ویکی‌نور

أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية: تفاوت میان نسخه‌ها

مقاله بحث

أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۶

۷٬۹۸۹ بایت اضافه‌شده ،  ۱۴ فوریه
جز
جایگزینی متن - '= ' به '= '
جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>')
جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر = NUR15499J1.jpg
| تصویر = NUR15499J1.jpg
| عنوان = أصول الحديث و أحکامه في علم الدراية
| عنوان = أصول الحديث و أحکامه في علم الدراية
| عنوان‌های دیگر = رسالة مختصرة تبين أقسام الحديث و أحکامه و في ذيله: رسالة في فرق المسلمين
| عنوان‌های دیگر = رسالة مختصرة تبين أقسام الحديث و أحکامه و في ذيله: رسالة في فرق المسلمين
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =
[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نويسنده)
[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (نويسنده)
 
| زبان =  عربی
| زبان =  عربي 
| کد کنگره = ‏‎BP۱۰۹/س۲/الف۶
| کد کنگره = ‏‎BP۱۰۹/س۲/الف۶
| موضوع = حديث - علم الدرايه
| موضوع = حديث - علم الدرايه
  اسلام - فرقه‌‎ها
  اسلام - فرقه‎ها
| ناشر =مؤسسة الإمام الصادق عليه‌السلام = مؤسسة الإمام الصادق (عليه‌السلام)  
 
| مکان نشر = ايران - قم
| ناشر =مؤسسة الإمام الصادق عليه السلام = مؤسسة الإمام الصادق (عليه السلام)  
| سال نشر = 1428ق.
 
| کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE15499AUTOMATIONCODE
| مکان نشر = ايران - قم
| چاپ = 1
 
| شابک =
| سال نشر = 1428ق.
| تعداد جلد = 1
 
| کتابخانۀ دیجیتال نور =15499
| کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE15499AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| شابک =  
| تعداد جلد = 1
| کتابخانۀ دیجیتال نور = 31793
| کتابخوان همراه نور =15499
| کتابخوان همراه نور =15499
| کد پدیدآور =  
| کد پدیدآور =
| پس از =  
| پس از =
| پیش از =  
| پیش از =
}}  
}}  
 
{{کاربردهای دیگر|علم الدراية (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|اصطلاحات (ابهام زدایی)}}
'''أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية'''، اثر [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله جعفر سبحانی]]، تحقیقی است درباره علم «دراية الحديث» و اصطلاحات حدیثی و اصول حاکم بر آن.
'''أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية'''، اثر [[سبحانی تبریزی، جعفر|آیت‌الله جعفر سبحانی]]، تحقیقی است درباره علم «دراية الحديث» و اصطلاحات حدیثی و اصول حاکم بر آن.


خط ۳۶: خط ۳۲:


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
در مقدمه، ابتدا به پیشینه موضوع اشاره گردیده<ref>ر.ک: مقدمه، ص9</ref> و سپس، ضمن تعریف علم درایه<ref>ر.ک: همان، ص14</ref> و اشاره به موضوع، مسائل و غایت آن<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>، به معرفی بعضی از اصطلاحات رایج در این علم، نظیر سند، متن، سنت، حدیث، خبر، اثر و حدیث قدسی، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص18</ref>.
در مقدمه، ابتدا به پیشینه موضوع اشاره گردیده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: مقدمه، ص9]</ref> و سپس، ضمن تعریف علم درایه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=14&viewType=html ر.ک: همان، ص14]</ref> و اشاره به موضوع، مسائل و غایت آن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=17&viewType=html ر.ک: همان، ص17]</ref>، به معرفی بعضی از اصطلاحات رایج در این علم، نظیر سند، متن، سنت، حدیث، خبر، اثر و حدیث قدسی، پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=18&viewType=html ر.ک: همان، ص18]</ref>.


فصل اول، به تقسیم اخبار، اختصاص یافته است. نویسنده خبر را با توجه به مفاد و مضمون آن، به پنج قسم تقسیم کرده و سپس به توضیح هریک پرداخته است. این پنج قسم، عبارتند از:
فصل اول، به تقسیم اخبار، اختصاص یافته است. نویسنده خبر را با توجه به مفاد و مضمون آن، به پنج قسم تقسیم کرده و سپس به توضیح هریک پرداخته است. این پنج قسم، عبارتند از:
خط ۴۴: خط ۴۰:
## خبری که ظن به صدقش هست؛
## خبری که ظن به صدقش هست؛
## خبری که ظن به کذبش هست؛
## خبری که ظن به کذبش هست؛
## خبری که صدق و کذب آن، مساوی است<ref>ر.ک: آل‌طیب، سید علی، ص39؛ متن کتاب، ص23</ref>.
## خبری که صدق و کذب آن، مساوی است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=39&viewType=pdf ر.ک: آل‌طیب، سید علی، ص39]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=23&viewType=html متن کتاب، ص23]</ref>.


علمای متأخر امامیه، در تقسیم خبر واحد به اعتبار اختلاف احوال راویان، به چهار قسم توافق کرده و اصطلاحات چهارگانه‌ای را برای خبر واحد، وضع کرده‌اند که عبارتند از: «صحیح»، «حسن»، «موثق» و «ضعیف». نویسنده، این موضوع را در چهار جهت زیر، مورد بحث و بررسی قرار داده است:
علمای متأخر امامیه، در تقسیم خبر واحد به اعتبار اختلاف احوال راویان، به چهار قسم توافق کرده و اصطلاحات چهارگانه‌ای را برای خبر واحد، وضع کرده‌اند که عبارتند از: «صحیح»، «حسن»، «موثق» و «ضعیف». نویسنده، این موضوع را در چهار جهت زیر، مورد بحث و بررسی قرار داده است:
خط ۵۰: خط ۴۶:
# تببین اصطلاحات؛
# تببین اصطلاحات؛
# اوصاف مشترک در بین اقسام چهارگانه حدیث؛
# اوصاف مشترک در بین اقسام چهارگانه حدیث؛
# اوصاف اختصاصی احادیث ضعیف<ref>ر.ک: همان، ص63-164؛ همان، ص43-127</ref>.
# اوصاف اختصاصی احادیث ضعیف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=63&viewType=pdf ر.ک: همان، ص63-164]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=43&viewType=html همان، ص43-127]</ref>.


نویسنده در ذیل اوصاف مشترک، به معرفی و توضیح سی‌وهفت وصف از اوصاف مشترک در بین اقسام چهارگانه حدیث، پرداخته است. این اوصاف به‌ترتیب عبارتند از: «مسند»، «متصل»، «مرفوع»، «معنعن»، «معلق»، «مفرد»، «مدرج»، «مشهور»، «غریب»، «غریب لفظا»، «متفق علیه»، «مصحف»، «عالی السند»، «شاذ»، «مسلسل»، «مزید»، «مختلف»، «ناسخ و منسوخ»، «مقبول»، «مکاتب»، «محکم»، «متشابه»، «مشتبه و مقلوب»، «مشترک»، «مؤتلف و مختلف»، «مدبج و رواية القران»، «رواية الأكابر عن الأصاغر»، «سابق و لاحق»، «مطروح»، «متروک»، «مشکل»، «نص»، «ظاهر»، «مؤول»، «مجمل» و «مبین»<ref>ر.ک: همان، ص89-127؛ همان، ص65-‌97</ref>.
نویسنده در ذیل اوصاف مشترک، به معرفی و توضیح سی‌وهفت وصف از اوصاف مشترک در بین اقسام چهارگانه حدیث، پرداخته است. این اوصاف به‌ترتیب عبارتند از: «مسند»، «متصل»، «مرفوع»، «معنعن»، «معلق»، «مفرد»، «مدرج»، «مشهور»، «غریب»، «غریب لفظا»، «متفق علیه»، «مصحف»، «عالی السند»، «شاذ»، «مسلسل»، «مزید»، «مختلف»، «ناسخ و منسوخ»، «مقبول»، «مکاتب»، «محکم»، «متشابه»، «مشتبه و مقلوب»، «مشترک»، «مؤتلف و مختلف»، «مدبج و رواية القران»، «رواية الأكابر عن الأصاغر»، «سابق و لاحق»، «مطروح»، «متروک»، «مشکل»، «نص»، «ظاهر»، «مؤول»، «مجمل» و «مبین»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=89&viewType=pdf ر.ک: همان، ص89-127]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=65&viewType=html همان، ص65-‌97]</ref>.


وی در ذیل اوصاف اختصاصی احادیث ضعیف، این اوصاف را ذکر کرده است:
وی در ذیل اوصاف اختصاصی احادیث ضعیف، این اوصاف را ذکر کرده است:
«موقوف»، «مقطوع»، «منقطع»، «معضل»، «معلق»، «مضمر»، «مرسل»، «معلل»، «مدلس»، «مضطرب»، «مقلوب»، «مهمل»، «مجهول» و «موضوع»<ref>ر.ک: همان، ص133-155؛ همان، ص101-‌119</ref>.
«موقوف»، «مقطوع»، «منقطع»، «معضل»، «معلق»، «مضمر»، «مرسل»، «معلل»، «مدلس»، «مضطرب»، «مقلوب»، «مهمل»، «مجهول» و «موضوع»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=133&viewType=pdf ر.ک: همان، ص133-155]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=101&viewType=html همان، ص101-‌119]</ref>.


او پس از بیان اوصاف مزبور، ضمن بررسی سبب شیوع احادیث موضوعه، به تعریف صحابی، شمار صحابه و مولی پرداخته است<ref>ر.ک: همان، 156-164؛ همان، ص120-‌127</ref>.
او پس از بیان اوصاف مزبور، ضمن بررسی سبب شیوع احادیث موضوعه، به تعریف صحابی، شمار صحابه و مولی پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=156&viewType=pdf ر.ک: همان، 156-164]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=120&viewType=html همان، ص120-‌127]</ref>.
   
   
پیرامون علت شیوع احادیث موضوعه، نویسنده به این نکته اشاره نموده است که صاحبان صحاح و سنن، تصریح نموده‌اند که احادیثشان را از بین احادیث بسیار زیادی اخراج کرده‌اند. به باور نویسنده این موضوع، از فراوانی دسیسه و جعل و دورغ و به هم بافتن روایات بر پیامبر(ص) بعد از رحلت ایشان خبر می‌دهد و اینکه دشمنان دین، مخصوصا یهودیان و مسیحیان و مسلمان‌شدگان از آنان، چیزهایی را که جزء اسلام نبودند، در شریعت اسلامی داخل کردند و یهودیان به‌ظاهر مسلمان، نقش بزرگی در منتشر کردن این روایات داشتند. وی معتقد است جلوگیری از نوشتن حدیث در حدود یک قرن و نیم و ناگهان روی آوردن عالم اسلام به نوشتن آن، زمینه مناسبی برای دروغگویی و جعل حدیث ایجاد نمود و برای دانشمندان یهودی و مسیحی، فرصت بیان بدعت‌های یهودیان و خرافات مسیحیان و افسانه‌های مجوسیان را فراهم نمود، تا جایی که ساده‌اندیشان مسلمان، فریب خوردند<ref>ر.ک: همان، ص156-157؛ همان، ص120-‌121</ref>.
پیرامون علت شیوع احادیث موضوعه، نویسنده به این نکته اشاره نموده است که صاحبان صحاح و سنن، تصریح نموده‌اند که احادیثشان را از بین احادیث بسیار زیادی اخراج کرده‌اند. به باور نویسنده این موضوع، از فراوانی دسیسه و جعل و دورغ و به هم بافتن روایات بر پیامبر(ص) بعد از رحلت ایشان خبر می‌دهد و اینکه دشمنان دین، مخصوصا یهودیان و مسیحیان و مسلمان‌شدگان از آنان، چیزهایی را که جزء اسلام نبودند، در شریعت اسلامی داخل کردند و یهودیان به‌ظاهر مسلمان، نقش بزرگی در منتشر کردن این روایات داشتند. وی معتقد است جلوگیری از نوشتن حدیث در حدود یک قرن و نیم و ناگهان روی آوردن عالم اسلام به نوشتن آن، زمینه مناسبی برای دروغگویی و جعل حدیث ایجاد نمود و برای دانشمندان یهودی و مسیحی، فرصت بیان بدعت‌های یهودیان و خرافات مسیحیان و افسانه‌های مجوسیان را فراهم نمود، تا جایی که ساده‌اندیشان مسلمان، فریب خوردند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=156&viewType=pdf ر.ک: همان، ص156-157]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=120&viewType=html همان، ص120-‌121]</ref>.


شناختن کسی که روایتش مورد قبول است و کسی که روایات او، مورد قبول نیست، از مهم‌ترین مباحث علم حدیث است؛ زیرا با این بحث، حجت از غیر حجت، تمییز داده می‌شود و آنچه عهده‌دار این شناخت است، دو امر است: «تبیین ضابطه کلی در مقام»؛ «تطبیق آن ضابطه بر مواردش». علم درایه، عهده‌دار مورد اول و علم رجال، عهده‌دار مورد دوم است.
شناختن کسی که روایتش مورد قبول است و کسی که روایات او، مورد قبول نیست، از مهم‌ترین مباحث علم حدیث است؛ زیرا با این بحث، حجت از غیر حجت، تمییز داده می‌شود و آنچه عهده‌دار این شناخت است، دو امر است: «تبیین ضابطه کلی در مقام»؛ «تطبیق آن ضابطه بر مواردش». علم درایه، عهده‌دار مورد اول و علم رجال، عهده‌دار مورد دوم است.
نویسنده در فصل پنجم، از ضابطه کلی حجیت بحث نموده و به بررسی این موضوع پرداخته است که چه کسی روایتش قبول و چه کسی روایتش رد می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص169؛ همان، ص131</ref>.
نویسنده در فصل پنجم، از ضابطه کلی حجیت بحث نموده و به بررسی این موضوع پرداخته است که چه کسی روایتش قبول و چه کسی روایتش رد می‌شود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=169&viewType=pdf ر.ک: همان، ص169]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=131&viewType=html همان، ص131]</ref>.


محدثین و علمای رجال، الفاظی را برای تزکیه و مدح و الفاظی را برای جرح و ذم به‌کار برده‌اند و نویسنده برای روشن شدن مفاد آنها، در فصل ششم، در دو مقام زیر، در موردشان بحث کرده است:
محدثین و علمای رجال، الفاظی را برای تزکیه و مدح و الفاظی را برای جرح و ذم به‌کار برده‌اند و نویسنده برای روشن شدن مفاد آنها، در فصل ششم، در دو مقام زیر، در موردشان بحث کرده است:
خط ۷۲: خط ۶۸:
## «وکیل»؛
## «وکیل»؛
## «حجت»؛
## «حجت»؛
## «شیخ اجازه»<ref>ر.ک: همان، ص199-213؛ همان، ص153-‌169</ref>.
## «شیخ اجازه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=199&viewType=pdf ر.ک: همان، ص199-213]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=153&viewType=html همان، ص153-‌169]</ref>.
# الفاط جرح و ذم که عبارتند از: «ضعیف»، «کذاب»، «وضاع للحديث من قبل نفسه»، «غال»، «مضطرب الحديث»، «منکر»، «لين الحديث (کسی که به‌آسانی از غیر ثقه نقل می‌کند)»، «متروك في نفسه» یا «متروك في الحديث»، «مرتفع القول (کسی که حرفش معتبر نیست و به آن اعتماد نمی‌شود)»، «متهم بالكذب أو الغلو» و...<ref>ر.ک: همان، ص218؛ همان، ص169-‌170</ref>.
# الفاط جرح و ذم که عبارتند از: «ضعیف»، «کذاب»، «وضاع للحديث من قبل نفسه»، «غال»، «مضطرب الحديث»، «منکر»، «لين الحديث (کسی که به‌آسانی از غیر ثقه نقل می‌کند)»، «متروك في نفسه» یا «متروك في الحديث»، «مرتفع القول (کسی که حرفش معتبر نیست و به آن اعتماد نمی‌شود)»، «متهم بالكذب أو الغلو» و...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=218&viewType=pdf ر.ک: همان، ص218]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=169&viewType=html همان، ص169-‌170]</ref>.


تفاوت روایت موثق و صحیح، بعد از اشتراک هر دو در وثاقت راوی، بستگی به مذهب راوی دارد؛ بدین صورت که اگر راوی معتقد به یک مذهب صحیح باشد، روایت او صحیح است، ولی اگر ثقه باشد، اما به مذهب غیر صحیحی گردن نهاده باشد، روایت او، موثقه است؛ ازاین‌رو نویسنده در فصل هفتم، به معرفی فرق اسلامی، در محدوده آنچه در کتب رجالی آمده، پرداخته است تا محدث و پژوهشگر حدیث، بر صاحبان این مذاهب و عقاید آنها، به‌صورت اجمال، واقف گردد<ref>ر.ک: همان، ص243؛ همان، ص191</ref>. این فرقه‌ها، در دو بخش زیر، معرفی شده‌اند:
تفاوت روایت موثق و صحیح، بعد از اشتراک هر دو در وثاقت راوی، بستگی به مذهب راوی دارد؛ بدین صورت که اگر راوی معتقد به یک مذهب صحیح باشد، روایت او صحیح است، ولی اگر ثقه باشد، اما به مذهب غیر صحیحی گردن نهاده باشد، روایت او، موثقه است؛ ازاین‌رو نویسنده در فصل هفتم، به معرفی فرق اسلامی، در محدوده آنچه در کتب رجالی آمده، پرداخته است تا محدث و پژوهشگر حدیث، بر صاحبان این مذاهب و عقاید آنها، به‌صورت اجمال، واقف گردد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=243&viewType=pdf ر.ک: همان، ص243]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=191&viewType=html همان، ص191]</ref>. این فرقه‌ها، در دو بخش زیر، معرفی شده‌اند:
# مهم‌ترین فرق اهل سنت که عبارتند از:
# مهم‌ترین فرق اهل سنت که عبارتند از:
## اهل حدیث؛
## اهل حدیث؛
خط ۸۱: خط ۷۷:
## مرجئه؛
## مرجئه؛
## معتزله؛
## معتزله؛
## اشعریه<ref>ر.ک: همان، ص244-253؛ همان، ص192-‌202</ref>.
## اشعریه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=244&viewType=pdf ر.ک: همان، ص244-253]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=192&viewType=html همان، ص192-‌202]</ref>.
# فرق شیعه، شامل:
# فرق شیعه، شامل:
## کیسانیه؛
## کیسانیه؛
خط ۹۴: خط ۹۰:
## خطابیه؛
## خطابیه؛
## نصیریه؛
## نصیریه؛
## غلات<ref>ر.ک: همان، ص255-277؛ همان، ص202-‌221</ref>.
## غلات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=255&viewType=pdf ر.ک: همان، ص255-277]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=202&viewType=html همان، ص202-‌221]</ref>.


در آخرین فصل، به معرفی کیفیت تحمل حدیث و راه‌های انتقال آن، پرداخته شده است. راوی حدیث، باید سندی داشته باشد که روایت حدیث، از جهت آن، صحیح باشد؛ راوی یا به‌طور مستقیم و بدون واسطه، قول یا فعل یا تقریر معصوم(ع) را روایت می‌کند و یا اینکه از راوی دیگری، روایت را نقل می‌نماید که در این صورت، هشت وجه وجود دارد که نویسنده ابتدا آنها را اجمالا ذکر کرده و سپس به توضیح آنها، پرداخته است. این وجوه، به‌ترتیب زیر می‌باشد:
در آخرین فصل، به معرفی کیفیت تحمل حدیث و راه‌های انتقال آن، پرداخته شده است. راوی حدیث، باید سندی داشته باشد که روایت حدیث، از جهت آن، صحیح باشد؛ راوی یا به‌طور مستقیم و بدون واسطه، قول یا فعل یا تقریر معصوم(ع) را روایت می‌کند و یا اینکه از راوی دیگری، روایت را نقل می‌نماید که در این صورت، هشت وجه وجود دارد که نویسنده ابتدا آنها را اجمالا ذکر کرده و سپس به توضیح آنها، پرداخته است. این وجوه، به‌ترتیب زیر می‌باشد:
خط ۱۰۴: خط ۱۰۰:
# اعلام؛
# اعلام؛
# وصیت؛
# وصیت؛
# وجاده<ref>ر.ک: همان، ص283؛ همان، ص225</ref>.
# وجاده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15670/%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=283&viewType=pdf ر.ک: همان، ص283]؛ [https://noorlib.ir/book/view/15499/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB-%D9%88-%D8%A3%D8%AD%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%A9?pageNumber=225&viewType=html همان، ص225]</ref>.


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
خط ۱۱۶: خط ۱۱۲:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
# مقدمه و متن کتاب.
# مقدمه و متن کتاب.
# آل‌طیب، سید علی، «ترجمه أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية »، قم، نشر باقیات، 1388.
# آل‌طیب، سید علی، «ترجمه أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية»، قم، نشر باقیات، 1388.
# احمدوند، محسن، «حدیث‌شناسی: ترجمه أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية»، قم، صحیفه خرد، 1387.
# احمدوند، محسن، «حدیث‌شناسی: ترجمه أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية»، قم، صحیفه خرد، 1387.
# [https://rasekhoon.net/books/show/204836/ بی‌نام، «ترجمه أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية»، برگرفته از سایت «راسخون»، 24 آبان 1399]
# [https://rasekhoon.net/books/show/204836/ بی‌نام، «ترجمه أصول الحديث و أحكامه في علم الدراية»، برگرفته از سایت «راسخون»، 24 آبان 1399]




{{فرهنگ اصطلاحات}}


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
خط ۱۳۰: خط ۱۲۷:
[[رده:علم الحدیث]]
[[رده:علم الحدیث]]
[[رده:آثار کلی علم الحدیث]]
[[رده:آثار کلی علم الحدیث]]
 
[[رده:اسفند(1400)]]
[[رده:آذر (99)]]
برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/533090...713077»