۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
مبحث سوم، پیرامون اسامی سوره‌های قرآن و علت اختصاص سوره‌ها به اسامی معین بوده و خود مشتمل است بر چهار مطلب زیر: | مبحث سوم، پیرامون اسامی سوره‌های قرآن و علت اختصاص سوره‌ها به اسامی معین بوده و خود مشتمل است بر چهار مطلب زیر: | ||
# تسمیه و تعدد اسامی سور و توقیفی یا اجتهادی بودن آنها: هر سوره‌ای از قرآن کریم، دارای نام خاصی بوده که آن را از دیگر سوره‌ها، متمایز می‌سازد. بیشتر سوره‌های قرآن کریم، دارای یک نام می‌باشند، مانند سوره نساء، اعراف، هود، فرقان، حدید، نوح، قارعه و... برخی نیز دارای دو اسم هستند، مانند سوره نحل که «النعم» و سوره فاطر که «الملائكة» نیز نامیده شده است. برخی نیز دارای سه اسم هستند، مانند سوره مائده که «العقود» و «المنقذة» و سوره اسراء که «بني‌إسرائيل» و «سبحان» هم نامیده شده است. برخی از سوره‌ها نیز دارای چندین نام هستند، مانند سوره فاتحه که به نام‌های «الحمد لله رب العالمين»، «أم‌القرآن»، «أم‌الكتاب»، «السبع المثاني»، «الصلاة»، «الحمد»، «الشكر»، «الشافية»، «الأساس» و... خوانده شده است تا جایی که سیوطی برای آن 15 نام ذکر کرده و متذکر گردیده که اسامی آن بیش از این می‌باشد. همچنین سوره التوبة به نام‌های «براءة»، «الفاضحة»، «البحوث»، «الحافرة»، «العذاب» و... نامیده شده و سیوطی برای آن، 14 اسم ذکر کرده است. گاهی چند سوره در یک اسم مشترک شده‌اند، مانند سوره بقره و آل عمران در نام «الزهراوين» و سوره برائت، کافرون، فلق و ناس در نام «المقشقشة»<ref>ر.ک: همان، ص62-68</ref>. | # تسمیه و تعدد اسامی سور و توقیفی یا اجتهادی بودن آنها: هر سوره‌ای از قرآن کریم، دارای نام خاصی بوده که آن را از دیگر سوره‌ها، متمایز می‌سازد. بیشتر سوره‌های قرآن کریم، دارای یک نام می‌باشند، مانند سوره نساء، اعراف، هود، فرقان، حدید، نوح، قارعه و... برخی نیز دارای دو اسم هستند، مانند سوره نحل که «النعم» و سوره فاطر که «الملائكة» نیز نامیده شده است. برخی نیز دارای سه اسم هستند، مانند سوره مائده که «العقود» و «المنقذة» و سوره اسراء که «بني‌إسرائيل» و «سبحان» هم نامیده شده است. برخی از سوره‌ها نیز دارای چندین نام هستند، مانند سوره فاتحه که به نام‌های «الحمد لله رب العالمين»، «أم‌القرآن»، «أم‌الكتاب»، «السبع المثاني»، «الصلاة»، «الحمد»، «الشكر»، «الشافية»، «الأساس» و... خوانده شده است تا جایی که [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] برای آن 15 نام ذکر کرده و متذکر گردیده که اسامی آن بیش از این می‌باشد. همچنین سوره التوبة به نام‌های «براءة»، «الفاضحة»، «البحوث»، «الحافرة»، «العذاب» و... نامیده شده و [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] برای آن، 14 اسم ذکر کرده است. گاهی چند سوره در یک اسم مشترک شده‌اند، مانند سوره بقره و آل عمران در نام «الزهراوين» و سوره برائت، کافرون، فلق و ناس در نام «المقشقشة»<ref>ر.ک: همان، ص62-68</ref>. | ||
# اختصاص سوره‌ها به اسامی معین: تسمیه هر سوره، ارتباطی وثیق با مضمون آن سوره داشته و می‌توان گفت به‌نحوی مترجم مقصود آن سوره است<ref>ر.ک: همان، ص68</ref>. | # اختصاص سوره‌ها به اسامی معین: تسمیه هر سوره، ارتباطی وثیق با مضمون آن سوره داشته و می‌توان گفت به‌نحوی مترجم مقصود آن سوره است<ref>ر.ک: همان، ص68</ref>. | ||
# اشکال بر تسمیه سور: برخی از علما به نام‌گذاری برای سوره‌های قرآن اشکال کرده و آن را مکروه دانسته‌اند، درحالی‌که جمهور علما، با استدلال به احادیث واردشده پیرامون فضایل سوره‌ها، آن را جایز شمرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>. | # اشکال بر تسمیه سور: برخی از علما به نام‌گذاری برای سوره‌های قرآن اشکال کرده و آن را مکروه دانسته‌اند، درحالی‌که جمهور علما، با استدلال به احادیث واردشده پیرامون فضایل سوره‌ها، آن را جایز شمرده‌اند<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>. | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
# تشریح و توضیح برخی از اسامی غامض، چه اسامی توقیفی و چه اجتهادی، با تکیه بر کتب لغت معتبر. | # تشریح و توضیح برخی از اسامی غامض، چه اسامی توقیفی و چه اجتهادی، با تکیه بر کتب لغت معتبر. | ||
# ذکر وجه تسمیه و سببی که بدان سبب، آن سوره به فلان نام، نامیده شده است. | # ذکر وجه تسمیه و سببی که بدان سبب، آن سوره به فلان نام، نامیده شده است. | ||
# در انتهای هر سوره، با استفاده از احادیث وارده در کتب تسعه، به ذکر فضایل آن سوره پرداخته شده است. درصورتی‌که حدیثی در فضایل سور، در صحیح مسلم و بخاری بوده، به ذکر همان احادیث، در میان پرانتز، اکتفا شده است، مانند فضایل ذکرشده پیرامون سوره فاتحه، بقره، کهف، کافرون و اخلاص. | # در انتهای هر سوره، با استفاده از احادیث وارده در کتب تسعه، به ذکر فضایل آن سوره پرداخته شده است. درصورتی‌که حدیثی در فضایل سور، در [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] و [[صحيح البخاري|بخاری]] بوده، به ذکر همان احادیث، در میان پرانتز، اکتفا شده است، مانند فضایل ذکرشده پیرامون سوره فاتحه، بقره، کهف، کافرون و اخلاص. | ||
# در مواردی که حدیثی در فضیلت سوره‌ای در صحیحین یافت نشده، به ذکر فضایل آن سوره از هفت کتاب معتبر دیگر حدیثی پرداخته شده است، به‌همراه تخریج احادیث و ذکر درجه اعتبار آنها از دیدگاه علمای حدیث. | # در مواردی که حدیثی در فضیلت سوره‌ای در صحیحین یافت نشده، به ذکر فضایل آن سوره از هفت کتاب معتبر دیگر حدیثی پرداخته شده است، به‌همراه تخریج احادیث و ذکر درجه اعتبار آنها از دیدگاه علمای حدیث. | ||
# درباره سوره‌هایی که فضیلتی از آنها در کتب نه‌گانه حدیثی ذکر نشده، به ذکر حدیث منسوب به ابی بن کعب، پیرامون فضایل سوره‌ها پرداخته شده است، به‌همراه تحقیق پیرامون این حدیث و ذکر دیدگاه علما درباره آن. اولین این سوره‌ها، سوره انفال بوده و درباره دیگر سور، این حدیث تکرار شده است. | # درباره سوره‌هایی که فضیلتی از آنها در کتب نه‌گانه حدیثی ذکر نشده، به ذکر حدیث منسوب به ابی بن کعب، پیرامون فضایل سوره‌ها پرداخته شده است، به‌همراه تحقیق پیرامون این حدیث و ذکر دیدگاه علما درباره آن. اولین این سوره‌ها، سوره انفال بوده و درباره دیگر سور، این حدیث تکرار شده است. | ||
# ذکر آدرس دقیق آیات مذکور در متن. | # ذکر آدرس دقیق آیات مذکور در متن. | ||
# تخریج احادیث؛ در این مورد، اگر حدیثی در صحیح مسلم و بخاری یا در یکی از آنها موجود بوده، آن حدیث، تنها به آن دو یا یکی از آنها ارجاع داده شده است و در صورت عدم وجود در صحیحین، به سنن و مسانید ارجاع داده شده و در صورت عدم وجود آن در سنن و مسانید، از کتب تفسیر روایی، استفاده شده است. | # تخریج احادیث؛ در این مورد، اگر حدیثی در [[صحيح مسلم|صحیح مسلم]] و [[صحيح البخاري|بخاری]] یا در یکی از آنها موجود بوده، آن حدیث، تنها به آن دو یا یکی از آنها ارجاع داده شده است و در صورت عدم وجود در صحیحین، به سنن و مسانید ارجاع داده شده و در صورت عدم وجود آن در سنن و مسانید، از کتب تفسیر روایی، استفاده شده است. | ||
# تخریج آثار وارد از صحابه و تابعین، از کتب حدیث یا کتب تفسیر روایی. | # تخریج آثار وارد از صحابه و تابعین، از کتب حدیث یا کتب تفسیر روایی. | ||
# تعریف اعلام غیر معروف واردشده در متن. | # تعریف اعلام غیر معروف واردشده در متن. | ||