أسس الحدود و التعزيرات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '= ' به '= '
جز (جایگزینی متن - 'كيفيت' به 'کیفیت')
جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ')
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
| عنوان =أسس الحدود و التعزیرات
| عنوان =أسس الحدود و التعزیرات
| عنوان‌های دیگر =شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. برگزیده
| عنوان‌های دیگر =شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. برگزیده
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =
[[تبریزی، جواد]] (نویسنده)
[[تبریزی، جواد]] (نویسنده)
| زبان =عربی
| زبان =عربی
خط ۱۵: خط ۱۵:


فقه جعفری - قرن 14
فقه جعفری - قرن 14
| ناشر =  
| ناشر =
مطبعه مهر
مطبعه مهر
| مکان نشر =قم - ایران
| مکان نشر =قم - ایران
| سال نشر = 1417 ق  
| سال نشر = 1417 ق  
 
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00024AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00024AUTOMATIONCODE
| چاپ =1
| چاپ =1
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =327
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00024
| کتابخوان همراه نور =00024
| کتابخوان همراه نور =00024
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
خط ۳۰: خط ۲۹:
}}
}}


'''أسس الحدود و التعزيرات''' جلد دوم از سلسله دروس خارج آیت‌الله [[میرزا جواد تبريزى]] است كه بر مبناى متن شرائع الاسلام سامان يافته و در آن احكام و مسائل مربوط به حدود و تعزيرات تحقيق شده است.
'''أسس الحدود و التعزيرات''' جلد دوم از سلسله دروس خارج آیت‌الله [[میرزا جواد تبريزى]] است كه بر مبناى متن [[شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام (محشی حسینی شیرازی)|شرائع الاسلام]] سامان يافته و در آن احكام و مسائل مربوط به حدود و تعزيرات تحقيق شده است.


==ساختار==
==ساختار==
شرحى تفصيلى و تعليماتى - استدلالى بر فتاوى، احكام و مسائل [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در شرائع الاسلام است كه به دليل طبقه بندى مناسب مباحث و توجه به فروعات مبتلى به در زندگى اجتماعى و فردى مورد توجه آیت‌الله تبريزى قرار گرفته است در هر مبحث در ذيل متن، تعاريف اصطلاحات، ادله فقهى و فروعات بررسى شده و با تكيه بر وسائل الشيعه مستندات هر حكم و نحوه استنباط و استخراج حكم فقهى تبيين شده است.
شرحى تفصيلى و تعليماتى - استدلالى بر فتاوى، احكام و مسائل [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] در شرائع الاسلام است كه به دليل طبقه بندى مناسب مباحث و توجه به فروعات مبتلى به در زندگى اجتماعى و فردى مورد توجه [[تبریزی، جواد|آیت‌الله تبريزى]] قرار گرفته است. کتاب دارای دو قسمت حدود<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=13&viewType=html ر.ک: متن، ص13]</ref> و تعزیرات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=407&viewType=html ر.ک: همان، ص407]</ref> است، بخش حدود دارای 6 باب و بخش تعزیرات در سه باب تفسیم بندی شده است.در هر مبحث در ذيل متن، تعاريف اصطلاحات، ادله فقهى و فروعات بررسى شده و با تكيه بر وسائل الشيعه مستندات هر حكم و نحوه استنباط و استخراج حكم فقهى تبيين شده است.


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
ابتدا تعريف حد و تعزير مورد مناقشه قرار گرفته و اشكالات تعريف [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] بيان شده است. [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] حد را به هر عقوبت تعيين شده و تعزير را به عقوبت‌هاى معين نشده تعريف كرده است كه مؤلف با نقل عبارتى از مسالك، مقدر و معين نبودن تعزيرات را نپذيرفته و با ذكر مثال‌هایى مشخص ساخته كه تقدير در برخى از تعزيرات وجود دارد.
ابتدا تعريف حد و تعزير مورد مناقشه قرار گرفته و اشكالات تعريف [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] بيان شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ص7]</ref>. [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] حد را به هر عقوبت تعيين شده و تعزير را به عقوبت‌هاى معين نشده تعريف كرده است كه مؤلف با نقل عبارتى از مسالك، مقدر و معين نبودن تعزيرات را نپذيرفته و با ذكر مثال‌هایى مشخص ساخته كه تقدير در برخى از تعزيرات وجود دارد.


در ادامه افزون بر شواهد و مثال‌هاى منقول از مسالك، مثال‌هاى فقهى ديگرى از سوى مؤلف شناسايى شده است. اسباب حد و تعزير در ادامه بررسى گرديده و اين‌جا نيز در اسباب تعزير بر صاحب شرائع ايراد وارد شده است.
در ادامه افزون بر شواهد و مثال‌هاى منقول از مسالك، مثال‌هاى فقهى ديگرى از سوى مؤلف شناسايى شده است. اسباب حد و تعزير در ادامه بررسى گرديده<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=10&viewType=html ر.ک: همان، ص10]</ref> و اين‌جا نيز در اسباب تعزير بر صاحب شرائع ايراد وارد شده است.


در مسائل و فروعات حد به تفصيل از حد زنا و آنچه در حكم زناست، حد قذف، حد شرب خمر، حد سرقت و حد قطع طريق بحث شده و احكام و مسائل آن بررسى شده است. در منابع فقهى و ادله احكام برای هر یک از جنايت‌ها، مجازات‌هاى معينى معرفى شده است. نویسنده ضمن بررسى و توضيح نظريات صاحب شرائع از احاديث و آياتى كه مستند این حدود قرار گرفته‌اند و نحوه دلالت و کیفیت استنباط حكم فقهى از آنها بحث كرده و به مقايسه میان مدلولات ادله فقهى پرداخته است. تكيه اصلى نویسنده بر روايات كتاب وسائل الشيعه است و اعتنايى به دليل عقل و اجماع ندارد.
در مسائل و فروعات حد به تفصيل از حد زنا <ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=15&viewType=html ر.ک: همان، ص15]</ref>و آنچه در حكم زناست، حد قذف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=225&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص225]</ref>، حد شرب خمر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=273&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص273]</ref>، حد سرقت <ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=309&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص309]</ref>و حد قطع طريق بحث شده و احكام و مسائل آن بررسى شده است. در منابع فقهى و ادله احكام برای هر یک از جنايت‌ها، مجازات‌هاى معينى معرفى شده است. نویسنده ضمن بررسى و توضيح نظريات صاحب شرائع از احاديث و آياتى كه مستند این حدود قرار گرفته‌اند و نحوه دلالت و کیفیت استنباط حكم فقهى از آنها بحث كرده و به مقايسه میان مدلولات ادله فقهى پرداخته است. تكيه اصلى نویسنده بر روايات كتاب وسائل الشيعه است و اعتنايى به دليل عقل و اجماع ندارد.


در مبحث زنا از موجبات حد زنا، تعريف زنا، غير ذى حشفه، شروط حد زنا، نقش علم به حرمت، اختيار، بلوغ، دخول، تمكن، آزادى و ديگر شرايطى كه موجب تحقق حد زنا مى‌شوند و در راستاى طرح این شرايط از مفهوم شبهه، اكراه، دعوى زوجيت، زناى فرد كور بحث شده است و از مبانى فقهى استنباط شده كه دعوى زوجيت موجب سقوط حد است. ادله مختلف ثبوت زنا از اقرار، بينه و شهادت بررسى شده و کیفیت انجام هر كدام از این دلايل تشريح گرديده است.
در مبحث زنا از موجبات حد زنا، تعريف زنا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=15&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص15]</ref>، غير ذى حشفه، شروط حد زنا، نقش علم به حرمت، اختيار، بلوغ، دخول، تمكن، آزادى و ديگر شرايطى كه موجب تحقق حد زنا مى‌شوند و در راستاى طرح این شرايط از مفهوم شبهه، اكراه، دعوى زوجيت، زناى فرد كور بحث شده است و از مبانى فقهى استنباط شده كه دعوى زوجيت موجب سقوط حد است. ادله مختلف ثبوت زنا از اقرار، بينه و شهادت بررسى شده و کیفیت انجام هر كدام از این دلايل تشريح گرديده است.


اقسام حد زنا و زنا با محارم نسبى و سببى، زنا با محارم رضاعى و ديگر اشكال زنا و نيز حد هر كدام با تحقيق در روايات مربوطه و کیفیت اجراى مجازات‌ها تحليل شده و فروعات متعددى طرح شده است.
اقسام حد زنا و زنا با محارم نسبى و سببى، زنا با محارم رضاعى و ديگر اشكال زنا و نيز حد هر كدام با تحقيق در روايات مربوطه و کیفیت اجراى مجازات‌ها تحليل شده و فروعات متعددى طرح شده است.


باب بعدى به لواط، حق و قيادت كه از توابع مبحث زنا هستند به همراه مسائل و ادله فقهى و مجازات خاص هر یک ارائه شده است. شرط مهم ديگر در پذيرش شاهد، طهارت مولد است كه مستندات متعددى از روايات در اهمیت این شرط طرح شده سپس احكام يد و نقش آن در اثبات مالكيت تبيين گرديده است. در مبحث سوم از موجبات حد قذف، مصاديق قذف، شرايط قاذف، مقذوف و احكام و مسائل هر كدام از این فروعات و تشريح سنت و سيره پيامبر و ائمه و روايات بحث شده است.
باب بعدى به لواط<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=177&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص 177]</ref>، حق و قيادت كه از توابع مبحث زنا هستند به همراه مسائل و ادله فقهى و مجازات خاص هر یک ارائه شده است. شرط مهم ديگر در پذيرش شاهد، طهارت مولد است كه مستندات متعددى از روايات در اهمیت این شرط طرح شده سپس احكام يد و نقش آن در اثبات مالكيت تبيين گرديده است. در مبحث سوم از موجبات حد قذف،<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=225&viewType=html&query=%D9%82%D8%B0%D9%81 ر.ک: همان، ص225]</ref> مصاديق قذف، شرايط قاذف، مقذوف و احكام و مسائل هر كدام از این فروعات و تشريح سنت و سيره پيامبر و ائمه و روايات بحث شده است.
 
سب النبى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=257&viewType=html ر.ک: همان، ص257]</ref> و سب ائمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=259&viewType=html ر.ک: همان، ص259]</ref> و مدعیان نبوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=261&viewType=html ر.ک: همان، ص261]</ref> و سحر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=262&viewType=html ر.ک: همان، ص262]</ref> در ذيل مبحث قذف مطرح شده و به عنوان گناهانى كه مجازات معين و مقدر شرعى دارند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند.
 
در باب چهارم ضمن معرفى موجبات شرب خمر و مفهوم مسكر از حد شرب خمر و احكام فقاع و احكام عصير عنبى و نحوه اجرا و انجام حد و مجازات مربوطه بحث شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=273&viewType=html ر.ک: همان، ص273]</ref>.
 
باب پنجم درباره سرقت و احكام، شرايط و تكرار سرقت مى‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=309&viewType=html ر.ک: همان، ص309]</ref>.
 
از فروعات این باب مشخص است كه در روايات و سنت معصومین شرايط سخت‌گیرانه‌اى جهت قطع دست دزد در نظر گرفته شده و توجه به این شرايط مشخص مى‌سازد كه مفهوم سرقت موجب حد، به آسانى قابل تحقق نيست.
 
در باب بعدى از مجازات محارب و کیفیت اجراى آن و تعذيب محارب سخن رفته <ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=380&viewType=html ر.ک: همان، ص380]</ref>و بخش بعدى به تعزيرات اختصاص يافته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=407&viewType=html ر.ک: همان، ص407]</ref> و در سه مبحث از احكام مرتد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=409&viewType=html ر.ک: همان، ص 409]</ref>، احكام وطى بهيمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=443&viewType=html ر.ک: همان، ص 443]</ref> و استمنا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=454&viewType=html ر.ک: همان، ص454]</ref> بحث شده و مبحث پایانى به دفاع مشروع<ref>[https://noorlib.ir/book/view/24?pageNumber=457&viewType=html ر.ک: همان، ص457]</ref> اختصاص يافته است.


سب النبى و سب ائمه و مدعیان نبوت و سحر در ذيل مبحث قذف مطرح شده و به عنوان گناهانى كه مجازات معين و مقدر شرعى دارند، مورد بررسى قرار گرفته‌اند.
==پانويس ==
<references />


در باب چهارم ضمن معرفى موجبات شرب خمر و مفهوم مسكر از حد شرب خمر و احكام فقاع و احكام عصير عنبى و نحوه اجرا و انجام حد و مجازات مربوطه بحث شده است باب پنجم درباره سرقت و احكام، شرايط و تكرار سرقت مى‌باشد.


از فروعات این باب مشخص است كه در روايات و سنت معصومین شرايط سخت‌گيرانه‌اى جهت قطع دست دزد در نظر گرفته شده و توجه به این شرايط مشخص مى‌سازد كه مفهوم سرقت موجب حد، به آسانى قابل تحقق نيست. در باب بعدى از مجازات محارب و کیفیت اجراى آن و تعذيب محارب سخن رفته و بخش بعدى به تعزيرات اختصاص يافته و در سه مبحث از احكام مرتد، احكام وطى بهيمه و استمنا بحث شده و مبحث پایانى به دفاع مشروع اختصاص يافته است.
==منابع مقاله==
مقدمه و متن کتاب


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
[[تعزیر و گستره آن]]
[[تعزیر و گستره آن]]


خط ۶۴: خط ۷۶:


[[پرسش و پاسخ‌های احکام قضایی بر مبنای قرآنی (قصاص، دیات، حدود، تعزیرات و...)]]
[[پرسش و پاسخ‌های احکام قضایی بر مبنای قرآنی (قصاص، دیات، حدود، تعزیرات و...)]]




خط ۷۰: خط ۸۳:
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده: فقه و اصول]]
[[رده:مباحث خاص فقه]]
[[رده:مباحث خاص فقه]]
[[رده:بهمن (1400)]]