۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
ربع مهلكات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=8&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ج8، ص3]</ref>، درباره صفات ناپسندى است كه برای زدودن و پاک كردن نفس و دل از آنها، آيات قرآنى نازل شده است. [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] حد و حقيقت هر یک از این خلقيات و اسباب پديد آمدن آنها را شرح داده و آفات آنها و نشانه‌هایى را كه بدان شناخته مى‌شوند و روش‌هاى درمانى آنها را يادآور شده است. این ربع، شامل ده کتاب به شرح زير است: شرح شگفتى‌هاى دل، رياضت نفس، آفات دو شهوت شكم و فرج، آفات زبان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=9&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ج9، ص3]</ref>، آفات غضب، حقد و حسد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=9&pageNumber=87&viewType=html ر.ک: همان، ص87]</ref>، ذم دنيا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=9&pageNumber=153&viewType=html ر.ک: همان، ص 153]</ref>، نكوهش مال و بخل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=10&pageNumber=4&viewType=html ر.ک: همان، ج10، ص4]</ref>، ذم جاه و ريا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=10&pageNumber=77&viewType=html ر.ک: همان، ص77]</ref>، نكوهش كبر و عجب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=11&pageNumber=4&viewType=html ر.ک: همان، ج11، ص4]</ref> و غرور<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=11&pageNumber=77&viewType=html ر.ک: همان، ص77]</ref>. | ربع مهلكات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=8&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ج8، ص3]</ref>، درباره صفات ناپسندى است كه برای زدودن و پاک كردن نفس و دل از آنها، آيات قرآنى نازل شده است. [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] حد و حقيقت هر یک از این خلقيات و اسباب پديد آمدن آنها را شرح داده و آفات آنها و نشانه‌هایى را كه بدان شناخته مى‌شوند و روش‌هاى درمانى آنها را يادآور شده است. این ربع، شامل ده کتاب به شرح زير است: شرح شگفتى‌هاى دل، رياضت نفس، آفات دو شهوت شكم و فرج، آفات زبان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=9&pageNumber=3&viewType=html ر.ک: همان، ج9، ص3]</ref>، آفات غضب، حقد و حسد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=9&pageNumber=87&viewType=html ر.ک: همان، ص87]</ref>، ذم دنيا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=9&pageNumber=153&viewType=html ر.ک: همان، ص 153]</ref>، نكوهش مال و بخل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=10&pageNumber=4&viewType=html ر.ک: همان، ج10، ص4]</ref>، ذم جاه و ريا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=10&pageNumber=77&viewType=html ر.ک: همان، ص77]</ref>، نكوهش كبر و عجب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=11&pageNumber=4&viewType=html ر.ک: همان، ج11، ص4]</ref> و غرور<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=11&pageNumber=77&viewType=html ر.ک: همان، ص77]</ref>. | ||
ربع | ربع منجيات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1333/%D8%A5%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%A1-%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86?volumeNumber=11&pageNumber=143&viewType=html ر.ک: همان، ص143]</ref>، درباره صفات پسنديده‌اى است كه موجب تقرب به خداوند مى‌شود. [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، علاوه بر بيان حد و حقيقت هر صفت، اسباب و نشانه‌ها و فضيلت آن را نيز يادآور شده است. | ||
[[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، در نگارش این اثر، از دو کتاب «[[الرسالة القشيرية]]» و «[[قوت القلوب في معاملة المحبوب و وصف طريق المريد إلی مقام التوحيد|قوت القلوب]]» تأثير پذيرفته است. «إحياء علوم الدين» از گران‌قدرترين کتاب‌هاى اسلامى در شناخت حلال و حرام است كه ظاهر و باطن احكام را به هم آمیخته و مشتمل است بر شريعت و طريقت و حقيقت. در طرح مطالب هر کتاب، [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، ابتدا، به آيات و احاديث و اخبار و آثار استشهاد مى‌كند، سپس با پروردن معانى آنها به بيان و زبانى ساده و روشن، به شرح و بسط و ارائه آراى خود مى‌پردازد. | |||
برخى، این کتاب را نقد كرده‌اند و مناقشه‌هاى بسيارى درباره آن صورت گرفته است؛ از جمله كسانى كه سخت بر غزالى و کتابش خرده گرفته‌اند، مى‌توان [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] و ابن صلاح و مارزى را نام برد. گذشته از نقد برخى مباحث عقلى و كلامى کتاب در باب اعتقادات، بيشترين اشكالى كه بر این کتاب وارد شده، وجود احاديث ضعيف در آن است. در حقيقت، | برخى، این کتاب را نقد كرده‌اند و مناقشه‌هاى بسيارى درباره آن صورت گرفته است؛ از جمله كسانى كه سخت بر [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] و کتابش خرده گرفته‌اند، مى‌توان [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] و [[ابن صلاح، عثمان بن عبدالرحمن|ابن صلاح]] و مارزى را نام برد. گذشته از نقد برخى مباحث عقلى و كلامى کتاب در باب اعتقادات، بيشترين اشكالى كه بر این کتاب وارد شده، وجود احاديث ضعيف در آن است. در حقيقت، [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، چندان درايتى در علم حديث نداشته و از شيخى حديث نشينده است. ديگر اينكه [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]]، به دليل گرايش شديد به تصوف و حسن ظن فراوان به مشايخ صوفيه، گاه گفتار آنان را، بدون تحقيق و بررسى و اغلب، با عين عبارات نقل كرده است. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
«إحياء علوم الدين» چندين بار تلخيص و به بعضى زبان‌ها، از جمله فارسی ترجمه و بارها به چاپ رسيده است. بهترين چاپ آن، تصحيح [[زين‌الدين عراقى]] است، همراه با تخريج آيات قرآنى به ضمیمه «تعريف الاحياء بفضائل الحياء»، اثر علامه عبدالقادر بن شيخ بن عبدالله العيدروس؛ هم‌چنين «الاملاء عن اشكالات الاحياء»، اثر شخص امام [[غزالی، محمد بن محمد|غزالى]] كه ردى است بر اعتراضات بعضى از معاصران و «[[عوارف المعارف]]» [[سهروردی، عمر بن محمد|سهروردى]] كه در 1406 به جاپ رسيده است، از ديگر نسخه‌هاى تصحيحى این کتاب به شمار مى‌روند. | |||
«إحياء علوم الدين» چندين بار تلخيص و به بعضى زبان‌ها، از جمله فارسی ترجمه و بارها به چاپ رسيده است. بهترين چاپ آن، تصحيح زين‌الدين عراقى است، همراه با تخريج آيات قرآنى به ضمیمه «تعريف الاحياء بفضائل الحياء»، اثر علامه عبدالقادر بن شيخ بن عبدالله العيدروس؛ هم‌چنين «الاملاء عن اشكالات الاحياء»، اثر شخص امام غزالى كه ردى است بر اعتراضات بعضى از معاصران و | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۶: | ||
[[رده:اخلاق اسلامی]] | [[رده:اخلاق اسلامی]] | ||
[[رده:آثار کلی اخلاق قرن 1 – 14]] | [[رده:آثار کلی اخلاق قرن 1 – 14]] | ||
<references /> | |||