۸۰٬۶۷۲
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== ' به '==') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ') |
||
(۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR01054J1.jpg | | تصویر =NUR01054J1.jpg | ||
| عنوان =اسئله و اجوبه رشیدی | | عنوان =اسئله و اجوبه رشیدی | ||
| عنوانهای دیگر = | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[شعبانی، رضا]] (گردآورنده) | [[شعبانی، رضا]] (گردآورنده) | ||
[[رشیدالدین فضلالله]] (نویسنده) | |||
[[رشیدالدین | |||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BP 12 /ر5الف5 | | کد کنگره =BP 12 /ر5الف5 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
اسلام - پرسشها و پاسخها | اسلام - پرسشها و پاسخها | ||
نثر فارسی - قرن 7ق. | نثر فارسی - قرن 7ق. | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان | مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان | ||
| مکان نشر =اسلام آباد - پاکستان | | مکان نشر =اسلام آباد - پاکستان | ||
| سال نشر = 1371 | | سال نشر = 1371 ش یا 1993 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01054AUTOMATIONCODE | |||
| کد اتوماسیون = | |||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01054 | |||
| کتابخوان همراه نور =01054 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''اسئله و اجوبه رشيدى'''، تألیف [[رشيدالدين فضلالله همدانى]]، و به کوشش دکتر رضا شعبانی به چاپ رسیده، این کتاب پاسخهاى [[رشیدالدین فضلالله|خواجه]] به سؤالاتى است كه از وى پرسيدهاند. | |||
==ساختار== | |||
دانشمندى به نام مجدالدين عالى شاه بن حسن حسینى عريضى ابرقوهى، به سال 711ق چهار مسأله از خواجه استفسار كرده و او پاسخ داده است. البته جز او كسان ديگرى نيز بودهاند كه به همین صورت سؤالهاى خود را مطرح كردهاند و از خواجه پاسخهاى مناسب را دريافت داشتهاند، به طورى كه این کتاب؛ مشتمل بر بيست و پنج بخش است كه برخى از ابواب آن به صورت سؤال و جواب مطرح شده و قسمتى از فقرات آن شكل توضيحى و تفسيرى و كلامى به خود گرفته است. | |||
== گزارش محتوا == | |||
عناوین فقرات مذكور در متن کتاب به شرح ذيل است: | |||
#بطلان تناسخ و اثبات حشر اجساد: | |||
==گزارش محتوا== | #:گفتارى است كلامى كه در پاسخ پرسش مولانا معظم عمادالدوله والدين (احيانا مطرزى) نگاشته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=3&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ج2، ص1]</ref>. | ||
#اسئله مرتضى معظم سيد مجد المله والدين عاليشاه الابرقوهى: | |||
#:پرسشهایى است در مسائل كلامى و عرفانى و كشوردارى كه شخص مذكور از خواجه استفسار كرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=38&viewType=html ر.ک: همان، ص38]</ref>. | |||
#اسئله ملك الحكماء و الاطباء حكيم فرنگى: هفت مسأله فلسفى پزشكى است با ديباچه حكيم فرنگى كه نام آن در نسخه سفيد مانده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=52&viewType=html ر.ک: همان، ص52]</ref>. | |||
#سؤال مولانا معظم ملك الافاضل نورالدين كوه كيلوئى: | |||
#:اين سؤال درباره مجهول مطلق است كه: المجهول المطلق لا يمكن الحكم عليه.خواجه نخست نظر ديگر وى را گفته و سپس نظر خود را آورده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=95&viewType=html ر.ک: همان، ص95]</ref>. | |||
#سؤال مولانا معظم... عمادالدوله والدين المطرزى: | |||
#:مشتمل بر تنها یک پرسش درباره حرص و ديگر كاستىهاى روانى در مردمان و قول قرآن:'''و لقد كرمنا بنى آدم...و فضلناهم على كثير ممن خلقنا''' تفضيلا است. پاسخ درمقام انسانى و پندآمیز است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=102&viewType=html ر.ک: همان، ص102]</ref>. | |||
#اعتذار: در آن از مشغولیت بسيار به كارهاى ساختمانى و درختكارى اظهار شرمندگى مىكند و در واقع جواب این پرسش عمومى را مىدهد كه برخى در پنهان از یکديگر مىپرسند، این پيرمرد با این جايگاه در دانشها و دارایىها كه به دست آورده چه آزمند است. سپس به بدگویى از بیکارى مىپردازد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=112&viewType=html ر.ک: همان، ص112]</ref>. | |||
#سؤال مولانا معظم عضدالدوله والدين المطرزى: مطرزى در ديباچه سؤال به دشوارى موضوع و اينكه پيش از آن [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه طوسى]]، اثيرالدين ابهرى، ابن كمونه و... بدان پرداختهاند، اشاره مىكند و سپس پرسش خود را در میان مىگذارد: كسى درون اتاقى رفته و مىگوید كه هر سخنى كه من در این اتاق مىگویم دروغ است و غير از این سخنى نمىگوید و بيرون مىآيد. اكنون این سخن راست است يا دروغ.اگر راست است بايد دروغ باشد و اگر دروغ است بايد كه راست باشد. پس بايد هم راست باشد و هم دروغ و این محال است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=122&viewType=html ر.ک: همان، ص122]</ref>. | |||
#سؤال مولانا معظم شهاب المله والدين الزاكانى: پرسشى است درباره اينكه بارى تعالى قادر مختار است يا موجب بالذات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=126&viewType=html ر.ک: همان، ص126]</ref>. | |||
#سؤال صاحب معظم ملك الوزراء و الامراء ناصرالدين امیر يحيى: پرسشى است عقيدتى درباره قتل پيامبران و عصمت ايشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=133&viewType=html ر.ک: همان، ص133]</ref>. | |||
#سؤال مولانا معظم شرف المله والدين قاضى سيواس: پرسشى است درباره آيه:'''الم ذلك الکتاب لا ريب فيه هدى للمتقين'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=138&viewType=html ر.ک: همان، ص138]</ref>. | |||
#اسئله مولانا معظم ملك الافاضل و الحكما شمس المله والدين الجوهرى السمنانى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=141&viewType=html ر.ک: همان، ص141]</ref>: این مسائل در شش بند عرضه مىشود: 1- تسلسل در جانب علت محال است؛ اما در جانب معلول جايز. 2- تقدم واجب بر عالم تقدم ذاتى باشد بر چه وجه مىباشد. 3- در خصوص مواليد سه گانه به واسطه فعل و انفعال عناصر اربعه. 4- حركات چهارگانه: ارادى، طبيعى، قسير و عرض. 5- حركات فلكى چگونه است؟ 6- اختلاف در نفوس بشرى، اختلاف اخلاق و صور، حركت نبض چگونه است؟ و... | |||
#ذكر جمیل پادشاه: مباحث مقام فراهان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=178&viewType=html ر.ک: همان، ص178]</ref>: | |||
#:به گفتگویى مىپردازد كه در شب دوشنبه 14 جمادى 709ق در مقام فراهان درباره شناخت ماه 29 و 30 روزه با پادشاه اسلام(كه ظاهرا اولجايتو است) داشته است. | |||
#رساله سؤالات علما: مباحث مقام سلطانيه: گفتگوهایى است در چهار مبحث متفاوت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=192&viewType=html ر.ک: همان، ص192]</ref>. | |||
اين | #تفسير آيه'''ولو شئنا لآتينا كل نفس هداها و لكن حق القول منى لاملان جهنم من الجنه و الناس اجمعين'''<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=224&viewType=html ر.ک: همان، ص224]</ref>. | ||
#تفسير آيه'''و لو علم فيهم خيرا لاسمعهم'''...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=232&viewType=html ر.ک: همان، ص232]</ref> | |||
#تفسير'''انا انزلناه في ليله القدر'''. تاویلاتى است عرفانى درباره شب قدر نه تفسير حرف به حرف این آيه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=237&viewType=html ر.ک: همان، ص237]</ref>. | |||
#فايده زيارت: گفتارى است درباره ارزش تن بزرگان پس از وفات و نيز زيارت قبور ايشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=242&viewType=html ر.ک: همان، ص242]</ref>. | |||
مشتمل بر تنها | #شرح حديث انا مدينه العلم و على بابها<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=249&viewType=html ر.ک: همان، ص249]</ref>. | ||
#مراتب علوم: علم معقول و منقول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=256&viewType=html ر.ک: همان، ص256]</ref>. | |||
#ذيل رساله لطايف طبى. این نام به قلم نویسنده رساله، در سرآغاز رساله آمده است و چنين برمىآيد كه خواجه رسالهاى به نام لطايف طبى داشته است كه این یکى دنباله آن است. گفتارى است حاوى دو پرسش و پاسخ پزشكى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=261&viewType=html ر.ک: همان، 261]</ref>. | |||
#تدویر زمین: رساله در علم هيئت، گفتارى است در اثبات كرویت زمین برپايه انديشه ستاره شناسان و تفسير آياتى از قرآن در این زمینه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=267&viewType=html ر.ک: همان، ص267]</ref>. | |||
#تفسير'''لو كان البحر مدادا''': جواب قاضى مرو درباره پایان ناپذيرى كلمات الهى و تفسير آيه فوق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=349&viewType=html ر.ک: همان، ص349]</ref>. | |||
#رساله در اثبات اشرفيت عقلا از علما<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=413&viewType=html ر.ک: همان، ص413]</ref>. | |||
#:در این رساله به تعريف علم و سپس تقسيم علم به تصور و تصديق و تقسيمهاى ديگر؛ مانند شرعى و غير شرعى پرداخته شده و پس از آن عقل به چهار معنى تقسيم شده است: 1- جوهر مجرد،2- قوت نظرى، 3- عقلى كه مناط تكليف است، 4- مصطلح جمهور. | |||
#سؤالات مرتضى معظم نظامالدين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=514&viewType=html ر.ک: همان، ص514]</ref>: چهار پرسش از هفت پرسش وى به جاى مانده است: پرسش چهارم درباره برترى امت محمد(ص) بر امت موسى(ع)، پنجم درباره معراج و آسمان هفتم و سدره المنتهى، پرسش ششم درباره پيامبر مرسل و پيامبر غير مرسل و علم لدنى است. پرسش هفتم درباره حديث: تنام عيناى و لاينام قلبى. | |||
#سؤالات مولانا معظم عماد المله والدين ابن الخوام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/1054?volumeNumber=2§ionNumber=517&viewType=html ر.ک: همان، ص517]</ref>. | |||
== ویژگیهای اثر == | |||
ویژگىهاى این اثر را مىتوان به چند دسته تقسيم كرد | |||
خواجه در این کتاب در مجموع بيش از هر جاى ديگرى از مصنفات خود از خویش سخن گفته و قدرت ذهن و عمق مطالعات مختلف علمى و نيز مشرب فكرى و روال عقيدتىاش را به نمايش گذاشته است. | |||
# سادگى و روانى كلام. | |||
# اقتباس از آيات. | |||
# مباحث و مسائل فلسفى. | |||
# توجه به مهام ادارى و مملكت دارى. | |||
به | # اطلاعات پزشكى. | ||
==نسخه شناسى== | |||
اين اثر دارى نسخه خطى يا رونوشت اصيلى است كه در زمان خود [[رشیدالدین فضلالله|خواجه]] تألیف و تدوین شده و اينك در مجموعه نسخ خطى نفيس کتابخانه گنج بخش مركز تحقيقات فارسی ایران و پاکستان به شماره 13789 نگهدارى مىشود. تعداد رسالهها در این نسخه بيست و پنج رساله است. به نظر مىرسد این نسخه در زمان خود خواجه؛ يعنى حدود اوائل قرن هشتم هجرى قمرى نوشته شده باشد. | |||
نسخه حاضر در برنامه از روى نسخه فوق به كوشش آقاى [[شعبانی، رضا|رضا شعبانى]]، مدير مركز تحقيقات فارسی ایران و پاکستان تهيه گرديده و برای بار نخست در سال 1371ش1993م در قطع وزيرى با جلد گالينگور در 539 صفحه توسط مركز تحقيقات فارسی ایران و پاکستان در اسلام آباد منتشر شده است. | |||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
در | |||
==نسخه شناسى == | |||
اين اثر دارى نسخه خطى يا رونوشت اصيلى است كه در زمان خود خواجه تألیف و | |||
نسخه حاضر در برنامه از روى نسخه فوق به كوشش آقاى رضا | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه رضا شعبانى بر کتاب. | |||
#[[:noormags:72058| غفرانى، على؛ رشيدالدين فضلالله و انديشه آبادگرى در قلمرو ايلخانان؛ مطالعات اسلامی بهار 1385 - شماره 71 علمی-پژوهشی (حوزه علمیه)/ISC (24 صفحه - از 167 تا 190)]]. | |||
# [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانى]]، [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة]]؛ ج سوم، چهارم، پنجم و هشتم. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
خط ۱۳۴: | خط ۸۷: | ||
[[رده:کلیات]] | [[رده:کلیات]] | ||
[[رده:پرسشها و پاسخها]] | [[رده:پرسشها و پاسخها]] | ||
[[رده:بهمن (1400)]] |