إحياء الملوك: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ احیاء الملوک را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به إحیاء الملوک منتقل کرد)
 
(۵۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<div class='wikiInfo'>
{{جعبه اطلاعات کتاب
[[پرونده:NUR11500J1.jpg|بندانگشتی|احیاء الملوک]]
| تصویر =NUR11500J1.jpg
{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
| عنوان =احیاء الملوک
|+ |
| عنوان‌های دیگر =تاریخ سیستان
|-
! نام کتاب!! data-type='bookName'|احیاء الملوک
|-
|نام های دیگر کتاب
|data-type='otherBookNames'|تاریخ سیستان


احیاء الملوک: تاریخ سیستان از ادوار باستانی تا سال 1027 هجری قمری
احیاء الملوک: تاریخ سیستان از ادوار باستانی تا سال 1027 هجری قمری
|-
| پدیدآوران =
|پدیدآورندگان
[[شاه‌حسین بن غیاث‌الدین محمد]] (نویسنده)
|data-type='authors'|[[شاه‌ حسین‌ بن‌ غیاث‌الدین‌ محمد]] (نويسنده)


[[ستوده، منوچهر]] (محقق)
[[ستوده، منوچهر]] (محقق)
|-
| زبان =فارسی
|زبان  
| کد کنگره =‏DSR‎‏ ‎‏2029‎‏ ‎‏/‎‏ی‎‏85‎‏ ‎‏ش‎‏2
|data-type='language'|فارسی
| موضوع =
|-
سیستان - تاریخ
|کد کنگره  
|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DSR‎‏ ‎‏2029‎‏ ‎‏/‎‏ی‎‏85‎‏ ‎‏ش‎‏2
|-
|موضوع  
|data-type='subject'|سیستان - تاریخ


نثر فارسی - قرن 10ق.
نثر فارسی - قرن 10ق.
|-
| ناشر =
|ناشر  
شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
|data-type='publisher'|شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
| مکان نشر =تهران - ایران
|-
| سال نشر = 1383 ش
|مکان نشر  
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11500AUTOMATIONCODE
|data-type='publishPlace'|تهران - ایران
| چاپ =2
|-
| شابک =964-445-568-1
|سال نشر
| تعداد جلد =1
|data-type='publishYear'| 1383 هـ.ش
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11500
|-class='articleCode'
| کتابخوان همراه نور =11500
|کد اتوماسیون
| کد پدیدآور =
|data-type='automationCode'|11500
| پس از =
|}
| پیش از =
</div>
}}
'''احياء الملوك'''، کتابى به زبان فارسی متضمن تاريخ سيستان از قديم‌ترين روزگاران تا سال 1028 تألیف ملك [[شاه‌حسین بن غیاث‌الدین محمد]] بن ملك محمود سيستانى، از شاه‌زادگان و امیران سيستانى اوايل قرن يازدهم هجرى، معاصر صفویه، وى خود را از اعقاب صفاريان به شمار آورده است. اثر او در 1027 مقارن پادشاهى شاه عباس اول، نوشته شده و در آن، حوادث تاريخ كه در سيستان روى داده، به تفصيل تمام گزارش و بعدها شرح وقايع سال 1028 بر آن افزوده شده است.


==ساختار==
احياء الملوك، حاوى یک مقدمه، سه فصل و خاتمه است. مقدمه در بيان حال دانشمندان، راویان حديث، مفسران، زاهدان و شاعران نامدار سيستان و نسب پادشاهان آن جا و برخى غرايب و عجايب آن سرزمین است. فصل اول در ذكر گروهى است كه از زمان بناى سيستان تا ظهور اسلام در آنجا لواى بزرگى برافراخته‌اند و احوال برخى از امراى عرب كه در آن جا حكومت داشته‌اند. در ضمن این فصل؛ مشتمل است بر تاريخ افسانه‌اى سيستان و بيشتر ماخوذ از تاريخ سيستان.


== معرفى اجمالى ==
فصل دوم، در وقايع حالات اولاد كسرى است كه پس از استيصال عجم و دولت اسلامى به سيستان آمده‌اند و ظهور صفاريان تا زمان ملك قطب‌الدين محمد ثالث، فصل سوم از مزمان ملك قطب‌الدين محمد است تا عصر مؤلف و تاريخ ختم تألیف کتاب؛ يعنى سال 1028ه.ق خاتمه در شرح وقايعى است كه مؤلف خود عينا و شخصا مشاهده كرده و به ضبط دقيق آنها پرداخته است.


==گزارش محتوا==
بخش عمده و بيشتر محتویات این تاريخ؛ شامل شرح تفصيلى وقايع سيستان از روزگار پس از مرگ امیرتيمور گوركان تار عصر مؤلف است. در این کتاب، نامى بيش از 125 نام آمده كه اغلب خود را از اولاد ساسان و نسل انوشيروان مى‌دانستند.


"احياء الملوك"، كتابى به زبان فارسى متضمن تاريخ سيستان از قديم‌ترين روزگاران تا سال 1028 تاليف ملك شاه حسين بن ملك غياث‌الدين محمد بن ملك محمود سيستانى، از شاه‌زادگان و اميران سيستانى اوايل قرن يازدهم هجرى، معاصر صفويه، وى خود را از اعقاب صفاريان به شمار آورده است. اثر او در 1027 مقارن پادشاهى شاه عباس اول، نوشته شده و در آن، حوادث تاريخ كه در سيستان روى داده، به تفصيل تمام گزارش و بعدها شرح وقايع سال 1028 بر آن افزوده شده است.
در تاريخ سيستان كتب متعددى تا عصر ملك حسین تألیف شده، لیکن بيشتر آنها، به جز کتاب مشهور تاريخ سيستان از مؤلفى ناشناخته، كه در حدود سال 700 پديد آمد در دسترس مؤلف نبوده‌اند. از این رو، بسيارى از مطالب اثر او از همان تاريخ سيستان اقتباس شده است. برخى از منابع و مأخذى كه مؤلف از آنها بهره برده، امروز در دست نيست، از جمله آنها کتاب‌هایى است مخصوص به تاريخ سيستان كه نام برخى ذيل آورده مى‌شود: تاريخ سيستان به زبان عربى از ابوعبدالله از راویان ثقه حديث و ترجمه فارسی آن، اثر ابومحمد، كه در زمان شاه قطب‌الدين على صورت گرفته است. تاريخ سيستان نوشته امیرفاضل امیر محمد امیر مبارز جد مادرى مؤلف، تاريخ سيستان از محمود يوسف اصفهانى، مؤلف از برخى تواريخ عمومى چون تاريخ گزيده حمدالله مستوفى، ترجمه تاريخ يمینى، جهان آراى قاضى احمد غفارى، بهمن نامه، حبيب السير و چند کتاب ديگر نيز بهره برده است.


== ساختار ==
بدين قرار احياء الملوك متضمن مباحثى در تاريخ سيستان است كه بخشى از آنها منحصر به آن است. از جمله حوادث عصر مؤلف متضمن اطلاعات فراوان و گرانبهایى از سيستان آن دوره به ویژه در باب طبقات مردم، از میرزايان، ياران، منشيان، کتابداران، سرخيلان، سادات، حقه بازان، خيال بازان، شبگردان، قصه خوانان، كشتى‌گیران، معركه آرايان و ساير اقشار اجتماعى سيستان، همچنين آگاهى‌هایى در باب زندگى اقتصادى مردم سيستان به خصوص در هنگامه پريشانى و عسرت و سختى ناشى از حمله ازبكان.


مؤلف، با موشكافى و دقت، بسياراى از مسائل ناشناخته مربوط به تاريخ ایران دراين دوره‌ها را با ذكر جزئيات شرح داده است. البته، ديدگاه او در گزارش حوادث عصرى؛ همانند اغلب مورخان خالى از اغراض خاص نيست. به خصوص در مواردى كه قضايا به شخص خود او مربوط مى‌شود، قضاوتش گاه یک جانبه است و بايد با احتياط تلقى شود. مؤلف در ضبط سنوات گاه دچار اشتباه شده، مثلاًسال مرگ شاه طهماسب را 983ه.ق نوشته است. نثر احياء الملوك پيراسته و روان نيست. هدف او هم نوشتن تاريخ بود، به رغم آشنايى با فنون ادبى، در قيد آراستن نشر کتاب نبوده است.


احياء الملوك، حاوى يك مقدمه، سه فصل و خاتمه است. مقدمه در بيان حال دانشمندان، راويان حديث، مفسران، زاهدان و شاعران نامدار سيستان و نسب پادشاهان آن جا و برخى غرايب و عجايب آن سرزمين است. فصل اول در ذكر گروهى است كه از زمان بناى سيستان تا ظهور اسلام در آنجا لواى بزرگى برافراخته‌اند و احوال برخى از امراى عرب كه در آن جا حكومت داشته‌اند. در ضمن اين فصل؛ مشتمل است بر تاريخ افسانه‌اى سيستان و بيشتر ماخوذ از تاريخ سيستان.
از احياء الملوك تنها یک نسخه خطى بر جاى مانده كه در کتابخانه موزه بريتانيا نگهدارى مى‌شود.


فصل دوم، در وقايع حالات اولاد كسرى است كه پس از استيصال عجم و دولت اسلامى به سيستان آمده‌اند و ظهور صفاريان تا زمان ملك قطب‌الدين محمد ثالث، فصل سوم از مزمان ملك قطب‌الدين محمد است تا عصر مولف و تاريخ ختم تاليف كتاب؛ يعنى سال 1028ه.ق خاتمه در شرح وقايعى است كه مولف خود عينا و شخصا مشاهده كرده و به ضبط دقيق آنها پرداخته است.
==وضعيت کتاب==


== گزارش محتوا ==


مصحح کتاب آقاى [[منوچهر ستوده]]، مقدمه مفصلى بر کتاب نوشته و حواشى و تعليقاتى به انتهاى آن افزوده و بسيارى از مشكلات متن را گشوده است.


بخش عمده و بيشتر محتويات اين تاريخ؛ شامل شرح تفصيلى وقايع سيستان از روزگار پس از مرگ اميرتيمور گوركان تار عصر مولف است. در اين كتاب، نامى بيش از 125 نام آمده كه اغلب خود را از اولاد ساسان و نسل انوشيروان مى‌دانستند.
در پایان کتاب فهرست‌هاى متعدد؛ از جمله برای آيات، احاديث و كلمات قصار، سلسله‌ها، ايلات، طوايف، تيره‌ها، طبقات اجتماعى، لغات و اصطلاحات، سنوات مذكور در متن آمده است.


در تاريخ سيستان كتب متعددى تا عصر ملك حسين تاليف شده، ليكن بيشتر آنها، به جز كتاب مشهور تاريخ سيستان از مولفى ناشناخته، كه در حدود سال 700 پديد آمد در دسترس مولف نبوده‌اند. از اين رو، بسيارى از مطالب اثر او از همان تاريخ سيستان اقتباس شده است. برخى از منابع و ماخذى كه مولف از آنها بهره برده، امروز در دست نيست، از جمله آنها كتاب‌هايى است مخصوص به تاريخ سيستان كه نام برخى ذيل آورده مى‌شود: تاريخ سيستان به زبان عربى از ابوعبدالله از راويان ثقه حديث و ترجمه فارسى آن، اثر ابومحمد، كه در زمان شاه قطب‌الدين على صورت گرفته است. تاريخ سيستان نوشته اميرفاضل امير محمد امير مبارز جد مادرى مولف، تاريخ سيستان از محمود يوسف اصفهانى، مولف از برخى تواريخ عمومى چون تاريخ گزيده حمدالله مستوفى، ترجمه تاريخ يمينى، جهان آراى قاضى احمد غفارى، بهمن نامه، حبيب السير و چند كتاب ديگر نيز بهره برده است.
==منابع مقاله==
#احياء الملوك (معرفى و نقد کتاب)، مجله راهنماى کتاب، سال نهم شماره 5.
#فرهنگ آثار ایرانى.- اسلامى.


بدين قرار احياء الملوك متضمن مباحثى در تاريخ سيستان است كه بخشى از آنها منحصر به آن است. از جمله حوادث عصر مولف متضمن اطلاعات فراوان و گرانبهايى از سيستان آن دوره به ويژه در باب طبقات مردم، از ميرزايان، ياران، منشيان، كتابداران، سرخيلان، سادات، حقه بازان، خيال بازان، شبگردان، قصه خوانان، كشتى‌گيران، معركه آرايان و ساير اقشار اجتماعى سيستان، همچنين آگاهى‌هايى در باب زندگى اقتصادى مردم سيستان به خصوص در هنگامه پريشانى و عسرت و سختى ناشى از حمله ازبكان.


مولف، با موشكافى و دقت، بسياراى از مسائل ناشناخته مربوط به تاريخ ايران دراين دوره‌ها را با ذكر جزئيات شرح داده است. البته، ديدگاه او در گزارش حوادث عصرى؛ همانند اغلب مورخان خالى از اغراض خاص نيست. به خصوص در مواردى كه قضايا به شخص خود او مربوط مى‌شود، قضاوتش گاه يك جانبه است و بايد با احتياط تلقى شود. مولف در ضبط سنوات گاه دچار اشتباه شده، مثلا سال مرگ شاه طهماسب را 983ه.ق نوشته است. نثر احياء الملوك پيراسته و روان نيست. هدف او هم نوشتن تاريخ بود، به رغم آشنايى با فنون ادبى، در قيد آراستن نشر كتاب نبوده است.
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}


از احياء الملوك تنها يك نسخه خطى بر جاى مانده كه در كتابخانه موزه بريتانيا نگهدارى مى‌شود.
== وضعيت كتاب ==
مصحح كتاب آقاى منوچهر ستوده، مقدمه مفصلى بر كتاب نوشته و حواشى و تعليقاتى به انتهاى آن افزوده و بسيارى از مشكلات متن را گشوده است.
در پايان كتاب فهرست‌هاى متعدد؛ از جمله براى آيات، احاديث و كلمات قصار، سلسله‌ها، ايلات، طوايف، تيره‌ها، طبقات اجتماعى، لغات و اصطلاحات، سنوات مذكور در متن آمده است.
== منابع ==
1- احياء الملوك (معرفى و نقد كتاب)، مجله راهنماى كتاب، سال نهم شماره 5.
2- فرهنگ آثار ايرانى.- اسلامى.
== پیوندها ==


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]


[[رده:تاریخ]]


[[رده:تاریخ ایران]]