۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
أضواء علی مناهج بعض المفسرين من زوايا علوم القرآن (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۱۷
، ۱۳ ژوئن ۲۰۱۸ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...
جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
جز (ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که A-esmaili@noornet.net انجام داده بود وا...) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
| | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| | | تصویر =NUR02921J1.jpg | ||
| | | عنوان =اضواء علی مناهج بعض المفسرین من زوایا علوم القرآن | ||
| پدیدآوران = | |||
|زبان | [[متولی، عبدالحمید محمود]] (نويسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
| کد کنگره =BP 91/5 /م5الف6 | |||
|کد کنگره | | موضوع = | ||
تفاسیر - تاریخ و نقد | |||
|موضوع | |||
تفسیر - فن | تفسیر - فن | ||
مفسران - نقد و تفسیر | مفسران - نقد و تفسیر | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | عبد الحميد محمود متولي | ||
| مکان نشر =قاهره - مصر | |||
| سال نشر = 1420 هـ.ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
== | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE2921AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| شابک =977-19-8719-4 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =12847 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
== گزارش محتوا ==در مبحث اول معانى لغوى و اصطلاحى تفسير و تأويل، تفاوت آندو و شروط لازم بر مفسّر و اقسام تفاسير مأثور و مصادر آنها، تفسير قرآن به قرآن و به سنّت بررسى و به تبيين تفسير در عهد صحابه مى‌پرداخته | |||
'''اضواء على مناهج بعض المفسّرين من زوايا علوم القرآن''' تأليف دكتر [[عبد الحميد محمود متولى]] استاد تفسير و علوم قرآنى دانشكده‌ى مباحث اسلامى دانشگاه الأزهر پيرامون معرفى روشهاى بعضى از مفسّرين به زبان عربى به رشته تحرير در آمده است. | |||
== ساختار == | |||
مباحث کتاب در يازده مبحث تدون شده و متضمن بعضى مباحث پيرامون تفسير، منشأ پيدايش آن و دخول اسرائيليات در تفسير مى‌باشد. مؤلف اهتمام در بيان مسائل واجب بر مفسّر هنگام بررسى قرآن جهت فهم آن و نوشتن تفسير دارد، چه تفسير تحليلى باشد يا موضوعى، چه در يك سوره باشد يا كل قرآن، وى اميدوار است با نوشتن اين کتاب مسلمانان و پژوهشگران را با ميراث تفسيرى اسلام و تفاوت روش آنها و جايگاهشان آشنا كند. | |||
== گزارش محتوا == | |||
در مبحث اول معانى لغوى و اصطلاحى تفسير و تأويل، تفاوت آندو و شروط لازم بر مفسّر و اقسام تفاسير مأثور و مصادر آنها، تفسير قرآن به قرآن و به سنّت بررسى و به تبيين تفسير در عهد صحابه مى‌پرداخته ميشود. | |||
بعد از قرآن و سنت، كلام صحابه مصدر ديگرى براى تفسير قرآن شمرده شده و مشهورترين تفاسير از صحابه را 10 تفسير مى‌باشد. تفاسير خلفاى اربعه، ابن مسعود، [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، ابىّ بن كعب، زيدبن ثابت، ابوموسى اشعرى و عبدالله بن زبير. معرفى بزرگانى كه بيشترين روايات از آنها در تفاسير وجود دارد در ادامه مى‌آيد. | بعد از قرآن و سنت، كلام صحابه مصدر ديگرى براى تفسير قرآن شمرده شده و مشهورترين تفاسير از صحابه را 10 تفسير مى‌باشد. تفاسير خلفاى اربعه، ابن مسعود، [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، ابىّ بن كعب، زيدبن ثابت، ابوموسى اشعرى و عبدالله بن زبير. معرفى بزرگانى كه بيشترين روايات از آنها در تفاسير وجود دارد در ادامه مى‌آيد. | ||
پس از معرفى آنها، فضائلشان، ارزش تفاسير مأثور از صحابه و تابعين و مميّزات آنها، تعصب مذهبى، اغراض سياسى و اختلاط احاديث، از اسباب ضعف در تفاسير برشمرده و بيان | پس از معرفى آنها، فضائلشان، ارزش تفاسير مأثور از صحابه و تابعين و مميّزات آنها، تعصب مذهبى، اغراض سياسى و اختلاط احاديث، از اسباب ضعف در تفاسير برشمرده و بيان ميشود كه شروع تدوين نوشتارى تفسير در پايان قرن اول هجرى در عهد عمربن عبدالعزيز بوده است. | ||
ايشان اقوال مفسّرين از صحابه و تابعين را جمع‌آورى كرده و مى‌گويد: از مزاياى تفسير در اين مرحله، ضميمه كردن روايات پيامبر اكرم(ص) در تفسير به تفاسير صحابه و تابعين، اختصار اسانيد و از نقاط ضعفشان اسناد از سلف بدون ذكر قائلينشان و ورود برخى روايات اسرائيليات مى‌باشد. | ايشان اقوال مفسّرين از صحابه و تابعين را جمع‌آورى كرده و مى‌گويد: از مزاياى تفسير در اين مرحله، ضميمه كردن روايات پيامبر اكرم(ص) در تفسير به تفاسير صحابه و تابعين، اختصار اسانيد و از نقاط ضعفشان اسناد از سلف بدون ذكر قائلينشان و ورود برخى روايات اسرائيليات مى‌باشد. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
مهمترين تفاسير مأثور: 1. [[جامع البيان]] - [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] 2. [[معالم التنزيل]] - لغوى 3. [[تفسير القرآن]] - [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] 4. [[درالمنثور]] - [[سيوطى]] مى‌باشد. پس از بررسى و معرفى مختصرى از دوران حيات، مهمترين تأليفات، جايگاه علمى آنها به تبيين تفاسيرشان پرداخته و معتقدند تفسير به رأى بر سه معنا اطلاق مى‌شود: | مهمترين تفاسير مأثور: 1. [[جامع البيان]] - [[طبری آملی، محمد بن جریر|طبرى]] 2. [[معالم التنزيل]] - لغوى 3. [[تفسير القرآن]] - [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] 4. [[درالمنثور]] - [[سيوطى]] مى‌باشد. پس از بررسى و معرفى مختصرى از دوران حيات، مهمترين تأليفات، جايگاه علمى آنها به تبيين تفاسيرشان پرداخته و معتقدند تفسير به رأى بر سه معنا اطلاق مى‌شود: | ||
1. اعتقاد 2. قياس 3. اجتهاد و مورد سوّم را مقصود ما نحن فيه مى‌داند. تفسير به رأى، تفسير قرآن به اجتهاد بعد از شناخت كلام عرب و الفاظشان و دلالت آنها، با استعانت از شعر و... و وقوف بر اسباب نزول و شناخت ناسخ و منسوخ و... مى‌باشد. وى پس از بازگو كردن ادله قائلين به عدم جواز تفسير به رأى و جواب آنها، هر قسم از تفسير به رأى كه موافق قوانين زبان عربى، ادله شرعى و شرايط تفسير نباشد را جايز نمى‌داند و بعد از بيان نكاتى در تعارض تفسير مأثور و تفسير به رأى و برشمارى و | 1. اعتقاد 2. قياس 3. اجتهاد و مورد سوّم را مقصود ما نحن فيه مى‌داند. تفسير به رأى، تفسير قرآن به اجتهاد بعد از شناخت كلام عرب و الفاظشان و دلالت آنها، با استعانت از شعر و... و وقوف بر اسباب نزول و شناخت ناسخ و منسوخ و... مى‌باشد. وى پس از بازگو كردن ادله قائلين به عدم جواز تفسير به رأى و جواب آنها، هر قسم از تفسير به رأى كه موافق قوانين زبان عربى، ادله شرعى و شرايط تفسير نباشد را جايز نمى‌داند و بعد از بيان نكاتى در تعارض تفسير مأثور و تفسير به رأى و برشمارى و معرفى اجمالى مهمترين کتابهاى مشهور تفسير به رأى، در فصل بعد اهتمام در شناساندن فرقه اهل سنت و روش تفسيرى آنها داشته و در ضمن مقدمه‌اى پس از اشاره‌اى به منشأ پيدايش فرق اسلامى و انشعابشان به پنج فرقه اصلى اهل سنت، معتزله، مرجئه، شيعه و خوارج، به معرفى اين فرق مى‌پردازد. | ||
وى بر اين باور است كه زيديّه فرقه‌اى از شيعه بوده و نزديكترين آنها به اهل سنت مى‌باشند و پس از معرفى زيديّه و مبادى اعتقادى ايشان، ديدگاه آنها نسبت به تفسير قرآن و برشمارى مهمترين كتب تفسيرى آنها، معتقد است كه شيعه امامى در تشيّعشان مبالغه و از حدود عقل و شرع تعدى كرده‌اند و از مهمترين تعاليم شيعى، مباحث عصمت، رجعت، مهدى منتظر و تقيه مى‌باشد و نهايت سعيشان را كرده‌اند تا بين آيات قرآن، مبادى و اصولشان جمع كنند. تفاسيرشان متأثر از معتزله مى‌باشد و منابع تفسير مأثور نزدشان، قرآن، احاديث نبوى و منقول از ائمه اثنى عشريّه مى‌باشد. از مهمترين كتب تفسيرى آنها [[البيان الجامع لكل علوم القرآن]] تأليف [[شيخ طوسى]] است. مؤلف در خاتمه به عقايد صوفيه و منهج تفسيرى آنها مى‌پردازد. | |||
== وضعيت کتاب == | |||
در پايان کتاب اهم مراجع و فهرست محتويات آمده و در پاورقى به آدرس آيات، روايات و منابع اشاره شده است. | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده:علم تفسیر]] | [[رده:علم تفسیر]] | ||