۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(←ساختار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
مصادر و منابعی که [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] در نگارش اثر خویش، از آن بهره برده را می‌توان در سه بخش زیر، تقسیم‌بندی نمود: | مصادر و منابعی که [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] در نگارش اثر خویش، از آن بهره برده را می‌توان در سه بخش زیر، تقسیم‌بندی نمود: | ||
# اساتید و شیوخ خویش: [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف بلاد اسلامی، از جمله اهواز، نیشابور، ری و بغداد داشته و شاید بتوان منبع اصلی نگارش کتاب او را مطالبی دانست که از شیوخ و اساتید خویش، دریافته است؛ از اصولیین اصول، از فقها فقه و از محدثین احادیث کتاب را اخذ کرده است؛ به‌عنوان مثال، از کرخی، مطالب مربوط به فقه و اصول، از عبدالباقی بن | # اساتید و شیوخ خویش: [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] سفرهای فراوانی به شهرهای مختلف بلاد اسلامی، از جمله اهواز، نیشابور، ری و بغداد داشته و شاید بتوان منبع اصلی نگارش کتاب او را مطالبی دانست که از شیوخ و اساتید خویش، دریافته است؛ از اصولیین اصول، از فقها فقه و از محدثین احادیث کتاب را اخذ کرده است؛ به‌عنوان مثال، از کرخی، مطالب مربوط به فقه و اصول، از [[عبدالباقی بن قانع]]، [[طبرانی، سلیمان بن احمد|طبرانی]]، [[دعلج]]، [[ابوالعباس اصم]]، [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]] و... حدیث و از [[ابوسهل زجاجی]]، [[ابوعلی فارسی]] و [[محمد غلام ثعلب]]، لغت را گردآورده و در کتاب خویش، از آنها بهره برده است. | ||
# کتب و آثار خویش: جصاص در بسیاری از موارد، از سایر کتب و تألیفات خود به‌عنوان منبع استفاده کرده است. | # کتب و آثار خویش: جصاص در بسیاری از موارد، از سایر کتب و تألیفات خود به‌عنوان منبع استفاده کرده است. | ||
# کتب اصولی و سایر تألیفات: مؤلف در مواردی نیز از کتب اصولی و سایر تألیفات موجود در عصر خویش استفاده کرده است که از جمله آنها، می‌توان به نوشته‌های حسن شیبانی در | # کتب اصولی و سایر تألیفات: مؤلف در مواردی نیز از کتب اصولی و سایر تألیفات موجود در عصر خویش استفاده کرده است که از جمله آنها، می‌توان به نوشته‌های [[حسن شیبانی]] در «[[الجامع الكبير]]»، [[عبدالباقی بن قانع]] در «الطبقات»، [[محمد بن شجاع ثلجی]] و [[ابوعبید، قاسم بن سلام|ابوعبید]] در «[[غريب الحديث (هروی)|غريب الحديث]]» اشاره نمود<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص24-26</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
کتاب حاضر، اثری است که به گفته مؤلف آن، به‌عنوان راه استنباط معانی قرآن و استخراج دلایل آن مورد نیاز است. جصاص در کتاب «أحكام القرآن» به‌مناسبت، به طرح مباحث اصولی پرداخته و تفصیل آن را به اثر حاضر، ارجاع داده است<ref>ر.ک: تولایی، علی</ref>. | کتاب حاضر، اثری است که به گفته مؤلف آن، به‌عنوان راه استنباط معانی قرآن و استخراج دلایل آن مورد نیاز است. جصاص در کتاب «أحكام القرآن» به‌مناسبت، به طرح مباحث اصولی پرداخته و تفصیل آن را به اثر حاضر، ارجاع داده است<ref>ر.ک: تولایی، علی</ref>. | ||
در واقع اثر حاضر، آخرین کتابی است که وی قبل از «أحكام القرآن» نوشته و حتی می‌توان هر دو کتاب را یک کتاب به حساب آورد؛ زیرا جصاص این کتاب را مقدمه «أحكام القرآن» دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص23</ref>. | در واقع اثر حاضر، آخرین کتابی است که وی قبل از «أحكام القرآن» نوشته و حتی می‌توان هر دو کتاب را یک کتاب به حساب آورد؛ زیرا [[جصاص، احمد بن علی|جصاص]] این کتاب را مقدمه «أحكام القرآن» دانسته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص23</ref>. | ||
به‌منظور آشنایی با محتوای کتاب، به‌صورت خلاصه، به موضوعات مطرح‌شده در هر جلد، اشاره می‌شود: | به‌منظور آشنایی با محتوای کتاب، به‌صورت خلاصه، به موضوعات مطرح‌شده در هر جلد، اشاره می‌شود: | ||
جلد اول، که باب اول تا بیست‌ویکم را در خود جای داده است، به مبحث الفاظ اختصاص یافته و در آن به مباحثی همچون: عموم و خصوص، مجمل و مبین، معنی حروف عطف، حقیقت و مجاز و محکم و متشابه پرداخته شده است. | جلد اول، که باب اول تا بیست‌ویکم را در خود جای داده است، به مبحث الفاظ اختصاص یافته و در آن به مباحثی همچون: عموم و خصوص، مجمل و مبین، معنی حروف عطف، حقیقت و مجاز و محکم و متشابه پرداخته شده است. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۸: | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
این کتاب به کوشش عجیل جاسم نمشی در ۴ مجلد در بیروت به طبع رسیده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | این کتاب به کوشش [[نشیمی، عجیل جاسم|عجیل جاسم نمشی]] در ۴ مجلد در بیروت به طبع رسیده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهارس فنی کتاب، شامل فهرست‌های: آیات، احادیث نبوی(ص)، آثار، اعلام، شهرها و مکان‌ها، ادیان و فرق، امم و قبایل، اشعار، کتب، استدراکات، جدول خطا و صواب و منابع و مراجع مورد استفاده محقق، در انتهای جلد چهارم آمده است. | فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد و فهارس فنی کتاب، شامل فهرست‌های: آیات، احادیث نبوی(ص)، آثار، اعلام، شهرها و مکان‌ها، ادیان و فرق، امم و قبایل، اشعار، کتب، استدراکات، جدول خطا و صواب و منابع و مراجع مورد استفاده محقق، در انتهای جلد چهارم آمده است. | ||