پرش به محتوا

إعجاز القرآن و أسرار التنزيل الموسوم فتح الجليل للعبد الذليل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'مشهور به'''' به 'مشهور به ''''
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'مشهور به'''' به 'مشهور به '''')
برچسب‌ها: واگردانی دستی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۷: خط ۱۷:
| مکان نشر =دمشق - سوریه
| مکان نشر =دمشق - سوریه
| سال نشر = 1427 ق  
| سال نشر = 1427 ق  
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11119AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11119AUTOMATIONCODE
| چاپ =3
| چاپ =3
خط ۲۹: خط ۲۸:


{{کاربردهای دیگر|إعجاز القرآن (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|إعجاز القرآن (ابهام زدایی)}}


'''اعجاز القرآن و اسرار التنزيل''' مشهور به '''فتح الجليل للعبدالذليل''' تأليف [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدين سيوطى]] سال 1023 ه‍-ق با تحقيق و شرح [[عبدالقادر احمد عبدالقادر]] پيرامون قضاياى بلاغتى قرآن است.
'''اعجاز القرآن و اسرار التنزيل''' مشهور به '''فتح الجليل للعبدالذليل''' تأليف [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدين سيوطى]] سال 1023 ه‍-ق با تحقيق و شرح [[عبدالقادر احمد عبدالقادر]] پيرامون قضاياى بلاغتى قرآن است.
خط ۴۱: خط ۳۸:
به عقيده محقق «اعجاز القرآن» گامى مهم در بررسى و تطبيق قضاياى بلاغى قرآن بوسيله تفكر در آيات بوده و شامل اصطلاحات بلاغى علم معانى، بديع و بيان است و مؤلفش به اختصار اشارات قرآنى علم اصول فقه، فقه، نحو و سلوك را نيز ذكر مى‌كنند.
به عقيده محقق «اعجاز القرآن» گامى مهم در بررسى و تطبيق قضاياى بلاغى قرآن بوسيله تفكر در آيات بوده و شامل اصطلاحات بلاغى علم معانى، بديع و بيان است و مؤلفش به اختصار اشارات قرآنى علم اصول فقه، فقه، نحو و سلوك را نيز ذكر مى‌كنند.


على‌رغم زحمت زيادى كه [[سيوطى]] در جمع‌آورى این مطالب كشيده، خلط بين علوم بلاغى صورت گرفته، شايسته بود انواع اصطلاحات بديع و سپس معانى و بيان را بررسى كنند. سير مطالبشان موهِم این است كه او علم معانى را از علوم بلاغى نمى‌داند. بعلاوه تعداد مصطلحات مورد بررسى كه بالغ بر120 مورد است با كلام او در ابتداى رساله‌اش نمى‌سازد.[[سيوطى]] انگيزه‌اش را استفاه محققین در اسرار نزول دانسته‌اند و كمتر به توضيح اصطلاحات پرداخته‌اند.
على‌رغم زحمت زيادى كه [[سيوطى]] در جمع‌آورى این مطالب كشيده، خلط بين علوم بلاغى صورت گرفته، شايسته بود انواع اصطلاحات بديع و سپس معانى و بيان را بررسى كنند. سير مطالبشان موهِم این است كه او علم معانى را از علوم بلاغى نمى‌داند. بعلاوه تعداد مصطلحات مورد بررسى كه بالغ بر120 مورد است با كلام او در ابتداى رساله‌اش نمى‌سازد.[[سيوطى]] انگیزه‌اش را استفاه محققین در اسرار نزول دانسته‌اند و كمتر به توضيح اصطلاحات پرداخته‌اند.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
به نظر ايشان در فقره '''«آمنوا»''' و '''«كفروا»''' '''«نور»''' و '''«ظلمات»''' جمع بين ضدين صورت گرفته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: متن کتاب، ص30]</ref> و بين «الله و طاغوت» ولى و اولیاء، آمنوا و كفروا، من و إلى» مقابله است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص31]</ref> و معتقدند هشت مجاز در «يخرجهم، يخرجونهم، اصحاب النار، ظلمات و نور» وجود دارد و در مفرد آمدن نور و جمع بودن ظلمات، إفراد ولى المؤمنين و اولیاء، تفنّن و در سه مورد تقديم و تأخير است و جمله '''يخرجهم''' و '''يخرجونهم''' تفسير ولايت هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص69]</ref> كه البته اساتيد معانى آنرا استيناف بيانى مى‌گویند.
به نظر ايشان در فقره'''«آمنوا»''' و'''«كفروا»''''''«نور»''' و'''«ظلمات»''' جمع بين ضدين صورت گرفته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: متن کتاب، ص30]</ref> و بين «الله و طاغوت» ولى و اولیاء، آمنوا و كفروا، من و إلى» مقابله است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص31]</ref> و معتقدند هشت مجاز در «يخرجهم، يخرجونهم، اصحاب النار، ظلمات و نور» وجود دارد و در مفرد آمدن نور و جمع بودن ظلمات، إفراد ولى المؤمنين و اولیاء، تفنّن و در سه مورد تقديم و تأخير است و جمله'''يخرجهم''' و'''يخرجونهم''' تفسير ولايت هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص69]</ref> كه البته اساتيد معانى آنرا استيناف بيانى مى‌گویند.


مؤلف پس از ذكر موارد ديگرى، قلب در لفظ طاغوت را به نقل از [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] بيان كرده امّا خود در «البيان في غريب اعراف القرآن» اعتراضى بر این مطلب دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص39]</ref>.
مؤلف پس از ذكر موارد ديگرى، قلب در لفظ طاغوت را به نقل از [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] بيان كرده امّا خود در «البيان في غريب اعراف القرآن» اعتراضى بر این مطلب دارد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص39]</ref>.


در '''«الله ولىّ الذين...»''' معتقد به حصر است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص40]</ref> يعنى هيچ ولى‌اى برای مؤمنين غير خداوند وجود ندارد و در '''«اولئك»''' خطاب را عام و احتمال هم مى‌دهد كه التفات باشد و مراد، نبى اكرم(ص) بوده از باب إضمار آنچه در ذهن است مثل '''(رفع بعضهم درجاتٍ)'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص43]</ref>، در توصيف احتباك مى‌گوید: ذكر دو جمله است كه از هر دو قسمتى كه در جاى ديگر آمده، حذف شده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص49]</ref> مثلاً تقدير '''«الله ولى الذين آمنوا»'''، الله ولى الذين آمنوا و هم اصحاب الجنه است. در ادامه بر فرائد، اتّساع، استعمال لفظ در حقيقت، ابداع، إرسال المثل، انواع جناس‌ها، استعاره اشاره و تمام استخراجات را زائيده فكر خود با استناد به قواعد علم بلاغت مى‌دانند غير از دو مورد كه در «ترديد» از ابوحيّان کتاب بحرالمحيط و در '''«الطاغوت»''' از [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|كشاف]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نقل كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص39]</ref>.
در'''«الله ولىّ الذين...»''' معتقد به حصر است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص40]</ref> يعنى هيچ ولى‌اى برای مؤمنين غير خداوند وجود ندارد و در'''«اولئك»''' خطاب را عام و احتمال هم مى‌دهد كه التفات باشد و مراد، نبى اكرم(ص) بوده از باب إضمار آنچه در ذهن است مثل'''(رفع بعضهم درجاتٍ)'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص43]</ref>، در توصيف احتباك مى‌گوید: ذكر دو جمله است كه از هر دو قسمتى كه در جاى ديگر آمده، حذف شده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص49]</ref> مثلاً تقدير'''«الله ولى الذين آمنوا»'''، الله ولى الذين آمنوا و هم اصحاب الجنه است. در ادامه بر فرائد، اتّساع، استعمال لفظ در حقيقت، ابداع، إرسال المثل، انواع جناس‌ها، استعاره اشاره و تمام استخراجات را زائيده فكر خود با استناد به قواعد علم بلاغت مى‌دانند غير از دو مورد كه در «ترديد» از ابوحيّان کتاب بحرالمحيط و در'''«الطاغوت»''' از [[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|كشاف]] [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] نقل كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11119/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%81%D8%AA%D8%AD-%D8%A7%D9 ر.ک: همان، ص39]</ref>.


نگارنده با توجه به آيه، قائل به استعمال در حقيقت و مجاز، جواز وقوع معرّب در قرآن، جزء صيغه عموم بودن موصول و مضاف و دخول غايب در مغّيى شده‌اند.
نگارنده با توجه به آيه، قائل به استعمال در حقيقت و مجاز، جواز وقوع معرّب در قرآن، جزء صيغه عموم بودن موصول و مضاف و دخول غايب در مغّيى شده‌اند.
خط ۷۲: خط ۶۹:
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}


[[فتح الجليل للعبد الذليل]]


[[إعجاز القرآن]]
[[إعجاز القرآن]]