تعريف الخلف برجال السلف
| نام کتاب | تعریف الخلف برجال السلف |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | ابواجفان، محمد (محقق)
بطیخ، عثمان (محقق) حفناوی، محمد ابراهیم (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | DT 294/7 /آ1ح7 |
| موضوع | الجزایر - سرگذشت نامه
فقیهان اهل سنت - سرگذشت نامه مجتهدان و علما - الجزایر - سرگذشت نامه مدرسه الثعالبیه - الجزایر - طلاب - سرگذشت نامه کشورهای عربی - سرگذشت نامه |
| ناشر | مؤسسة الرسالة |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1402 هـ.ق یا 1982 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11618AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«تعريف الخلف برجال السلف»، تأليف ابوالقاسم محمدابراهيم حفناوى، از جمله آثار رجالى است كه در خصوص شرح حال علماى الجزاير، سودان و... تدوين شده است. در ابتداى بخش دوم كتاب نام محمد ابواجفان و عثمان بطيخ به‌عنوان محققين اثر ذكر شده است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر مقدمه نويسنده و دو قسمت است كه در هر قسمت به شرح حال تعدادى از علما اشاره شده است. نويسنده مطالب كتاب را از منابع مختلفى گردآورى نموده است. وى بعد از بيان اسامى اشخاص و به‌منظور مستند ساختن كتاب، نام آنها را صراحتا بيان مى‌كند. او در نحوه ترتيب اسامى غالباً ترتيب الفبايى را رعايت نموده است. وى سعى كرده كه به برخى از اشعار هر شخصيت اشاره كند.
نويسنده «عنوان الدراية» و «البستان» و «الديباج» و «نيل الابتهاج» و «كفاية المحتاج» و «خلاصة الأثر» و «سلك الدرر و صفوة من انتشر» و «جذوة الاقتباس» و «نشر المثاني» و «نفح الطيب» و «وفيات الأعيان» و «فوات الوفيات» و «الجبرتي» و «سلوة الأنفاس» را به‌عنوان منابع كتاب ذكر كرده است (ر.ك: مقدمه، ص9).
گزارش محتوا
از جمله حسنات ماندگار كه به‌وسيله آن، نام والى جونار جاودان گرديد، ساخت «مدرسه ثعالبيه» بود كه در نقشه‌اش پيش از شروع ساخت آن، اسلوهاب‌هاى بناى اندلسى و زيبايى‌هايش در نظر گرفته شد. پس در نهايت استحكام و اتقان به اتمام رسيد و به جهت انتساب به عبدالرحمن ثعالبى، «ثعالبيه» ناميده شد. هم‌جوارى اين مدرسه با كوه و دريا منظره زيبايى را به وجود آورد تا دانشجويان بتوانند با نگاه به افق در وقت استراحت، دل خويش را باز و شاد نمايند. ساخت زيباى اين مدرسه باعث تعجب هر انسان صاحب ذوقى مى‌شده است. بر ستون‌هاى اين مدرسه به خط اندلسى اسامى دانشمندان علم عربى الجزايز و كشورهايى كه در حكم آن است، نگاشته شده است (ر.ك: همان، ص8-7).
نويسنده در اين كتاب به جهت آثار علمى و اجتماعى مدرسه ثعالبيه در بين مردم الجزائر و به دليل وفادارى به آن علما و احياى نام آنها، در قسمت اول اين كتاب، شرح حال علمايى كه اسامى آنها در مدرسه ثعالبيه نوشته شده است و در قسمت دوم به معرفى علماى سرزمين الجزائر و ديگر سرزمين‌هايى كه به دنبال آن مى‌آيد نظير سودان و غيره، پرداخته است (ر.ك: همان، ص10).
در زير نام هر عالمى، كتابى كه شرح حالش از آن نقل شده، ذكر شده است. از نقل كردن مطالب از كتاب «البستان» و «عنوان الدراية» به جهت دگرگونى فاحش اغلب كلماتش اجتناب شده است، مگر در مواردى كه شك در صحت آن نداشته يا اينكه پس از پژوهش طولانى جز در آن دو كتاب نيافته است. نويسنده تأكيد كرده كه ضرورت باعث استفاده از مطالب اين دو كتاب شده است (ر.ك: همان، تنبيه، ص11).
نويسنده در ابتداى قسم دوم كتاب چنين مى‌نويسد كه چون قسم اول كتاب مختص به علماى مدرسه ثعالبيه بود، مقيد بودم كه ذيل اسامى آنها تأليفاتى كه آن شرح حال‌ها را از آنها نقل كرده‌ام ذكر كنم، اما در قسم دوم كتاب كه از منابع پيشين و منابع ديگرى استفاده شده، تصميم گرفتم اسامى برخى از آثارى را كه در قسم اول به نام آنها اشاره شده، ذكر نكنم (ر.ك: مقدمه قسم دوم، ص7)؛ لذا نويسنده در اين قسم، در آخر اسامى‌اى كه در آغاز تراجم آورده، به منبع اشاره نكرده است، اما در ضمن شرح حال به منابع مورد استناد اشاره نموده است.
وضعيت كتاب
فهرست اعلام در انتهاى اثر ذكر شده است. برخى اختلاف نسخه‌ها، آدرس‌ها و توضيحات محققين در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب تعریف الخلف برجال السلف در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور