۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
أثر التشيع على الروايات التاريخية في القرن الأول الهجري (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۱۷
، ۳۰ ژانویهٔ ۲۰۱۹بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '| تعداد جلد =1 | کد پدیدآور =' به '| تعداد جلد =1 | کتابخانۀ دیجیتال نور = | کد پدیدآور =') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =33337 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''أثر التشيع على الروايات التاريخية في القرن الأول الهجری'''، رساله دکترای عبدالعزیز محمد نورولی در سال 1415ق، در دانشگاه مدینه است که در سال 1417ق، به‌‌صورت کتاب منتشر شده است.<ref>غفوری، محمد، ص101</ref>. | '''أثر التشيع على الروايات التاريخية في القرن الأول الهجری'''، رساله دکترای عبدالعزیز محمد نورولی در سال 1415ق، در دانشگاه مدینه است که در سال 1417ق، به‌‌صورت کتاب منتشر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/101 غفوری، محمد، ص101]</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
#:در همه موارد، چه هنگام معرفی راویان، اخباریان و مورخان، چه هنگام بیان حوادث و چه هنگام بیان تألیفات و نقل قول علما در تضعیف و توثیق افراد، ترتیب زمانی رعایت شده است. | #:در همه موارد، چه هنگام معرفی راویان، اخباریان و مورخان، چه هنگام بیان حوادث و چه هنگام بیان تألیفات و نقل قول علما در تضعیف و توثیق افراد، ترتیب زمانی رعایت شده است. | ||
# بررسی تحریف در روایات غیر شیعی؛ | # بررسی تحریف در روایات غیر شیعی؛ | ||
#:هنگام بررسی روایات غیر شیعی که به روایت‌های شیعی شباهت دارند، کوشیده است تا دستبرد و تحریف شیعه را در آنها بیان کند<ref>ر.ک: همان، ص107 تا 109</ref>. | #:هنگام بررسی روایات غیر شیعی که به روایت‌های شیعی شباهت دارند، کوشیده است تا دستبرد و تحریف شیعه را در آنها بیان کند<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/107 ر.ک: همان، ص107 تا 109]</ref>. | ||
در پیشگفتار، شیعه را از منظر لغت، اصطلاح و پیدایش بررسی می‌کند و برخی از عقاید شیعه، مانند وصیت و امامت، نقد عدالت صحابه، رجعت و تقیه را با دیدگاهی منفی و جهت‌دار، به‌عنوان معیار تشیع معرفی و رد کرده است. | در پیشگفتار، شیعه را از منظر لغت، اصطلاح و پیدایش بررسی می‌کند و برخی از عقاید شیعه، مانند وصیت و امامت، نقد عدالت صحابه، رجعت و تقیه را با دیدگاهی منفی و جهت‌دار، به‌عنوان معیار تشیع معرفی و رد کرده است. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
در فصل اول، راویان غالی شیعه همچون: «حبه عرنی» (م 76ق)، «اسماعیل سدی» (م 127ق)، «سالم بن ابی‌حفصه» (م 137/140ق)، «حارث بن حصیره» (م 141-150ق) و «عمرو بن شمر جعفی» (م 157ق) را معرفی می‌نماید و با نقل روایاتی گزینشی از آنان، از قول رجالیان سنی آنان را جرح و نقد می‌کند. گفتنی است وی در این فصل، بین راوی، اخباری و مورخ تمایز قایل شده، اما دلایلش را بیان نکرده است. | در فصل اول، راویان غالی شیعه همچون: «حبه عرنی» (م 76ق)، «اسماعیل سدی» (م 127ق)، «سالم بن ابی‌حفصه» (م 137/140ق)، «حارث بن حصیره» (م 141-150ق) و «عمرو بن شمر جعفی» (م 157ق) را معرفی می‌نماید و با نقل روایاتی گزینشی از آنان، از قول رجالیان سنی آنان را جرح و نقد می‌کند. گفتنی است وی در این فصل، بین راوی، اخباری و مورخ تمایز قایل شده، اما دلایلش را بیان نکرده است. | ||
در فصل دوم، پس از تفاوت گذاشتن میان راوی و اخباری، اخباریان غالی را با همان شیوه فصل پیش نام برده است؛ مانند «[[سلیم بن قیس هلالی]]» (م حدود 85ق)، «اصبغ بن نباته حنظلی» (م بین 101-110ق)، «جابر بن یزید جعفی» (م 127/128ق)، «محمد بن سائب کلبی» (م 146ق)، ابومخنف (م 157ق)، ابان احمر (م حدود 200ق)، «محمد بن زکریا بن دینار غلابی» (م 298ق) و «منذر بن محمد بن منذر قابوسی» (م اوایل قرن 4ق) <ref>ر.ک: همان، ص102</ref>. | در فصل دوم، پس از تفاوت گذاشتن میان راوی و اخباری، اخباریان غالی را با همان شیوه فصل پیش نام برده است؛ مانند «[[سلیم بن قیس هلالی]]» (م حدود 85ق)، «اصبغ بن نباته حنظلی» (م بین 101-110ق)، «جابر بن یزید جعفی» (م 127/128ق)، «محمد بن سائب کلبی» (م 146ق)، ابومخنف (م 157ق)، ابان احمر (م حدود 200ق)، «محمد بن زکریا بن دینار غلابی» (م 298ق) و «منذر بن محمد بن منذر قابوسی» (م اوایل قرن 4ق) <ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/102 ر.ک: همان، ص102]</ref>. | ||
===باب دوم=== | ===باب دوم=== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
فصل دوم درباره اخباریان متهم به شیعه‌گری است که «ابان بن تغلب ربعی کوفی» (م 140/141ق)، «[[واقدی، محمد بن عمر|محمد بن عمر واقدی]]» (م 207ق)، «عبدالرزاق بن همام صنعانی» (م 211ق) و «[[ابن عقده، احمد بن محمد|ابن عقده ابوالعباس احمد بن محمد بن سعید کوفی]]» (م 333ق) از این افرادند. | فصل دوم درباره اخباریان متهم به شیعه‌گری است که «ابان بن تغلب ربعی کوفی» (م 140/141ق)، «[[واقدی، محمد بن عمر|محمد بن عمر واقدی]]» (م 207ق)، «عبدالرزاق بن همام صنعانی» (م 211ق) و «[[ابن عقده، احمد بن محمد|ابن عقده ابوالعباس احمد بن محمد بن سعید کوفی]]» (م 333ق) از این افرادند. | ||
فصل سوم درباره راویان، اخباریان و مورخانی است که متهم به شیعه بوده، اما قطعاً سنی‌اند. او در این فصل «عمار بن معاویه دهنی» (م 133ق)، «محمد بن اسحاق بن یسار مطلبی» (م 151/153)، «سفیان ثوری» (م 161ق)، «ابن مدینی علی بن عبدالله بن جعفر بن نجیح سعدی» (م 234ق)، «نصر بن علی بن نصر جهضمی» (م 250ق)، «محمد بن علی بن حمزة بن حسین علوی» (م 286/287ق)، «[[نسائی، احمد بن علی|احمد بن علی بن شعیب نسائی]]» (م 303ق)، «[[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جریر بن یزید طبری]]» (م 310ق)، «[[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری محمد بن محمد بن عبدالله بن محمد بن حمدویه معروف به ابن البیع]]» (م 405ق) را نام برده است.<ref>ر.ک: همان، ص103 و 104</ref>. | فصل سوم درباره راویان، اخباریان و مورخانی است که متهم به شیعه بوده، اما قطعاً سنی‌اند. او در این فصل «عمار بن معاویه دهنی» (م 133ق)، «محمد بن اسحاق بن یسار مطلبی» (م 151/153)، «سفیان ثوری» (م 161ق)، «ابن مدینی علی بن عبدالله بن جعفر بن نجیح سعدی» (م 234ق)، «نصر بن علی بن نصر جهضمی» (م 250ق)، «محمد بن علی بن حمزة بن حسین علوی» (م 286/287ق)، «[[نسائی، احمد بن علی|احمد بن علی بن شعیب نسائی]]» (م 303ق)، «[[طبری، محمد بن جریر|محمد بن جریر بن یزید طبری]]» (م 310ق)، «[[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری محمد بن محمد بن عبدالله بن محمد بن حمدویه معروف به ابن البیع]]» (م 405ق) را نام برده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/103 ر.ک: همان، ص103 و 104]</ref>. | ||
===باب سوم=== | ===باب سوم=== | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
فصل نخست درباره مورخان غالی شیعه است که در این فصل تنها «[[یعقوبی، احمد بن اسحاق|احمد بن ابی‌یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب یعقوبی]]» (م 292ق) و «[[مسعودی، علی بن حسین|علی بن حسین بن علی مسعودی]]» (م 346ق) را نام برده است. | فصل نخست درباره مورخان غالی شیعه است که در این فصل تنها «[[یعقوبی، احمد بن اسحاق|احمد بن ابی‌یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب یعقوبی]]» (م 292ق) و «[[مسعودی، علی بن حسین|علی بن حسین بن علی مسعودی]]» (م 346ق) را نام برده است. | ||
فصل دوم، درباره مورخان متهم به تشیع است که وی از «[[ابن اعثم کوفی، محمد بن علی|ابن اعثم احمد بن اعثم بن نذیر کوفی]]» (م اوایل قرن 4) و «[[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج علی بن حسین بن محمد اصفهانی]]» (م 356 یا پس از 360ق) یاد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص104</ref>. | فصل دوم، درباره مورخان متهم به تشیع است که وی از «[[ابن اعثم کوفی، محمد بن علی|ابن اعثم احمد بن اعثم بن نذیر کوفی]]» (م اوایل قرن 4) و «[[ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین|ابوالفرج علی بن حسین بن محمد اصفهانی]]» (م 356 یا پس از 360ق) یاد کرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/104 ر.ک: همان، ص104]</ref>. | ||
===باب چهارم=== | ===باب چهارم=== | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
فصل دوم: نقش شیعه در روایات دوره عثمان، شامل ماجرای شورا و کشته شدن عثمان. | فصل دوم: نقش شیعه در روایات دوره عثمان، شامل ماجرای شورا و کشته شدن عثمان. | ||
فصل سوم: نقش شیعه در روایات دوره امام علی، شامل بیعت با امام، جنگ جمل، جنگ صفین و ماجرای حکمیت، جنگ نهروان و شهادت حضرت<ref>ر.ک: همان</ref>. | فصل سوم: نقش شیعه در روایات دوره امام علی، شامل بیعت با امام، جنگ جمل، جنگ صفین و ماجرای حکمیت، جنگ نهروان و شهادت حضرت<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/104 ر.ک: همان]</ref>. | ||
===باب پنجم=== | ===باب پنجم=== | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
فصل اول: نقش شیعه در روایات دوران معاویه و یزید، شامل: شهادت امام حسن، شهادت حجر بن عدی، واقعه کربلا و شهادت امام حسین، رخداد حره، محاصره کعبه و تخریب آن. | فصل اول: نقش شیعه در روایات دوران معاویه و یزید، شامل: شهادت امام حسن، شهادت حجر بن عدی، واقعه کربلا و شهادت امام حسین، رخداد حره، محاصره کعبه و تخریب آن. | ||
فصل دوم: نقش شیعه در روایات تاریخی دیگر خلفای بنی‌امیه، شامل: واقعه مرج راهط، قیام توابین، قیام مختار، قیام عمرو بن سعید اشدق، کشته شدن مصعب و عبدالله پسران زبیر، حرکت عبدالرحمان بن اشعث<ref>ر.ک: همان، ص105</ref>. | فصل دوم: نقش شیعه در روایات تاریخی دیگر خلفای بنی‌امیه، شامل: واقعه مرج راهط، قیام توابین، قیام مختار، قیام عمرو بن سعید اشدق، کشته شدن مصعب و عبدالله پسران زبیر، حرکت عبدالرحمان بن اشعث<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/105 ر.ک: همان، ص105]</ref>. | ||
===خاتمه=== | ===خاتمه=== | ||
| خط ۱۰۱: | خط ۱۰۱: | ||
# درباره هر رخداد، لازم است تحقیق جامعی در منابع انجام شود تا روایت درست به دست آید. هرچه مشهور است، لزوماً درست نیست؛ | # درباره هر رخداد، لازم است تحقیق جامعی در منابع انجام شود تا روایت درست به دست آید. هرچه مشهور است، لزوماً درست نیست؛ | ||
# از شیعیان غیر غالی نیز نباید غفلت کرد؛ زیرا روایات آنان نیز متناسب با عقایدشان است؛ | # از شیعیان غیر غالی نیز نباید غفلت کرد؛ زیرا روایات آنان نیز متناسب با عقایدشان است؛ | ||
# تأثیر تشیع در روایات تاریخی باید در ابعاد گسترده‌تر دنبال شود و این پژوهش سنگ بنای آن است.<ref>ر.ک: همان، ص105 تا 106</ref>. | # تأثیر تشیع در روایات تاریخی باید در ابعاد گسترده‌تر دنبال شود و این پژوهش سنگ بنای آن است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/105 ر.ک: همان، ص105 تا 106]</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
پاورقی‌های کتاب به ذکر مستندات مطالب کتاب و ترجمه برخی از روات اختصاص یافته است. | پاورقی‌های کتاب به ذکر مستندات مطالب کتاب و ترجمه برخی از روات اختصاص یافته است. | ||
برای آدرس‌دهی، نخستین‌بار به ترتیب نام منبع، مؤلف، چاپ کتاب یا تاریخ نشر آن، ناشر، شماره جلد و صفحه و دومین‌بار و بیشتر، فقط نام یا شهرت کتاب و جلد و صفحه آمده است. البته هرجا احتمال اشتباه وجود داشت، پس از نام منبع، مؤلف آن نیز ذکر شده است.<ref>همان، ص109</ref>. | برای آدرس‌دهی، نخستین‌بار به ترتیب نام منبع، مؤلف، چاپ کتاب یا تاریخ نشر آن، ناشر، شماره جلد و صفحه و دومین‌بار و بیشتر، فقط نام یا شهرت کتاب و جلد و صفحه آمده است. البته هرجا احتمال اشتباه وجود داشت، پس از نام منبع، مؤلف آن نیز ذکر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045/1/109 همان، ص109]</ref>. | ||
فهارس فنی در پایان کتاب آمده است. | فهارس فنی در پایان کتاب آمده است. | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# غفوری، محمد، «نقش شیعه در تاریخ‌نگاری اسلامی»، نشر مشعر، تهران، 1394ش. | # [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27045 غفوری، محمد، «نقش شیعه در تاریخ‌نگاری اسلامی»، نشر مشعر، تهران، 1394ش]. | ||