۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<references /> ' به '<references/> ') |
جز (جایگزینی متن - '==وابستهها== [[' به '==وابستهها== {{وابستهها}} [[') |
||
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01828 | ||
| کتابخوان همراه نور =01828 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''اساس الاقتباس''' تألیف [[محمد بن محمد بن حسن طوسى]] معروف به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]]، از جمله جامع ترین منابع در موضوع علم منطق است که به زبان فارسی نگارش شده است. | '''اساس الاقتباس''' تألیف [[محمد بن محمد بن حسن طوسى]] معروف به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]]، از جمله جامع ترین منابع در موضوع علم منطق است که به زبان فارسی نگارش شده است. | ||
خط ۶۴: | خط ۶۶: | ||
اولا: از حيث كمیت، پس از منطق شفا و شرح ابن رشد بر منطق [[ارسطو]]، کتابى به جامعيت اساس الاقتباس تأليف نشده است و از نظر | اولا: از حيث كمیت، پس از منطق شفا و شرح ابن رشد بر منطق [[ارسطو]]، کتابى به جامعيت اساس الاقتباس تأليف نشده است و از نظر کیفیت به دليل در بر داشتن محاسن كتب پيشين و محاسنى كه مؤلف به آن افزوده است بىنظير است. | ||
ثانيا: زبانى كه این کتاب به آن نگارش شده است زبان فارسی است كه از یک سو بيانگر كشش و قابليت این زبان در بيان مقاصد علمى و فنى است و از سوى ديگر خلاء نبودن چنين اثرى را در دانش منطق به زبان فارسی برطرف مىسازد. | ثانيا: زبانى كه این کتاب به آن نگارش شده است زبان فارسی است كه از یک سو بيانگر كشش و قابليت این زبان در بيان مقاصد علمى و فنى است و از سوى ديگر خلاء نبودن چنين اثرى را در دانش منطق به زبان فارسی برطرف مىسازد. | ||
خط ۹۳: | خط ۹۵: | ||
فوفوريوس شاگرد افلوطين مقدمهاى بر منطق نوشت با نام ايساغوجى، این مقدمه را حكيمان مسلمان به منطق هشت قسمتى [[ارسطو]]يى ضمیمه نمودند و بدينسان منطق 9 بخشى پديد آمد، حكيمانى چون [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] (در شفا و نجات) ابن رشد، ابوالعباس لوكرى (در بيان الحق) و محقق طوسى روش 9 بخشى را برگزيدهاند. | فوفوريوس شاگرد افلوطين مقدمهاى بر منطق نوشت با نام ايساغوجى، این مقدمه را حكيمان مسلمان به منطق هشت قسمتى [[ارسطو]]يى ضمیمه نمودند و بدينسان منطق 9 بخشى پديد آمد، حكيمانى چون [[فارابی، محمد بن محمد|فارابى]]، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] (در شفا و نجات) ابن رشد، ابوالعباس لوكرى (در بيان الحق) و محقق طوسى روش 9 بخشى را برگزيدهاند. | ||
امّا | امّا اولین بار [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]] در اشارات بر این اساس كه منطق ابزار درست فكر كردن است و فكر نيز يا برای تحصيل تصور مجهول از تصورات معلوم است و يا برای تحصيل تصديق مجهول از تصديقات معلوم، منطق را به دو بخش اصلى يعنى «معرف» و «حجت» تقسيم نمود. | ||
و مبحث ايساغوجى را مقدمۀ بخش معرف و مبحث قضايا را مقدمۀ بحث حجت و مباحث الفاظ را مقدمۀ هر دو بخش قرار داد و صناعات خمس را كه مربوط به مادۀ قياس هستند از منطق صورت خارج دانست و ضمیمۀ آن بشمار آورد. مبحث مقولات نيز به كلى از منطق خارج شده و در فلسفه جاى گرفت. | و مبحث ايساغوجى را مقدمۀ بخش معرف و مبحث قضايا را مقدمۀ بحث حجت و مباحث الفاظ را مقدمۀ هر دو بخش قرار داد و صناعات خمس را كه مربوط به مادۀ قياس هستند از منطق صورت خارج دانست و ضمیمۀ آن بشمار آورد. مبحث مقولات نيز به كلى از منطق خارج شده و در فلسفه جاى گرفت. | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۱۰: | ||
از این کتاب | از این کتاب دستنوشتهاى متعددى بجاى مانده كه قديمىترين نسخۀ تاريخدار آن نسخۀ خطى کتابخانۀ مرحوم حاج سيد نصراللّه تقوى است كه در تاريخ 843 ق يعنى حدود دویست سال پس از تأليف کتاب نوشته شده است. | ||
[[مدرس رضوی، محمدتقی|مرحوم مدرسى رضوى]] این نسخه را اقدم و اصح و اكمل نسخ دانسته است.<ref>اساس الاقتباس، تصحيح مدرسى رضوى، ص37 از مقدمۀ کتاب</ref> | [[مدرس رضوی، محمدتقی|مرحوم مدرسى رضوى]] این نسخه را اقدم و اصح و اكمل نسخ دانسته است.<ref>اساس الاقتباس، تصحيح مدرسى رضوى، ص37 از مقدمۀ کتاب</ref> | ||
نسخههاى خطى ديگرى از این کتاب وجود دارد كه مشخصات برخى از آنها در مقدمۀ چاپهاى موجود آمده است.<ref>همان و نيز اساس الاقتباس، تصحيح | نسخههاى خطى ديگرى از این کتاب وجود دارد كه مشخصات برخى از آنها در مقدمۀ چاپهاى موجود آمده است.<ref>همان و نيز اساس الاقتباس، تصحيح سيد عبداللّه انوار، ج 1، ص12</ref> | ||
اولین چاپ کتاب اساس الاقتباس در سال 1326 هش با تصحيح مرحوم مدرسى رضوى به انجام رسيد و پس از آن دوبار ديگر تجديد چاپ شد كه تاريخ سومین چاپ آن آذر ماه 1361 هش مىباشد. | |||
چاپ ديگر این کتاب در سال 1375 هش با تصحيح و تعليقات | چاپ ديگر این کتاب در سال 1375 هش با تصحيح و تعليقات سيد عبداللّه انوار و به اهتمام نشر مركز در تهران نشر يافت. این چاپ مشتمل بر دو مجلد است كه مجلد اول متن اساس الاقتباس و مجلّد دوم تعليقات را در بردارد. در مورد تعليقات در پيشگفتار مجلد اوّل آمده است: | ||
«در این تعليقه از لحاظ لفظ سعى بر این رفت كه لغات مشكل معنى شود و از عبارت مغلق رفع اغلاق گردد و جملات لازم به ملزومهاى جدا مانده از خود مرتبط شود و اشارات مندرج به مشار اليههاى مربوطه ارجاع گردد.... | «در این تعليقه از لحاظ لفظ سعى بر این رفت كه لغات مشكل معنى شود و از عبارت مغلق رفع اغلاق گردد و جملات لازم به ملزومهاى جدا مانده از خود مرتبط شود و اشارات مندرج به مشار اليههاى مربوطه ارجاع گردد.... | ||
امّا از لحاظ مطالب غير لفظ يعنى تبيين مطالب غامض و توضيح مشكلات معنى و ارائۀ جداول صحيح و رفع ابهام از اعداد و صدر تركيبى و بيان شكلهاى قياس و مقاصد غير صدرى يعنى مادى و صناعى قياسى استفراغ وسع شد».<ref>اساس الاقتباس، تصحيح | امّا از لحاظ مطالب غير لفظ يعنى تبيين مطالب غامض و توضيح مشكلات معنى و ارائۀ جداول صحيح و رفع ابهام از اعداد و صدر تركيبى و بيان شكلهاى قياس و مقاصد غير صدرى يعنى مادى و صناعى قياسى استفراغ وسع شد».<ref>اساس الاقتباس، تصحيح سيد عبداللّه انوار، ج 1، ص15</ref> | ||
==خصوصيات== | ==خصوصيات== | ||
خط ۱۷۰: | خط ۱۷۲: | ||
فن اوّل، در اكتساب تصديقات يقينى به برهان در 18 فصل. | فن اوّل، در اكتساب تصديقات يقينى به برهان در 18 فصل. | ||
فن دوم، در | فن دوم، در کیفیت اكتساب تصورات تام به حد در 12 فصل. | ||
مقالۀ ششم: در جدل «طوبيقا» در 3 فن. | مقالۀ ششم: در جدل «طوبيقا» در 3 فن. | ||
خط ۲۱۱: | خط ۲۱۳: | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[بازنگاری اساس الاقتباس]] | [[بازنگاری اساس الاقتباس]] | ||
خط ۲۱۷: | خط ۲۲۱: | ||
[[رده:منطق]] | [[رده:منطق]] | ||
ویرایش