أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال
نام کتاب | اضبط المقال فی ضبط اسماء الرجال |
---|---|
نام های دیگر کتاب | |
پدیدآورندگان | محمودی، محمد کاظم (مصحح)
عرفان، فاضل (مصحح) مدرسی، محمد کاظم (مصحح) حسنزاده آملی، حسن (نويسنده) |
زبان | عربی |
کد کنگره | BP 115 /ح5الف6 |
موضوع | حدیث - علم الرجال
محدثان شیعه |
ناشر | مکتب الإعلام الإسلامي، مرکز النشر |
مکان نشر | قم - ایران |
سال نشر | 1376 هـ.ش یا 1418 هـ.ق |
کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE15921AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال، به زبان عربى، نوشته آيتالله حسن حسنزاده آملى است كه در آن، چگونگى نگارش و تلفظ صحيح اسامى رجال را به ترتيب حروف الفبا تعيين كرده و گاه اطلاعاتى كم يا زياد در مورد آنان آورده است.
هرچند اين اثر، مستند نيست و منابع اطلاعات ارائهشده نيز بهصورت دقيق و جزئى مشخص نشده است، ولى با توجه به آنكه استاد حسنزاده از نظر ادبيات فارسى و عربى جزو استادان درجه يك بشمار مىروند و همچنين ترديدى در تسلط و تخصص ايشان در زمينه علوم اسلامى نيست، توضيحات، نظر و تلفظ ايشان مىتواند مورد توجه و تأمل فراوان قرار گيرد و راهگشاى پژوهشهاى بهتر و كاملتر شود. اين اثر به زبان عربى قديم نوشته شده است.
ساختار
اثر حاضر از مقدمه ناشر (مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى)، مقدمه تحقيق و مقدمه نويسنده و متن اصلى كتاب تشكيل شده است. زبان و ادبيات اين اثر، عربى قديمى است. نويسنده، منابع خودش را براى توليد اثر حاضر مشخص نكرده است. شيوه نويسنده در اين اثر، تنظيم مباحث بر طبق حروف الفبا و دقتهاى ادبى و تأكيد بسيار بر خواندن و تلفظ صحيح واژهها و اسامى شخصيتها و رجال است.
گزارش محتوا
در باره محتواى اين اثر چند نكته گفتنى است:
1. در مقدمه فارسى ناشر (مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى) آمده است كه رساله حاضر كارى است از فقيهى نامور و از نسل فرزانگان اين مرز و بوم؛ مردى كه يكسره خود را وقف علوم اسلامى، بهويژه آنها كه در حال فراموش شدن است، كرده و جان و تن در اين راه فرسوده است. مؤلف، اين اثر را براى تحقيق و نشر در اختيار مركز قرار داد و حجج اسلام آقايان مدرسی، عرفان و محمودی زحمت بسط و تفصيل و تحقيق آن را به عهده گرفتند و با حفظ اصل اثر، كارى تازه عرضه داشتند... [۱].
2. در مقدمه تحقيق نوشته حجتالاسلام سيد محمدكاظم مدرسى يزدى به زبان عربى، بر اين مطلب تأكيد شده است كه علمى كه وظيفه خطير رفع اشتباه در اسامى راويان را بر عهده گرفته، عبارت است از علم «المؤتلف و المختلف و ضبط أسماء الرجال». در عصر حاضر استاد علامه حسنزاده رساله ارزندهاى در اين زمينه نوشته به نام «أضبط المقال في ضبط أسماء الرجال» كه قدمى ارزنده در اين مسير بشمار مىرود. در چاپ حاضر كه چاپ دوم است، خطاهاى چاپ اول را برطرف ساختيم و از جمله ترتيب ابجدى را با دقت مراعات كرديم و... [۲].
همچنين جناب آقاى مدرسى يزدى در اين مقدمه، برخى از منابع تحقيق (17 كتاب) را با ذكر نام كتاب و نويسنده و تاريخ وفات مؤلف آورده كه يا در زمان تأليف اثر حاضر چاپ نشده و يا بهصورت تحقيقى و منقح چاپ نشده و يا نويسنده فرصت استفاده از آن را نيافته و يا به آن دست نيافته است [۳].
3. نويسنده در مقدمه مختصرش كه آن را در تاريخ 1347/4/27ش، نوشته، تأكيد كرده است كه در زمانى كه مشغول اعرابگذارى اصول كافى بودم، به شناخت چگونگى ضبط اسامى راويان نيازمند شدم و آن را در منابع يافتم و... آن يافتهها را در اثر حاضر به ترتيب الفبا، جمع كردم و... [۴].
4. نويسنده، مطالب كتاب را بر اساس حروف الفبا و از كلمه «آبُر» آغاز كرده و چنين نوشته است كه آبُر از روستاهاى سجستان است و «الآبُري» عبارت است از ابوالحسن محمد بن حسين بن ابراهيم حافظ [۵]. وى كتابش را با كلمه «يَيثِع» و اين توضيح كه او پسر مُليح بن هُون بن خُزَيمَة بن مُدرِكه است، به پايان رسانده است [۶].
5. توضيحات نويسنده در مورد راويان و رجال اندك است و بيشتر تأكيد و توجه نويسنده همانطوركه در نام كتاب نيز آمده، معطوف به ضبط و ثبت دقيق چگونگى تلفظ و نگارش اسامى شخصيتها و جلوگيرى از اشتباه است.
وضعيت كتاب
براى كتاب حاضر، فقط فهرست اجمالى مطالب [۷] تنظيم شده و متأسفانه ساير فهرستهاى فنى (مانند آيات، روايات، اعلام و امكنه و...) و حتى فهرست منابع نيز فراهم نشده است. همچنين با تأسف بايد گفت كه كتاب حاضر مستند نيست و نويسنده، براى مقدمه و متن كتابش هيچ پاورقى، استناد و ارجاعى نياورده است. تنها در مقدمه تحقيق، نوشته حجتالاسلام سيد محمدكاظم مدرسى يزدى، چند پاورقى استنادى آمده و در آن با ذكر نام نويسنده، كتاب و شماره جلد و صفحه ارجاع داده شده است [۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب اضبط المقال فی ضبط اسماء الرجال در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور