۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'يك' به 'یک'
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جز (جایگزینی متن - 'يك' به 'یک') |
||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
1- نصايحى كه حكما به فرزندان خویش مى‌كردند مانند: با مردم بى‌هنر دوستى مكن، انديشه را بر گفتار مقدم دار، قانع و ساعى باش تا توانگر باشى. | 1- نصايحى كه حكما به فرزندان خویش مى‌كردند مانند: با مردم بى‌هنر دوستى مكن، انديشه را بر گفتار مقدم دار، قانع و ساعى باش تا توانگر باشى. | ||
2- آداب انتخاب دوست و شرايط آن مانند: رعايت رسم و طريق مروت، | 2- آداب انتخاب دوست و شرايط آن مانند: رعايت رسم و طريق مروت، نیک خویى و بردبار بودن، دوستى با اصيلان و كريمان، تكبر با فرومايگان و بد اصلان، دوستى به دل با نیکان و به زبان با دشمنان. | ||
3- شراب خوردن: در اين قسمت مؤلف به نصيحت جوانان پرداخته و از آنان مى‌خواهد كه در ارتكاب به آن مداومت نداشته باشند تا «سود دو جهانى» يافته و از «ملامت خلق ايمن و از انخراط در سلك غافلان» سالم باشند. | 3- شراب خوردن: در اين قسمت مؤلف به نصيحت جوانان پرداخته و از آنان مى‌خواهد كه در ارتكاب به آن مداومت نداشته باشند تا «سود دو جهانى» يافته و از «ملامت خلق ايمن و از انخراط در سلك غافلان» سالم باشند. | ||
4- مطايبه و محاوره: دورى از مزاح، نرساندن مزاح به حد منازعه، اجتناب از آن با سفها و بد اصلان، از جمله آداب مطايبه و محاوره شمرده شده كه در خلال آنها، اشعار و حكاياتى متناسب هر | 4- مطايبه و محاوره: دورى از مزاح، نرساندن مزاح به حد منازعه، اجتناب از آن با سفها و بد اصلان، از جمله آداب مطايبه و محاوره شمرده شده كه در خلال آنها، اشعار و حكاياتى متناسب هر یک آورده شده است. | ||
5- انتخاب همسر: از جمله تفكرات قابل تأمل مؤلف اين است كه مجردى را غايت استغناء و آزادى دانسته و بعد از توصيه به تجرد و تفرد در حد امكان، اختيار همسر را برای جلوگيرى از ارتكاب به معصيت ناگزير مى‌شمارد. وى آدابى را برای اين كار ضرورى مى‌داند كه از آن جمله است: پاك‌دامن و پاك‌دين بودن زن، عدم مشورت در امور مهم با آنان، عدم مطلع كردن ايشان بر اسرار خویش. | 5- انتخاب همسر: از جمله تفكرات قابل تأمل مؤلف اين است كه مجردى را غايت استغناء و آزادى دانسته و بعد از توصيه به تجرد و تفرد در حد امكان، اختيار همسر را برای جلوگيرى از ارتكاب به معصيت ناگزير مى‌شمارد. وى آدابى را برای اين كار ضرورى مى‌داند كه از آن جمله است: پاك‌دامن و پاك‌دين بودن زن، عدم مشورت در امور مهم با آنان، عدم مطلع كردن ايشان بر اسرار خویش. | ||
6- تربيت فرزند: انتخاب مادر از قبيله‌اى اصيل، برگزيدن نامى | 6- تربيت فرزند: انتخاب مادر از قبيله‌اى اصيل، برگزيدن نامى نیک برای وى، تمام كردن ايام شيرخوارگى و آموزش پيشه‌اى خوب به او، از حقوق اوليه‌اى است كه به و الدين توصيه شده است. وظيفه فرزندان در قبال آنها نيز به ايشان گوشزد مى‌شود: احترام و اكرام به آنها، عدم طلب مرگ ايشان برای ميراث، پرهيز از بخل و منازعه با آنان و... | ||
7- مهمانى و شرط آن: در اين قسمت در خلال ذكر آداب مهمانى و مهمان‌دارى، برخى رسومى كه نزد اقوام مختلف متداول است بيان و ستوده شده است: مردم ماوراءالنهر هر لحظه نوعى از غذا و ميوه نزد مهمان حاضر مى‌كنند و چون ميهمان، آنچه ميل داشت تناول نمود، ظروف را برده و نوع ديگر مى‌آورند. بدين ترتيب مهمان هر لحظه منتظر نوعى خوراكى است و حوصله‌اش سرنمى‌رود. اعراب بدوى سفره را گسترانده، خادمى برای مراقبت حال مهمان از دور گمارده و خود غايب مى‌شوند تا مهمان بدون احساس شرم و حيا هرآنچه ميل دارد تناول نمايد و بعد از فراغت از صرف غذا، صاحب خانه حاضر مى‌شود. | 7- مهمانى و شرط آن: در اين قسمت در خلال ذكر آداب مهمانى و مهمان‌دارى، برخى رسومى كه نزد اقوام مختلف متداول است بيان و ستوده شده است: مردم ماوراءالنهر هر لحظه نوعى از غذا و ميوه نزد مهمان حاضر مى‌كنند و چون ميهمان، آنچه ميل داشت تناول نمود، ظروف را برده و نوع ديگر مى‌آورند. بدين ترتيب مهمان هر لحظه منتظر نوعى خوراكى است و حوصله‌اش سرنمى‌رود. اعراب بدوى سفره را گسترانده، خادمى برای مراقبت حال مهمان از دور گمارده و خود غايب مى‌شوند تا مهمان بدون احساس شرم و حيا هرآنچه ميل دارد تناول نمايد و بعد از فراغت از صرف غذا، صاحب خانه حاضر مى‌شود. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
3- آداب عفو، عقوبت و حاجت خواستن: از جمله سفارشاتى كه مؤلف در اين قسمت نموده اين است كه چون گناهى را عفو كردى، از آن ياد نكرده و مجرم را سرزنش نكن، چرا كه با اين كار عفو تو به انتقام بدل شده است. | 3- آداب عفو، عقوبت و حاجت خواستن: از جمله سفارشاتى كه مؤلف در اين قسمت نموده اين است كه چون گناهى را عفو كردى، از آن ياد نكرده و مجرم را سرزنش نكن، چرا كه با اين كار عفو تو به انتقام بدل شده است. | ||
4- شناختن اسب، جنگ و محاربه: مؤلف جوهر اسب و آدمى را | 4- شناختن اسب، جنگ و محاربه: مؤلف جوهر اسب و آدمى را یکى دانسته و قائل است كه شناخت نیک و بد اسبان دشوارتر از شناخت آدمى است. سپس به مواردى كه در انتخاب اسب خوب، مى‌تواند راهگشا باشد اشاره مى‌كند. | ||
مأخذ كامل اين بخش به درستى معلوم نيست، ظاهراً قسمتى از آن از قابوسنامه اقتباس شده باشد. | مأخذ كامل اين بخش به درستى معلوم نيست، ظاهراً قسمتى از آن از قابوسنامه اقتباس شده باشد. | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
5- نديمى و ملازمت: شرايط و صفاتى كه باعث حسن نديمان شده و ارزش آنها را بالا مى‌برد، از جمله سلامت جميع حواس، خوش منظر بودن، آشنايى اندك با طب، نجوم، موسيقى و... بيان شده است. | 5- نديمى و ملازمت: شرايط و صفاتى كه باعث حسن نديمان شده و ارزش آنها را بالا مى‌برد، از جمله سلامت جميع حواس، خوش منظر بودن، آشنايى اندك با طب، نجوم، موسيقى و... بيان شده است. | ||
در آخر بايد به اين نكته توجه داد كه تمام افكار و باورهاى نویسنده از صحت برخوردار نيست؛ زيرا از طرفى توصيه به رعايت اخلاقيات و صفات | در آخر بايد به اين نكته توجه داد كه تمام افكار و باورهاى نویسنده از صحت برخوردار نيست؛ زيرا از طرفى توصيه به رعايت اخلاقيات و صفات نیک انسانى و دينى، در جاى‌جاى کتاب ديده مى‌شود، از سویى نيز به ذكر آداب شراب‌خوارى و نردبازى كه در برخى كتب مانند آن رايج بوده پرداخته است. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||