۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' {{جعبه اطلاعات کتاب' به '{{جعبه اطلاعات کتاب') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۲۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =أصول و قواعد التفسير الموضوعي للقرآن | | عنوان =أصول و قواعد التفسير الموضوعي للقرآن | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[تمیمی، مازن شاکر]] (نویسنده) | ||
[[العتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکرية و الثقافية. شعبة الدراسات و البحوث | [[العتبة الحسينية المقدسة. قسم الشؤون الفکرية و الثقافية. شعبة الدراسات و البحوث الإسلامیة]] (تهيه کننده) | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
العتبة الحسينية المقدسة، قسم الشؤون الفکرية و الثقافية | العتبة الحسينية المقدسة، قسم الشؤون الفکرية و الثقافية | ||
| مکان نشر =عراق - | | مکان نشر =عراق - کربلای معلی | ||
| سال نشر = |مجلد1: 2015م , 1436ق , | | سال نشر = |مجلد1: 2015م , 1436ق , | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE51295AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE51295AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =51295 | |||
| کتابخوان همراه نور =51295 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}}'''أصول و قواعد التفسير الموضوعي للقرآن''' اثر مازن شاکر | }} | ||
'''أصول و قواعد التفسير الموضوعي للقرآن''' اثر [[تمیمی، مازن شاکر|مازن شاکر تمیمی]]، پژوهشی است پیرامون اصول و قواعد تفسیر موضوعی در قرآن کریم و ارائه نمونههایی برای آن. | |||
===انگیزه نگارش=== | ===انگیزه نگارش=== | ||
نویسنده سبب انتخاب این بحث و نگارش کتاب پیرامون آن را، شناخت اهمیت این نوع از تفسیر قرآن کریم، عنوان نموده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref>. | نویسنده سبب انتخاب این بحث و نگارش کتاب پیرامون آن را، شناخت اهمیت این نوع از تفسیر قرآن کریم، عنوان نموده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/9 ر.ک: مقدمه، ص9]</ref>. | ||
اهدافی که نویسنده از نگارش این کتاب دنبال کرده است، عبارتند از: | اهدافی که نویسنده از نگارش این کتاب دنبال کرده است، عبارتند از: | ||
# اثبات اعتبار تفسیر موضوعی به دلیل اشتمال آن بر اصول و قواعد. | # اثبات اعتبار تفسیر موضوعی به دلیل اشتمال آن بر اصول و قواعد. | ||
# اثبات جایز بودن تفسیر موضوعی و عدم حرمت آن. | # اثبات جایز بودن تفسیر موضوعی و عدم حرمت آن. | ||
# توسعه بحث از مبادی نظریه این تفسیر<ref>همان، ص10</ref>. | # توسعه بحث از مبادی نظریه این تفسیر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/10 همان، ص10]</ref>. | ||
===اهمیت کتاب=== | ===اهمیت کتاب=== | ||
تفسیر موضوعی، بحثی جدید در میان سایر | تفسیر موضوعی، بحثی جدید در میان سایر روشهای تفسیری است و لذا از اهمیت ویژهای برخوردار است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/10 ر.ک: همان، ص10]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
خط ۳۶: | خط ۴۱: | ||
فرضیه نویسنده در این کتاب، مبتنی بر این امر است که برای تفسیر موضوعی اصول و قواعدی وجود دارد که با تکیه بر آن، فرایند تفسیر تنظیم شده و مقاصد قرآنی نیز کشف میشود<ref>همان، ص10- 11</ref>. | فرضیه نویسنده در این کتاب، مبتنی بر این امر است که برای تفسیر موضوعی اصول و قواعدی وجود دارد که با تکیه بر آن، فرایند تفسیر تنظیم شده و مقاصد قرآنی نیز کشف میشود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/10 همان، ص10- 11]</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در مقدمه، ابتدا موضوع بحث را تشریح نموده و سپس، به موضوعات زیر، پرداخته است: علت برگزیدن این موضوع؛ اهمیت بحث؛ بیان اهداف بحث؛ فرضیه؛ مطالعات و پژوهشهای انجام گرفته در رابطه با این موضوع؛ محدوده و روش بحث<ref>مقدمه مؤلف، ص8- 13</ref>. | نویسنده در مقدمه، ابتدا موضوع بحث را تشریح نموده و سپس، به موضوعات زیر، پرداخته است: علت برگزیدن این موضوع؛ اهمیت بحث؛ بیان اهداف بحث؛ فرضیه؛ مطالعات و پژوهشهای انجام گرفته در رابطه با این موضوع؛ محدوده و روش بحث<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/8 مقدمه مؤلف، ص8- 13]</ref>. | ||
فصل اول، در چهار مبحث زیر، به کلیات اختصاص یافته است: | فصل اول، در چهار مبحث زیر، به کلیات اختصاص یافته است: | ||
در مبحث اول، به تعریف و تشریح مفردات بحث، از جمله واژه تفسیر، تأویل، اصل، قاعده، روشهای تفسیر و اسباب تعدد آن، اسلوب، موضوع و تفسیر موضوعی، پرداخته شده است<ref>متن کتاب، ص18- 45</ref>. | در مبحث اول، به تعریف و تشریح مفردات بحث، از جمله واژه تفسیر، تأویل، اصل، قاعده، روشهای تفسیر و اسباب تعدد آن، اسلوب، موضوع و تفسیر موضوعی، پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/18 متن کتاب، ص18- 45]</ref>. | ||
در مبحث دوم، بهمنظور تشریح تاریخ تفسیر موضوعی، به بررسی اقسام و اشکال تفسیر موضوعی پرداخته شده است<ref>همان، ص55- 65</ref>. | در مبحث دوم، بهمنظور تشریح تاریخ تفسیر موضوعی، به بررسی اقسام و اشکال تفسیر موضوعی پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/55 همان، ص55- 65]</ref>. | ||
در مبحث سوم، اهمیت تفسیر موضوعی مورد مطالعه قرار گرفته<ref>همان، ص67</ref> و در مبحث چهارم به منظور تشریح تفاوت میان تفسیر موضوعی و تفسیر ترتیبی، ابتدا وجوه اختلاف میان این دو تفسیر بیان گردیده و سپس، تقدم تفسیر ترتیبی بر تفسیر موضوعی، مورد بررسی قرار گرفته است<ref>همان، ص70- 77</ref>. | در مبحث سوم، اهمیت تفسیر موضوعی مورد مطالعه قرار گرفته<ref>همان، ص67</ref> و در مبحث چهارم به منظور تشریح تفاوت میان تفسیر موضوعی و تفسیر ترتیبی، ابتدا وجوه اختلاف میان این دو تفسیر بیان گردیده و سپس، تقدم تفسیر ترتیبی بر تفسیر موضوعی، مورد بررسی قرار گرفته است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/70 همان، ص70- 77]</ref>. | ||
در فصل دوم، در چهار مبحث زیر طرق بحث در قرآن کریم، مورد بررسی قرار گرفته است: | در فصل دوم، در چهار مبحث زیر طرق بحث در قرآن کریم، مورد بررسی قرار گرفته است: | ||
خط ۵۷: | خط ۶۲: | ||
# بر اساس ترتیب نزول آیات قرآن کریم در طول 23 سال رسالت پیامبر(ص). | # بر اساس ترتیب نزول آیات قرآن کریم در طول 23 سال رسالت پیامبر(ص). | ||
ب) روش موضوعی (تفسیر موضوعی) که ترتیب آیات بر اساس مصحف یا نزول، مدنظر نبوده، بلکه آیات مربوط به یک موضوع خاص، در کنار یکدیگر قرار گرفته و تفسیر میشود<ref>همان، ص85- 86</ref>. | ب) روش موضوعی (تفسیر موضوعی) که ترتیب آیات بر اساس مصحف یا نزول، مدنظر نبوده، بلکه آیات مربوط به یک موضوع خاص، در کنار یکدیگر قرار گرفته و تفسیر میشود<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/85 همان، ص85- 86]</ref>. | ||
مبحث دوم، به بررسی روشهای بحث در تفسیر موضوعی، اختصاص یافته است. در این رابطه، چهار روش زیر، عنوان گردیده است: | مبحث دوم، به بررسی روشهای بحث در تفسیر موضوعی، اختصاص یافته است. در این رابطه، چهار روش زیر، عنوان گردیده است: | ||
خط ۶۳: | خط ۶۸: | ||
# تفسیر موضوعی خارج قرآن؛ | # تفسیر موضوعی خارج قرآن؛ | ||
# تفسیر موضوعی مقارن؛ | # تفسیر موضوعی مقارن؛ | ||
# تفسیر مقارن بین قرآن کریم و سایر علوم<ref>همان، ص97-122</ref>. | # تفسیر مقارن بین قرآن کریم و سایر علوم<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/97 همان، ص97-122]</ref>. | ||
در مبحث سوم، مراحل تحقیق در تفسیر موضوعی از حیث صور جمع آیات قرآن و چهارچوب و محدوده موضوع در تفسیر موضوعی<ref>همان، ص131- 154</ref> و در مبحث چهارم، مشکلات موجود در روش موضوعی در تفسیر قرآن، توضیح داده شده است<ref>همان، ص159</ref>. | در مبحث سوم، مراحل تحقیق در تفسیر موضوعی از حیث صور جمع آیات قرآن و چهارچوب و محدوده موضوع در تفسیر موضوعی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/131 همان، ص131- 154]</ref> و در مبحث چهارم، مشکلات موجود در روش موضوعی در تفسیر قرآن، توضیح داده شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/159 همان، ص159]</ref>. | ||
نویسنده در فصل سوم، ابتدا در تمهیدی، ماهیت عمل در تفسیر موضوعی و ارتباط این تفسیر با هرمنوتیک را توضیح داده و سپس، در چهار مبحث زیر، اصول تفسیر موضوعی را مورد مطالعه و تحقیق، قرار داده است: | نویسنده در فصل سوم، ابتدا در تمهیدی، ماهیت عمل در تفسیر موضوعی و ارتباط این تفسیر با هرمنوتیک را توضیح داده و سپس، در چهار مبحث زیر، اصول تفسیر موضوعی را مورد مطالعه و تحقیق، قرار داده است: | ||
در مبحث نخست، مفهوم اصول تفسیر موضوعی و جایگاه مفهوم، در امکان و اعمال این روش از تفسیر، مورد بررسی قرار گرفته<ref>همان، ص187- 191</ref> و در مبحث دوم، اقسام اصول تفسیر عام و تفسیر موضوعی، معرفی شده است<ref>همان، ص194-198</ref>. | در مبحث نخست، مفهوم اصول تفسیر موضوعی و جایگاه مفهوم، در امکان و اعمال این روش از تفسیر، مورد بررسی قرار گرفته<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/187 همان، ص187- 191]</ref> و در مبحث دوم، اقسام اصول تفسیر عام و تفسیر موضوعی، معرفی شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/194 همان، ص194-198]</ref>. | ||
مبحث سوم، به تشریح اصول عمومی تفسیر موضوعی، اختصاص یافته است. این اصول، عبارتند از: | مبحث سوم، به تشریح اصول عمومی تفسیر موضوعی، اختصاص یافته است. این اصول، عبارتند از: | ||
خط ۷۹: | خط ۸۴: | ||
# امکان فهم و تفسیر قرآن؛ | # امکان فهم و تفسیر قرآن؛ | ||
# عدم قابلیت افتراق قرآن از سنت؛ | # عدم قابلیت افتراق قرآن از سنت؛ | ||
# واقعیت و حجیت تفسیر<ref>همان، ص165- 214</ref>. | # واقعیت و حجیت تفسیر<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/165 همان، ص165- 214]</ref>. | ||
در مبحث چهارم نیز، به ذکر اصول اختصاصی تفسیر موضوعی، پرداخته شده است که از جمله آن، عبارتند از: | در مبحث چهارم نیز، به ذکر اصول اختصاصی تفسیر موضوعی، پرداخته شده است که از جمله آن، عبارتند از: | ||
خط ۸۵: | خط ۹۰: | ||
# امکان استخراج نظریه قرآنی. | # امکان استخراج نظریه قرآنی. | ||
# وجود وحدت موضوعی در قرآن کریم. | # وجود وحدت موضوعی در قرآن کریم. | ||
# ثبوت نظام و بناء قرآن و | # ثبوت نظام و بناء قرآن و..<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/217 همان، ص217- 247]</ref>. | ||
در فصل چهارم، در ضمن چهار مبحث زیر، به مطالعه و تشریح قواعد تفسیر موضوعی، پرداخته شده است: | در فصل چهارم، در ضمن چهار مبحث زیر، به مطالعه و تشریح قواعد تفسیر موضوعی، پرداخته شده است: | ||
در مبحث نخست، ابتدا به تعریف قواعد تفسیر موضوعی پرداخته شده و سپس، ضمن بیان فرق میان قاعده و ضابطه، به بیان تفاوت میان قواعد تفسیر موضوعی و خود تفسیر موضوعی، پرداخته شده و پسازآن، اهمیت بحث پیرامون این قواعد، تشریح شده است<ref>همان، ص251- 264</ref>. | در مبحث نخست، ابتدا به تعریف قواعد تفسیر موضوعی پرداخته شده و سپس، ضمن بیان فرق میان قاعده و ضابطه، به بیان تفاوت میان قواعد تفسیر موضوعی و خود تفسیر موضوعی، پرداخته شده و پسازآن، اهمیت بحث پیرامون این قواعد، تشریح شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/251 همان، ص251- 264]</ref>. | ||
در مبحث دوم، اقسام قواعد تفسیر موضوعی تبیین گردیده<ref>همان، ص267</ref> و در مبحث سوم، قواعد عمومی تفسیر موضوعی، معرفی شده است که عبارتند از: | در مبحث دوم، اقسام قواعد تفسیر موضوعی تبیین گردیده<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/267 همان، ص267]</ref> و در مبحث سوم، قواعد عمومی تفسیر موضوعی، معرفی شده است که عبارتند از: | ||
# قاعده تفسیر آیات قرآن بر اساس روش تفسیری صحیح و لزوم رعایت اصول محاورات عرفی و عقلی در تفسیر؛ | # قاعده تفسیر آیات قرآن بر اساس روش تفسیری صحیح و لزوم رعایت اصول محاورات عرفی و عقلی در تفسیر؛ | ||
# قاعده جری و تطبیق؛ | # قاعده جری و تطبیق؛ | ||
# قاعده حرمت تفسیر به رأی<ref>همان، ص272- 284</ref>. | # قاعده حرمت تفسیر به رأی<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/272 همان، ص272- 284]</ref>. | ||
در چهارمین مبحث، قواعد اختصاصی تفسیر موضوعی، تبیین و تشریح، گردیده است که عبارتند از: | در چهارمین مبحث، قواعد اختصاصی تفسیر موضوعی، تبیین و تشریح، گردیده است که عبارتند از: | ||
خط ۱۰۳: | خط ۱۰۸: | ||
# رعایت ملزومات تفسیر قرآن به قرآن؛ | # رعایت ملزومات تفسیر قرآن به قرآن؛ | ||
# لزوم رعایت روش صحیح در تفسیر موضوعی؛ | # لزوم رعایت روش صحیح در تفسیر موضوعی؛ | ||
# دقت تام قبل از تعقید و تأصیل<ref>همان، ص290- 331</ref>. | # دقت تام قبل از تعقید و تأصیل<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/290 همان، ص290- 331]</ref>. | ||
آخرین فصل، به نمونههایی از تفسیر موضوعی، اختصاص یافته است. موضوعات مورد بحث در این فصل، به ترتیب عبارتند از: اهداف ارسال رسل در قرآن کریم؛ عناصر جامعه در قرآن کریم؛ تعیین مصداق «من عنده علم الکتاب» در [[التبيان في تفسير القرآن|تفسیر طوسی]] و [[التفسير الكبير (فخر رازی)|فخر رازی]]؛ منظور از «جریان الشمس» در آیه شریفه «وَ الشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ» (یس: 8)<ref> | آخرین فصل، به نمونههایی از تفسیر موضوعی، اختصاص یافته است. موضوعات مورد بحث در این فصل، به ترتیب عبارتند از: اهداف ارسال رسل در قرآن کریم؛ عناصر جامعه در قرآن کریم؛ تعیین مصداق «من عنده علم الکتاب» در [[التبيان في تفسير القرآن|تفسیر طوسی]] و [[التفسير الكبير (فخر رازی)|فخر رازی]]؛ منظور از «جریان الشمس» در آیه شریفه «وَ الشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ» (یس: 8)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/337 همان،337- 422]</ref>. | ||
در خاتمه کتاب، به | در خاتمه کتاب، به نتیجیری و بیان خلاصهای از مطالب مطرح شده، پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/425 همان، ص425]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب، به همراه فهرست منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب، به همراه فهرست منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است<ref>ر.ک: پاورقی، ص99</ref>. | در پاورقیها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از مطالب متن، پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/37339/1/99 ر.ک: پاورقی، ص99]</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
{{الگو:علوم قرآنی}} | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[التبيان في تفسير القرآن]] | [[التبيان في تفسير القرآن]] | ||
[[التفسير الكبير (فخر رازی)]] | [[التفسير الكبير (فخر رازی)]] | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
ویرایش