تذكرة الأريب في تفسير الغريب (غريب القرآن الكريم)
| نام کتاب | تذکرة الأریب في تفسیر الغریب (غریب القرآن الکریم) |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | سید، طارق فتحی (محقق)
ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 91/9 /الف2ت4 |
| موضوع | تفاسیر اهل سنت - قرن 6ق.
تفسیر - غرائب |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 هـ.ق یا 2004 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE11551AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
تذكرة الأريب في تفسير الغريب (غريب القرآن الكريم) اثر جمال الدين عبدالرحمن بن على بن محمد بن جوزى (متوفى 597ق)، با تحقيق طارق فتحى السيد، كتابى است پيرامون الفاظ و معانى مشكل و ديرياب قرآن كريم كه به زبان عربى و در قرن ششم هجرى نوشته شده است.
انگيزه نگارش نويسنده، توضيح كلمات مشكل و عباراتى از قرآن كريم مى‌باشد كه فهم آن، نياز به دقت و تأمل بيشترى دارد (مقدمه نويسنده، ص13).
ساختار
كتاب با دو مقدمه از محقق و نويسنده آغاز و مطالب بر اساس ترتيب سوره‌هاى قرآن كريم، از ابتدا تا انتها (به جز سوره حمد)، تنظيم شده است.
نويسنده در توضيح و تشريح مطالب، در پاره‌اى موارد، از احاديث و روايات نيز بهره برده است (به عنوان مثال، ر.ك: متن كتاب، ص472).
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، زندگى‌نامه مختصرى از نويسنده ارائه گرديده است (مقدمه محقق، ص3- 7).
در مقدمه نويسنده، ضمن بيان انگيزه نگارش كتاب، به اين نكته اشاره شده است كه اين اثر، با كتبى كه پيرامون غريب القرآن نوشته شده است، تفاوت دارد زيرا آن كتب، فقط مشتمل بر الفاظ غريب هستند اما اين كتاب، دربردارنده غريب اللفظ و المعنى مى‌باشد (مقدمه نويسنده، ص13).
نويسنده، الفاظ و معانى غريب را بر اساس شماره‌گذارى در هر سوره، مرتب كرده است؛ به گونه‌اى كه به عنوان مثال، در سوره بقره، 286 لفظ و معناى غريب، ذكر شده است. از جمله اين الفاظ، (الم) مى‌باشد كه برخى از علما، آن را از متشابهات قرآن دانسته و برخى ديگر، آن را از اسامى خداوند مى‌دانند (ر.ك: متن كتاب، ص14).
از جمله الفاظ مورد بحث و بررسى در اين سوره، عبارتند از: «الريب»، «المرض»، «إلى شياطينهم»، «يعمهون»، «اشترطوا الضللة بالهدى» (همان).
نويسنده توضيحات زيادى پيرامون هر لغت يا عبارات نداده است، به‌گونه‌اى كه در اكثر مواقع، توضيحات وى، يك يا دو كلمه بوده (ر.ك: همان) و به‌ندرت، مطالب و توضيحات ارائه شده، از دو خط تجاوز مى‌كند (ر.ك: همان، ص19).
وضعيت كتاب
پاورقى‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، به مطالب و مباحثى كه در ديگر تفاسير و كتب نيز آمده، ارجاع داده شده است (به عنوان مثال، ر.ك: پاورقى، ص37).
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب آمده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها