، به ذکر منابع پرداخته شده است.
    در پاورقی‌ها، به ذکر منابع پرداخته شده است.


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references />
    <references/>


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.
    مقدمه و متن کتاب.
       
       
    == وابسته‌ها ==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
     
    [[أحكام القرآن (ابن العربي)]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:تفسیر]]
       
       
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:تاریخ تفسیر، تراجم و طبقات مفسران، متون تفاسیر (مجموعه‌ها، برگزیده‌ها)]]
    [[رده:اردیبهشت (1401)]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:قربانی-باقی زاده]]
    [[رده:25 خرداد الی 24 تیر(98)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۱

    ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن‏
    ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن
    پدیدآورانمشني، مصطفي ابراهیم (نويسنده)
    عنوان‌های دیگرو تفسيره احکام القرآن
    ناشردار عمار
    مکان نشراردن - عمان
    سال نشرمجلد1: 1991م , 1411ق ,
    موضوعاشبيلي، محمد بن عبدالله، ??? - ???ق. - نقد و تفسير تفاسير ادبي - قرن 6ق.
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏92‎‏/‎‏8‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏م‎‏2 ‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    ابن العربي المالكي الإشبيلي و تفسيره أحكام القرآن، اثر مصطفی ابراهیم مشنی، کتابی است در شرح حال ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد بن عبدالله بن احمد بن عربی، معروف به ابن عربی (468 -‎543ق) و معرفی شخصیت علمی و اجتماعی او و نیز معرفی کتاب تفسیر او به نام «أحكام القرآن».

    ساختار

    کتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در دو قسم کلی، عرضه شده است؛ قسم اول در سه فصل و قسم دوم در ده باب و چندین فصل.

    گزارش محتوا

    در مقدمه، ابتدا به اهمیت کتاب و نویسنده آن اشاره گردیده و سپس، موضوع ابواب کتاب، مختصرا توضیح داده شده است[۱].

    در قسم اول، در سه فصل زیر، به شرح ‎حال ابن عربی و زندگی‌نامه وی، پرداخته شده است: در فصل نخست، به نام، کنیه، تاریخ و نحوه ولادت و چگونگی رشد و بلوغ ابن عربی اشاره شده و به تشریح و توضیح اوضاع سیاسی و علمی عصر او و جایگاه و موقعیت اهل فقه در آن دوران، پرداخته شده است[۲].

    در فصل دوم، به‌منظور توضیح زندگانی علمی وی، به معرفی عوامل مؤثر در تکوین شخصیت علمی او نظیر شیوخ و اساتید، سفرهای علمی به‌منظور کسب عمل و دانش و تولیت منصب قضاوت توسط وی، پرداخته شده است. برخی از شیوخ وی در بعضی از محافل علمی در مشرق اسلامی، عبارت بوده‌اند از:

    1. در مصر: می‌توان از افرادی همچون ابوالحسن خلعی، ابوالحسن بن مشرف و مهدی وراق؛
    2. در بغداد: ابوالحسن مبارک عبدالجبار صیرفی، ابوالحسن علی بن ایوب بزاز و ابوبکر بن طرخان؛
    3. در مکه: عبدالله بن حسین بن علی طبری[۳].

    در فصل سوم، به‌منظور معرفی تراث علمی ابن عربی، به معرفی تألیفات و تصنیفات و شاگردانی که نزد وی، به تلمذ و کسب علم پرداخته‌اند، پرداخته شده است. همچنین در این فصل، از عقاید و اخلاقیات وی نیز سخن به میان آمده و در نهایت، به تاریخ و نحوه وفات او، اشاره شده است[۴].

    تألیفات و تصنیفات وی در این فصل، به هفت بخش زیر تقسیم شده که به‌عنوان نمونه، به برخی از آنها، اشاره می‌شود:

    1. تفسیر و علوم قرآنی: «أنوار الفجر في التفسير»، «أحكام القرآن» و «واضح السبيل إلی معرفة قانون التأويل بفوائد التنزيل»[۵].
    2. علوم حدیث: «القبس، شرح موطأ الإمام مالك بن أنس»، «المسالك في شرح موطأ مالك» و «النيرين في شرح الصحيحين»[۶].
    3. فقه و اصول: «المحصول في علم الأصول» و «الإنصاف في مسائل الخلاف»[۷].
    4. اصول عقاید: «قانون التأويل»، «المتوسط في الاعتقاد» و «المقسط»[۸].
    5. زهد و سلوک: «سراج المريدين»[۹].
    6. نحو و لغت و ادب: «ملجئة المتفقهين إلی معرفة غوامض النحويين»[۱۰].
    7. سفرنامه: «الرحلة للترغيب في الملة»[۱۱].

    در قسم دوم، در ده باب به شرح زیر، به معرفی تفسیر ابن عربی پرداخته شده است:

    مصادر و منابع مفسر، از ارکان اساسی تفسیر محسوب گردیده که تفسیر بر اساس آن، بنا نهاده شده و از اصولی است که بر اساس آن، روش و منهج مفسر، تبیین می‌شود؛ لذا در باب نخست، مصادر تفسیر ابن عربی، معرفی شده است. این مصادر در هفت فصل زیر، تقسیم‌بندی شده است:

    1. منابع تفسیری: مانند: تفسیر امام طبری که مهم‎ترین کتاب تفسیری است که ابن عربی از آن تأثیر پذیرفته است. در این قسمت، به مواضع تأثیر ابن عربی از این تفسیر، اشاره شده است[۱۲].
    2. علم قرائت: به‌عنوان مثال، وی در تفسیر آیه 161 سوره آل عمران:وَ مَا كانَ لِنَبِي أَنْ يغُلَّ وَ مَنْ يغْلُلْ يأْتِ بِمَا غَلَّ يوْمَ الْقِيامَةِ (و هیچ پیامبرى را نَسِزَد که خیانت ورزد و هرکس خیانت ورزد، روز قیامت با آنچه در آن خیانت کرده بیاید)، به قرائت «يغل» توسط ابن کثیر، ابوعمر و عاصم، اشاره نموده و بر اساس آن، این آیه را تفسیر کرده است[۱۳].
    3. لغت و نحو: از جمله کتب نحوی و لغوی که ابن عربی به آنها اشاره نموده است، می‌توان از «الكتاب» سیبویه و «إصلاح المنطق» یعقوب بن سکیت نام برد[۱۴].
    4. حدیث: از جمله معروف‎ترین کتب در این زمینه عبارتند از: «الموطأ» مالک بن انس (متوفی 179ق)، «المسند» احمد بن حنبل (متوفی 241ق) و «السنن» ترمذی (متوفی 297ق)[۱۵].
    5. فقه و اصول: مانند: «المختصر» عبدالله بن حکم (متوفی 214ق)، «الواضحة» عبدالملک بن حبیب اندلسی (متوفی 238ق) و «المدونة» عبدالسلام بن سعید، معروف به سحنون (متوفی 240ق)[۱۶].
    6. عقاید: مانند «الأمد الأقصی في أسماء الله الحسنی» اثر خود ابن عربی[۱۷].
    7. تاریخ و سیره: در این‌باره، ابن عربی از دو مصدر اساسی استفاده کرده است که عبارتند از «سيرة الرسول» ابوبکر محمد بن اسحاق مطلبی (متوفی 150ق) و «مغازي الرسول» ابوعبدالله بن عمر واقدی (متوفی 207ق)[۱۸].

    در باب دوم، در دو فصل، اسلوب علمی و تربیتی ابن عربی، تشریح شده[۱۹] و در باب سوم، در چهار فصل، دیدگاه وی پیرامون تفسیر به مأثور شامل تفسیر قرآن با قرآن، تفسیر قرآن با حدیث، تفسیر به‌وسیله اقوال صحابه و تابعین و تفسیر به رأی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است[۲۰].

    در باب سوم تا نهم، به‌ترتیب، به بحث و بررسی رویکردها و جنبه‌های لغوی و نحوی، علوم قرآنی، فقهی و اصولی، اعتقادی و فرقه‌ای، تصوف و رد اسرائیلیات پرداخته شده است[۲۱].

    در آخرین فصل، به تبیین جایگاه علمی و اهمیت این تفسیر پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا به گواهی و شهادت برخی از مورخین و صاحبان تراجم، مانند قاضی عیاض یحصبی (متوفی 544ق) در کتاب «الغنیة»، ضبی احمد بن یحیی ضبی (متوفی 559ق) در «تاريخ رجال الأندلس»، ابن بشکوال (587ق) در «كتاب الصلة»، ابن سعید (متوفی 673ق) در کتاب «المعرب في حلی المغرب»، ذهبی (748ق) در «تذكرة الحفاظ» و... به عظمت و اهمیت این کتاب اشاره شده[۲۲] و سپس، به بیان تأثیر این کتاب بر مفسرین پس از ابن عربی، پرداخته شده است که از جمله این مفسرین، می‌توان از قرطبی، آلوسی، شوکانی، قاسمی، شنقیطی، طاهر بن عاشور، زرکشی و سیوطی، نام برد[۲۳].

    در خاتمه، به بیان خلاصه مطالب مطرح‌شده و نتیجه مباحث، اشاره شده است[۲۴].

    وضعیت کتاب

    فهرست مصادر و منابع مورد استفاده نویسنده، به‌همراه فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.

    در پاورقی‌ها، به ذکر منابع پرداخته شده است.

    پانویس

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.

    وابسته‌ها