۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '}} '''' به '}} '''') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''أخلاقيات الإمام علي أمیر‌المؤمنين(ع)'''، اثر [[مدرسی، سید هادی|هادى مدرسى]]، به زبان عربى و در موضوع اخلاق [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] است. | '''أخلاقيات الإمام علي أمیر‌المؤمنين(ع)'''، اثر [[مدرسی، سید هادی|هادى مدرسى]]، به زبان عربى و در موضوع اخلاق [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
كتاب، در سه جلد تنظيم شده و مشتمل بر یک مقدمه از مؤلف و متن است. مطالب متن، در سه بخش بيان شده است. | كتاب، در سه جلد تنظيم شده و مشتمل بر یک مقدمه از مؤلف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=7&viewType=html ر.ک: مقدمه، ص7]</ref> و متن است. مطالب متن، در سه بخش بيان شده است. | ||
مؤلف، در بيان و شرح مطالب و مباحث، از آيات قرآنى و اشعار و قصايد عربى استفاده نموده است. آيات را به‌صورت كامل ذكر كرده و برای برخى از آيات، تفسير كوتاهى بيان نموده است. | مؤلف، در بيان و شرح مطالب و مباحث، از آيات قرآنى و اشعار و قصايد عربى استفاده نموده است. آيات را به‌صورت كامل ذكر كرده و برای برخى از آيات، تفسير كوتاهى بيان نموده است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۶: | ||
در جلد اول، مؤلف، صفاتى را كه یک فرد مؤمن بايد داشته باشد، بيان نموده و كلمات و جملات [[امام علی علیه‌السلام|على(ع)]] را پيرامون این صفات ذكر كرده و شرح داده است. | در جلد اول، مؤلف، صفاتى را كه یک فرد مؤمن بايد داشته باشد، بيان نموده و كلمات و جملات [[امام علی علیه‌السلام|على(ع)]] را پيرامون این صفات ذكر كرده و شرح داده است. | ||
اولین موردى كه وى بيان نموده «تقوا و اخلاص» است و در آغاز آن چنين نوشته است: | اولین موردى كه وى بيان نموده «تقوا و اخلاص» است <ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: متن، ج1، ص11]</ref>و در آغاز آن چنين نوشته است: | ||
«حيات و زندگى مردم، بر گرد سه محور مى‌گردد: اول، محور ايمان به خدا و آنچه به آن مربوط است، از قبيل قضيه عبادت، اخلاق و التزام به احكام؛ دوم، محور قضيه‌اى معين كه به ارزشى از ارزش‌ها يا مصلحتى از مصالح عمومى مربوط است؛ سوم، محور ذات و آنچه مربوط به آن است، از قبيل شهوات، لذت‌ها و مصالح. | «حيات و زندگى مردم، بر گرد سه محور مى‌گردد: اول، محور ايمان به خدا و آنچه به آن مربوط است، از قبيل قضيه عبادت، اخلاق و التزام به احكام؛ دوم، محور قضيه‌اى معين كه به ارزشى از ارزش‌ها يا مصلحتى از مصالح عمومى مربوط است؛ سوم، محور ذات و آنچه مربوط به آن است، از قبيل شهوات، لذت‌ها و مصالح. | ||
حيات بيشتر مردم، در اطراف محور سوم مى‌چرخد... و گروه اندكى، قضيه‌اى معين مثل آزاد كردن سرزمین‌هایشان يا محقق نمودن عدالت در آنها يا... را برمى‌تابند و به خاطر آن مى‌جنگند و گروه اندك‌ترى، مؤمنان هستند كه حياتشان بر محور ايمان به خدا مى‌گردد...». | حيات بيشتر مردم، در اطراف محور سوم مى‌چرخد... و گروه اندكى، قضيه‌اى معين مثل آزاد كردن سرزمین‌هایشان يا محقق نمودن عدالت در آنها يا... را برمى‌تابند و به خاطر آن مى‌جنگند و گروه اندك‌ترى، مؤمنان هستند كه حياتشان بر محور ايمان به خدا مى‌گردد...»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان، ص11-12]</ref>. | ||
برخى از صفات و اخلاقياتى كه مؤلف در این قسمت ذكر مى‌كند و در مورد آنها جملات [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را شاهد مى‌آورد، عبارت است از: | برخى از صفات و اخلاقياتى كه مؤلف در این قسمت ذكر مى‌كند و در مورد آنها جملات [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] را شاهد مى‌آورد، عبارت است از: يقين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=70&viewType=html ر.ک: همان، ص 70]</ref>، زهد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=86&viewType=html ر.ک: همان، ص86]</ref>، تواضع<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=137&viewType=html ر.ک: همان، ص137]</ref>، مبادره<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=150&viewType=html ر.ک: همان، ص150]</ref>، وفا<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=159&viewType=html ر.ک: همان، ص159]</ref>، تضحيه (خود را آماده جانبازى كردن)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=165&viewType=html ر.ک: همان، ص165]</ref>، عطاء<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=171&viewType=html ر.ک: همان، ص171]</ref>، شجاعت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=185&viewType=html ر.ک: همان، ص185]</ref>، برآوردن نيازهاى مردم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=214&viewType=html ر.ک: همان، ص214]</ref>، ايثار<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=230&viewType=html ر.ک: همان، ص230]</ref>، حلم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=237&viewType=html ر.ک: همان، ص237]</ref>، كار با زور بازوى خویش<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=245&viewType=html ر.ک: همان، ص245]</ref>، توازن بين دنيا و آخرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=251&viewType=html ر.ک: همان، ص251]</ref> و دعابه (شوخى و مزاح كردن)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=267&viewType=html ر.ک: همان، ص267]</ref> | ||
مؤلف، در قسمت دوم، پيرامون اخلاقيات معارض سخن مى‌گوید و در آغاز چنين مى‌نویسد: | مؤلف، در قسمت دوم، پيرامون اخلاقيات معارض سخن مى‌گوید و در آغاز چنين مى‌نویسد: | ||
«گاهى معارضه، با حكم باطلى است كه هيچ حقى با آن نيامیخته و گاهى با حقى است كه باطل با آن درآمیخته است. اولى، مانند اينكه بيگانه، جايى را اشغال كند و با زور بر مردم حاكم گردد... در این صورت مى‌بايست معارضه، فراگير و بى‌حد و مرز باشد، مگر حد و مرزهایى كه به ارزش‌هاى انسانى مربوط مى‌شود. دومى، مانند اينكه مردم، خود، حكومتى را انتخاب كنند، ولى آن حكومت از ستم عارى نباشد و حق را به شكل كامل اجرا نكند... در این صورت بايد معارضه، محدود به حدود اخلاقى و موازين شرعى ویژه خود | «گاهى معارضه، با حكم باطلى است كه هيچ حقى با آن نيامیخته و گاهى با حقى است كه باطل با آن درآمیخته است. اولى، مانند اينكه بيگانه، جايى را اشغال كند و با زور بر مردم حاكم گردد... در این صورت مى‌بايست معارضه، فراگير و بى‌حد و مرز باشد، مگر حد و مرزهایى كه به ارزش‌هاى انسانى مربوط مى‌شود. دومى، مانند اينكه مردم، خود، حكومتى را انتخاب كنند، ولى آن حكومت از ستم عارى نباشد و حق را به شكل كامل اجرا نكند... در این صورت بايد معارضه، محدود به حدود اخلاقى و موازين شرعى ویژه خود باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?pageNumber=273&viewType=html ر.ک: همان، ص273]</ref>». | ||
در ادامه، مؤلف، این مطلب را با توجه به زندگى اجتماعى و سياسى و فردى [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنين]] و جايگاه وى، شرح و توضيح مى‌دهد و در این زمینه، قضاياى مختلفى را كه در زمان آن حضرت رخ داده و نحوه برخورد او را با مشكلات داخلى و خارجى بيان مى‌كند. | در ادامه، مؤلف، این مطلب را با توجه به زندگى اجتماعى و سياسى و فردى [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنين]] و جايگاه وى، شرح و توضيح مى‌دهد و در این زمینه، قضاياى مختلفى را كه در زمان آن حضرت رخ داده و نحوه برخورد او را با مشكلات داخلى و خارجى بيان مى‌كند. | ||
جلد دوم كتاب، مشتمل است بر قسمت سوم؛ يعنى اخلاقيات حاكم كه بخش اصلى و مفصل كتاب است و مؤلف در ابتداى آن مى‌نویسد: «جامعه بشرى به‌طور عام، داراى دو گروه است: حاكمان و محكومان... و ارتباط ممكن بين اينها از سه حال خارج نيست: استبدادى، هرج و مرجى و شورايى...». | جلد دوم كتاب، مشتمل است بر قسمت سوم؛ يعنى اخلاقيات حاكم <ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان، ج2، ص9]</ref>كه بخش اصلى و مفصل كتاب است و مؤلف در ابتداى آن مى‌نویسد: «جامعه بشرى به‌طور عام، داراى دو گروه است: حاكمان و محكومان... و ارتباط ممكن بين اينها از سه حال خارج نيست: استبدادى، هرج و مرجى و شورايى...<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان، ص9]</ref>». | ||
وى در ادامه، با استناد به آيات و روايات، حكومت شورايى را تنها حكومت حق و غير آن را باطل مى‌داند و از حقوق متقابلى كه حاكم و محكوم يا امام و امت بر یکديگر دارند، سخن مى‌گوید و مقولاتى مانند تأمین آزادى‌هاى گوناگون (همچون آزادى اظهار نظر، آزادى تشكيل اجتماعات و احزاب و آزادى معارضه و مخالفت) حاكمیت | وى در ادامه، با استناد به آيات و روايات، حكومت شورايى را تنها حكومت حق و غير آن را باطل مى‌داند و از حقوق متقابلى كه حاكم و محكوم يا امام و امت بر یکديگر دارند، سخن مى‌گوید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=20&viewType=html ر.ک: همان، ص20]</ref> و مقولاتى مانند تأمین آزادى‌هاى گوناگون (همچون آزادى اظهار نظر، آزادى تشكيل اجتماعات و احزاب<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=24&viewType=html ر.ک: همان، ص24]</ref> و آزادى معارضه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=25&viewType=html ر.ک: همان، ص25]</ref> و مخالفت) حاكمیت مردم<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=26&viewType=html ر.ک: همان، ص26]</ref>، قداست قانون<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=59&viewType=html ر.ک: همان، ص59]</ref>، احترام به حقوق انسانى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=63&viewType=html ر.ک: همان، ص63]</ref>، اعتراف به حق معارضه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=65&viewType=html ر.ک: همان، ص 65]</ref>، التزام به عدالت در ابعاد مختلف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=94&viewType=html ر.ک: همان، ص94]</ref>، سخت‌گيرى به خود <ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=155&viewType=html ر.ک: همان، ص 155]</ref>و به خویشان<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=161&viewType=html ر.ک: همان، ص161]</ref> و به مسئولین<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=2&pageNumber=170&viewType=html ر.ک: همان، ص170]</ref> و... را مورد بررسى قرار داده و در این باره، از كلمات و سيره [[امام على(ع)|امیرالمؤمنين(ع)]] استفاده نموده است. | ||
مؤلف، در جلد سوم، به ذكر كلمات و جملاتى كه درباره [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] گفته شده، پرداخته است و در این مورد به آيه | مؤلف، در جلد سوم، به ذكر كلمات و جملاتى كه درباره [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] گفته شده، پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=7&viewType=html ر.ک: همان، ج3، ص7]</ref> و در این مورد به آيه ولايت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=11&viewType=html ر.ک: همان، ص11]</ref>، سخنان پيامبر اسلام(ص)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=12&viewType=html ر.ک: همان، ص12]</ref>، سخن خود [[امام على(ع)|حضرت امیر]](ع)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=16&viewType=html ر.ک: همان، ص16]</ref>، سخنان معاصرين با آن حضرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=19&viewType=html ر.ک: همان، ص19]</ref>، سخنان علماء و متفكرين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=22&viewType=html ر.ک: همان، ص22]</ref> و متأخرين<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=30&viewType=html ر.ک: همان، ص30]</ref> متمسك شده است، سپس نامه امام به مالك اشتر را تحت عنوان «دستور الامام(ع)لحكام العدل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=61&viewType=html ر.ک: همان، ص61]</ref>»، در صد و ده بند بيان كرده و در ادامه، دعا و مناجات حضرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=97&viewType=html ر.ک: همان، ص97]</ref>، وصاياى حضرت رسول(ص) به آن حضرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=109&viewType=html ر.ک: همان، ص109]</ref> و آخرين وصيت حضرت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/15596?volumeNumber=3&pageNumber=133&viewType=html ر.ک: همان، ص 133]</ref> را ذكر نموده است. | ||
==وضعيت كتاب== | ==وضعيت كتاب== | ||