۱۳٬۶۷۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '</div> '''' به '</div> '''') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class="wikiInfo"> | <div class="wikiInfo"> | ||
[[پرونده:NUR02192.jpg|بندانگشتی| | [[پرونده:NUR02192.jpg|بندانگشتی|ابشیهی، محمد بن احمد]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type="authorName" | | ! نام!! data-type="authorName" |ابشیهی، محمد بن احمد | ||
|- | |- | ||
|نامهای دیگر | |نامهای دیگر | ||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
ابشيهي، شهابالدين احمد بن محمد | ابشيهي، شهابالدين احمد بن محمد | ||
ابشیهی، محمد بن احمد | |||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
خط ۱۷: | خط ۱۶: | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" | / | | data-type="authorbirthDate" | 790ق/1338م | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | / | | data-type="authorDeathDate" | 850ق/1446م | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" | | | data-type="authorTeachers" |جلالالدین بُلْقینى | ||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" |المستطرف في کل فن مستظرف | | data-type="authorWritings" |[[المستطرف في کل فن مستظرف]] | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
خط ۳۶: | خط ۳۴: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
'''محمد بن احمدِ اِبشیهی''' (790-850ق)، دانشمند شافعی مذهب قرن نهم مصری است که اثر معروف وی، «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» نام دارد. | |||
== ولادت == | |||
بهاءالدین ابوالفتح محمد بن احمدِ خطیب بن منصور بن احمد ابن عیسی مَحلّی اِبشیهی، دانشمند شافعى مذهب مصری که به زادگاهش أَبشُوَیه (به فتح و کسر همزه) از دهکدههای فَیوم منسوب است. ازآنجاکه وی بیشتر در المحلة الکبری مىزیست، نسبت «محلى» نیز به او دادهاند. در سال ۱۳۸۹/ ۷۹۰ در روستای اِبشویه در استان غربیه نزدیک فیوم بهدنیا آمد. بیشتر زندگیاش در محله الکبری گذشت؛ | |||
در | در دهسالگی قرآن را حفظ کرد و در پى کسب دانش بارها به قاهره رفت و بهویژه در درس جلالالدین بُلْقینى، قاضى القضاة قاهره (متوفای 824ق) حضور یافت و گویا در همان احوال با ادیبانى چون ابن فهد، رقیب ابن فارض مناظره داشت. در 814ق حج گزارد و پس از مرگ پدر، خطیب شهر خویش گردید. شاید مراد [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] از این شهر، المحله باشد نه ابشویه<ref>آذرنوش، آذرتاش، ج2، ص578</ref>. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
سخاوی که تنها منبع شرح احوال اوست، 3 کتاب به وی نسبت داده است: | سخاوی که تنها منبع شرح احوال اوست، 3 کتاب به وی نسبت داده است: | ||
# اطواق الأزهار على صدور الأنهار در باب موعظه؛ | # اطواق الأزهار على صدور الأنهار در باب موعظه؛ | ||
# کتابى در فن ترسل و | # کتابى در فن ترسل و نامهنگاری که گویا هرگز به پایان نرسیده است. این دو کتاب از میان رفتهاند؛ | ||
# المسطرف في كل فن مستظرف. ابشیهى همه شهرت خود را مدیون همین کتاب است<ref>همان</ref>. | # المسطرف في كل فن مستظرف. ابشیهى همه شهرت خود را مدیون همین کتاب است<ref>همان</ref>. | ||
علاوه بر آثار مذکور، | علاوه بر آثار مذکور، نسخهای خطى به نام «تذكرة العارفين و تبصرة المستبصرين» در خزاین الکتب دمشق موجود است که [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] در شمار آثار او نهاده است و سرکیس و «دائرةالمعارف اسلام» از او تقلید کردهاند<ref>همان</ref>. | ||
گویى در عصر ابشیهى، اهل ادب به نگارش | گویى در عصر ابشیهى، اهل ادب به نگارش کتابهای دائرةالمعارفگونه و جنگهای ادبى اقبال تمام داشتهاند. جمالالدین وطواط (متوفای 718ق)، علاءالدین بهایى (متوفای 815ق)، شمسالدین نواجى (متوفای 859ق) و حتى بعدازآن داوود انطاکى (متوفای 1008ق) آثاری به همین شیوه تألیف کردهاند؛ اما جُنگ ابشیهى ([[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]) بیش از همه شهرت یافته و نسخههای خطى آن در همه کشورهای اسلامى منتشر شده است. [[بروکلمان، کارل|بروکلمان]] به 22 نسخه اشاره کرده است، اما اینک دستنوشتههای بیشتری از آن یافت شده است. علاوه بر این، برخى به تلخیص کتاب پرداختند: «المستطلف من المستطرف»، «المستقطف من المستطرف» و نیز تلخیص آن در الظاهریه<ref>همان</ref>. | ||
گویا کتاب «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» نخستین بار در 1268ق در بولاق به چاپ رسیده و | گویا کتاب «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» نخستین بار در 1268ق در بولاق به چاپ رسیده و پسازآن بارها انتشار یافته که آخرین چاپ در 1986م در بیروت بوده است. شهرت «[[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]]» موجب شد که آن را حتى پیش از آنکه در بولاق به چاپ رسد، به ترکى ترجمه کنند. سپس ژ. را آن را به فرانسه برگرداند<ref>همان</ref>. | ||
ظاهراً دو امر موجب شهرت [[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]] بوده است: یکى آنکه ابشیهى موفق شده بود از معانى دینى و اخلاقى و ادبى، ترکیبى فراهم آورد که با ذوق مسلمانان | ظاهراً دو امر موجب شهرت [[المستطرف في كل فن مستظرف|المستطرف]] بوده است: یکى آنکه ابشیهى موفق شده بود از معانى دینى و اخلاقى و ادبى، ترکیبى فراهم آورد که با ذوق مسلمانان سدههای 9 و 10ق همسازی تمام داشته باشد و هر مسلمان فرهنگدوست، همه مفاهیم و معانى موردنیاز خود را در آن بازیابد. دوم آنکه شیوه نگارش ابشیهى از سادگى و روانى خاصى برخوردار است. وی- شاید به سبب عدم تبحر کافى- از تکلف سجعپردازی و معقدسرایى و مترادفسازی در امان ماند و به زبانى که قابلفهم همگان بود، نوشت، چنانکه گاه نمىتوانست از مصطلحات و ترکیبات لهجه مصری بپرهیزد و به همین سبب است که [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] بر وی خرده مىگیرد و مىنویسد ازآنجاکه به علم نحو احاطه نداشت، اغلاط بسیاری در سخنش راه یافت. آنچه در نظر [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] عیب است، اینک زمینه مناسبى برای بررسى لهجه و ضربالمثلها و احیاناً برخى خلقیات مصریان آن روزگار است<ref>همان</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[المستطرف في کل فن مستظرف]] | [[المستطرف في کل فن مستظرف]] | ||
خط ۶۸: | خط ۷۰: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||