أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد (مقدمه بهمنیار): تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR74983J1.jpg | عنوان =أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي...» ایجاد کرد)
     
    جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ')
     
    (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۶: خط ۶:
    رساله حورائیه
    رساله حورائیه
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    | پدیدآوران = [[محمد بن منور]] (نویسنده)
    | پدیدآوران = [[محمد بن منور]] (نویسنده)


    [[ احرار، عبیدالله بن محمود]] (نویسنده)
    [[احرار، عبیدالله بن محمود]] (نویسنده)
    |زبان  
    |زبان  
    | زبان =فارسی
    | زبان =فارسی
    | کد کنگره =‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3 / 278/8 BP
    | کد کنگره =‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3 / 278/8 BP
    | موضوع = ابو سعید ابو الخیر، 357 - 440ق.
    | موضوع = ابو سعید ابو الخیر، 357 - 440ق.


    تصوف
    تصوف


    نثر فارسی - قرن 6ق.
    نثر فارسی - قرن 6ق.
    |ناشر  
    |ناشر  
    | ناشر = فردین
    | ناشر = فردین
    | مکان نشر =ایران - تهران
    | مکان نشر =ایران - تهران
    | سال نشر = 1313ش.
    | سال نشر = 1313ش.
     
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE74983AUTOMATIONCODE
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE74983AUTOMATIONCODE
    | چاپ =چاپ یکم
    | چاپ =چاپ یکم
    خط ۳۳: خط ۳۱:
    | پیش از =
    | پیش از =
    }}
    }}
    {{کاربردهای دیگر|أسرار التوحيد (ابهام زدایی)}}
    '''أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد'''، نوشته [[محمد بن منور|محمد بن منور بن ابی‌سعید بن ابی‌طاهر بن ابی‌سعید ابی‌الخیر]]، با مقدمه [[بهمنیار، احمد|احمد بهمنیار]]، پیرامون شخصیت و اندیشه [[ابوسعید ابوالخیر|ابوسعید]] و حاوی بسیاری از گفته‌ها و اشعار اوست.
    رساله حورائیه، اثر [[احرار، عبیدالله بن محمود|عبیدالله بن محمود شاشی]]، معروف به [[احرار، عبیدالله بن محمود|خواجه احرار]]، نیز ضمیمه آن شده است.


    '''اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید'''، نوشته محمد بن منور بن ابی سعید بن ابی‌طاهر بن ابی سعید ابی الخیر -از نواده های ابوسعید- بوده که با مقدمۀ احمد بهمنیار چاپ شده است. اين كتاب -كه نمونه نثر قرن ششم هجرى مى‌باشد -با یک مقدمه و در سه باب تنظیم شده ‌است و آغاز و میانه و پایان زندگی ابوسعید را در خود جای داده است. مصنف بسیاری از گفته‌ها و اشعاری را که بر زبان ابوسعید رفته، گردآوری و نقل کرده ‌است.<ref>ر.ک: منور، ص 6 </ref>‏این کتاب انشایی روان و منسجم دارد و در دورهٔ اوج نثر مصنوع شکل گرفته؛ ولی فقط در مقدمه مصنوع است و متن در ردیف نثر مُرسَل جای دارد. بنياد کتاب -مانند اغلب زندگى‌نامه‌هاى مشايخ تصوف- بر روايات شفاهى يا كتبى رايج در میان اهل خانقاه و ارباب تصوف استوار شده است.<ref>ر.ک: همان، ص 107</ref>‏
    پاره‌ای از ویژگی‌های اسرار التوحید: مقدمه‌اش نثر مصنوع و متنش نثر مُرسَل است؛ بنیاد آن، بر روایات شفاهى یا کتبى رایج در میان اهل خانقاه و ارباب تصوف است؛‏ یک سند برجسته تاریخ تصوف ایران و منبع درجه یک در باب زندگى‌نامه و اقوال بسیارى از مشایخ تصوف خراسان است؛ یکی از برجسته‌ترین منابع تاریخ عرفان ایران و یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخ اجتماعی این سرزمین، در یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران نیز بشمار می‌رود<ref>ر.ک: طاهری، قدرت‌الله، ص108</ref>؛ به‌لحاظ ارزش هنری و مهارت نویسنده در شیوه‌های گوناگونِ بیان و شیوه داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در قله‌های میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد<ref>ر.ک: اسلامی، هما؛ توکلی کافی‌آباد، عزیزالله، ص23</ref>‏.


    اسرار التوحید به‌ عنوان یک سند برجسته تاريخ تصوف ایران و منبع درجه یک در باب زندگى‌نامه و اقوال بسيارى از مشايخ تصوف خراسان به شمار مى‌رود به گونه‌ای که پژوهش دربارۀ شكل‌گيرى، پيدايش و تكامل عرفان خراسان نیازمند آگاهی از داده‌های این کتاب است. از این رو، این کتاب یکی از برجسته ترین منابع تاریخ عرفان ایران و یکی از مهم ترین اسناد تاریخ اجتماعی این سرزمین، در یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران نیز به شمار می‌رود.<ref>ر.ک: طاهری، ص 108</ref>‏همچنین، یکی از عالی‌ترین نمونه‌های خلاقیت هنری و ادبی در زبان فارسی و یکی از اسناد درجه یک تاریخ اجتماعی ایران و تاریخ تصوف و عرفان ایرانی است. این کتاب به لحاظ ارزش هنری و مهارت نویسنده در شیوه های گوناگونِ بیان و شیوه داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در قله‌های میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد. حتی اگر کسی محتوای آن را -که بیشتر عرفان و زندگی‌نامه صوفیان است- با دیده انکار بنگرد، نمی‌تواند چیره‌دستی شگفت‌آور نویسنده را در اسلوب های بیان هنری منکر شود.<ref>ر.ک: اسلامی، ص 23</ref>‏
    ==رساله حورائیه== 
     
    اثر [[احرار، عبیدالله بن محمود|عبیدالله بن محمود شاشی]]، معروف به خواجه احرار، شرح رباعیه حورائیه ابوسعید است:  
    این نسخه از کتاب نسبت به نسخه های گوناگون، بویژه نسخۀ ژوکوفسکی- از مزیت عامه‌پسندتری برخوردار است.<ref>ر.ک: بهمنیار، ص: جیم </ref>‏ 


    ==رسالۀ حورانیه==
    {{شعر}}
    نوشتۀ عبیدالله بن محمود شاشی –معروف به خواجۀ احرار است. این رساله در شمار ۱۲ رساله‌ای است که در شرحی بر رباعی حورائیه ابوسعید ابوالخیر نوشته شده و داستان آن شعر در کتاب اسرار التوحید آمده است؛ رباعیه:
    {{ب|''حورا به نظاره نگارم صف زد''|2='' رضوان به تعجب کف خود بر کف زد''}}
    حورا به نظارۀ نگارم صف زد - رضوان به تعجب کف خود بر کف زد - یک خال سیه بر آن رخان مطرف زد - ابدال ز بیم، چنگ در مصحف زد. این بیت‌ها را ابوسعید برای درمان بیماری استاد ابوصالح سرود که بر تن او بستند و درجا درمان شد . نویسنده حوراء را جماعت حوریان و غیر آنها، نگار را روح انسانی ای که محبوب خداوند است، رضوان را عقل، خال را خواری و انکسار یا فقر حقیقی، ابدال را قوای انسانی، مصحف را حقیقت انسانی، چنگ زدن را درآویختن انسان با علو رتبۀ روح تفسیر کرده است.<ref>ر.ک: حاکمی ، ص 30</ref>‏ 
    {{ب|''یک خال سیه بر آن رخان مطرف زد''|2=''ابدال ز بیم، چنگ در مصحف زد''}}
    {{پایان شعر}}


    تفسیر و تأویل سیمبولیسم زبان این رباعی -که این همه کتاب و رساله در مورد آن نوشته شده از قرن نهم و چند تفسیر و تأویل در قرن دهم تألیف یافته و همان طوری که مشهود و مشخص است- زبان عرفان عملی تصوف ایران نیست. این دوره، دورۀ گسترش این‌گونه تفسیر‌ها از کلمات و اعداد است، یعنی اوج نهضت حروفی و دورۀ کمال در نشر عقاید ابن عربی که حاوی عرفان نظری (علمی) بود و عرفان عملی را دربرنداشت.<ref>ر.ک: رضائی‌نژاد، ص 1</ref>‏
    نویسنده، حورا را جماعت حوریان و غیر آنها، نگار را روح انسانی‌ای که محبوب خداوند است، رضوان را عقل، خال را خواری و انکسار یا فقر حقیقی، ابدال را قوای انسانی، مصحف را حقیقت انسانی و چنگ زدن را درآویختن انسان با علو رتبه روح تفسیر کرده است<ref>ر.ک: حاکمی، اسماعیل، ص30</ref>‏.


    ==پانویس ==
    ==پانویس==
    <references/>
    <references />
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    # مقدمه کتاب
    #[[:noormags:1857001|اسلامی، هما؛ توکلی کافی‌آباد، عزیزالله، «نقد صورت‌گرایانه شگردهای زبانی در اسرار التوحید و تأثیر آن در هنر و تمدن اسلامی قرون پنجم و ششم ایران»، مطالعات هنر اسلامی، زمستان 1400، شماره 43]].
    # متن کتاب.
    #[[:noormags:250204| طاهری، قدرت الله، «بازی‌های طنزآمیز زبانی ابوسعید در اسرار التوحید»، نشریه پژوهش‌های ادبی: ادبیات و زبان‌ها، زمستان 1382، شماره 2]].
    # هما اسلامی - عزیزالله توکلی کافی آباد، «نقد صورتگرایانه شگردهای زبانی در اسرار التوحید و تاثیر آن در هنر و تمدن اسلامی قرون پنجم و ششم ایران»، مطالعات هنر اسلامی » زمستان 1400، شماره 43
    #[[:noormags:515592| حاکمی، اسماعیل، «سیری در رساله‌های حورائیه، شرح یک رباعی از ابوسعید ابوالخیر»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال بیست‌وششم، پاییز 1367 شماره 1 و 2 و 3 و 4 (پیاپی 105 تا 108)]].
    #:https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1857001
    # قدرت الله، طاهری، «بازی‌های طنزآمیز زبانی ابوسعید در اسرار التوحید»، نشریه پژوهشهای ادبی: ادبیات و زبان‌ها، زمستان 1382، شماره 2.
    #:https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/250204
    # علی رضائی‌نژاد، «حورائیه ی شیخ ابو سعید ابی الخیر»
    #:http://rezainegad.blogfa.com/
    # اسماعیل حاکمی، «سیری در رساله های حورائیه شرح یک رباعی از ابوسعید ابوالخیر»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران سال بیست و ششم پاییز 1367 شماره 1 و 2 و 3 و 4 (پیاپی 105تا 108)


    http://ensani.ir/fa/article/313725






    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    [[أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد]]


    ==وابسته‌ها==
    [[أسرار التوحيد في مقامات الشيخ ابي سعيد (ترجمه قندیل)]]
    {{وابسته‌ها}}


    [[أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد (امیر کبیر)]]


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده: تصوف و عرفان]]
    [[رده:طبقات، تراجم، کتب مناقب]]
    [[رده:مقالات مرداد 01 حسینی هاشمی]]
    [[رده:مقالات مرداد 01 حسینی هاشمی]]
    [[رده:مقالات بارگذاری شده 01 قربانی]]
    [[رده:مقالات بارگذاری شده مردادماه 01 قربانی]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده مرداد 01]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 مرداد 1401]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۲

    أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد
    أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد (مقدمه بهمنیار)
    پدیدآورانمحمد بن منور (نویسنده) احرار، عبیدالله بن محمود (نویسنده)
    عنوان‌های دیگراسرار التوحید رساله حورائیه
    ناشرفردین
    مکان نشرایران - تهران
    سال نشر1313ش.
    چاپچاپ یکم
    موضوعابو سعید ابو الخیر، 357 - 440ق.

    تصوف

    نثر فارسی - قرن 6ق.
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏3 / 278/8 BP

    أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي‌سعيد، نوشته محمد بن منور بن ابی‌سعید بن ابی‌طاهر بن ابی‌سعید ابی‌الخیر، با مقدمه احمد بهمنیار، پیرامون شخصیت و اندیشه ابوسعید و حاوی بسیاری از گفته‌ها و اشعار اوست.

    رساله حورائیه، اثر عبیدالله بن محمود شاشی، معروف به خواجه احرار، نیز ضمیمه آن شده است.

    پاره‌ای از ویژگی‌های اسرار التوحید: مقدمه‌اش نثر مصنوع و متنش نثر مُرسَل است؛ بنیاد آن، بر روایات شفاهى یا کتبى رایج در میان اهل خانقاه و ارباب تصوف است؛‏ یک سند برجسته تاریخ تصوف ایران و منبع درجه یک در باب زندگى‌نامه و اقوال بسیارى از مشایخ تصوف خراسان است؛ یکی از برجسته‌ترین منابع تاریخ عرفان ایران و یکی از مهم‌ترین اسناد تاریخ اجتماعی این سرزمین، در یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران نیز بشمار می‌رود[۱]؛ به‌لحاظ ارزش هنری و مهارت نویسنده در شیوه‌های گوناگونِ بیان و شیوه داستان‌پردازی و انتخاب کلمات، در قله‌های میراث ادبی زبان فارسی قرار دارد[۲]‏.

    رساله حورائیه

    اثر عبیدالله بن محمود شاشی، معروف به خواجه احرار، شرح رباعیه حورائیه ابوسعید است:

    حورا به نظاره نگارم صف زد رضوان به تعجب کف خود بر کف زد
    یک خال سیه بر آن رخان مطرف زدابدال ز بیم، چنگ در مصحف زد

    نویسنده، حورا را جماعت حوریان و غیر آنها، نگار را روح انسانی‌ای که محبوب خداوند است، رضوان را عقل، خال را خواری و انکسار یا فقر حقیقی، ابدال را قوای انسانی، مصحف را حقیقت انسانی و چنگ زدن را درآویختن انسان با علو رتبه روح تفسیر کرده است[۳]‏.

    پانویس

    1. ر.ک: طاهری، قدرت‌الله، ص108
    2. ر.ک: اسلامی، هما؛ توکلی کافی‌آباد، عزیزالله، ص23
    3. ر.ک: حاکمی، اسماعیل، ص30

    منابع مقاله

    1. اسلامی، هما؛ توکلی کافی‌آباد، عزیزالله، «نقد صورت‌گرایانه شگردهای زبانی در اسرار التوحید و تأثیر آن در هنر و تمدن اسلامی قرون پنجم و ششم ایران»، مطالعات هنر اسلامی، زمستان 1400، شماره 43.
    2. طاهری، قدرت الله، «بازی‌های طنزآمیز زبانی ابوسعید در اسرار التوحید»، نشریه پژوهش‌های ادبی: ادبیات و زبان‌ها، زمستان 1382، شماره 2.
    3. حاکمی، اسماعیل، «سیری در رساله‌های حورائیه، شرح یک رباعی از ابوسعید ابوالخیر»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال بیست‌وششم، پاییز 1367 شماره 1 و 2 و 3 و 4 (پیاپی 105 تا 108).



    وابسته‌ها