فهرست توصیفی دستنویسهای صحیفه سجادیه و شروح آن
فهرست توصیفی دستنویسهای صحیفه سجادیه و شروح آن، اثر یوسف بیگ باباپور (متولد ۱۳۵۷ش) و مسعود غلامیه (متولد ۱۳۴۶ش)، کتاب ارزشمندی است که به معرفی و کتابشناسی توصیفی نسخههای خطی صحیفه سجادیه، ترجمهها، شروح و حواشی آن در کتابخانههای مختلف ایران و جهان میپردازد.
| فهرست توصیفي دستنویسهای صحیفه سجادیه و شروح آن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بیگباباپور، یوسف (نويسنده) غلامیه، مسعود (نویسنده) |
| ناشر | منشور سمیر |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1395ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-7509-40-5 |
| موضوع | نامشخص (جهت انتقال دیتا) |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ? ? |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
این کتاب یک فهرست کتابشناختی است که به معرفی توصیفی حدود ۲۴۰۰ نسخه خطی از خود صحیفه، شروح، ترجمهها و حواشی آن پرداخته و در پایان، نام شارحان و مترجمان را بر حسب حروف الفبا ذکر کرده است[۱].
سبک نگارش
- توصیفی و کتابشناختی: نویسندگان با ذکر جزئیات دقیق نسخهها شامل آغاز، انجام، کاتب و تاریخ کتابت، به شناسایی آثار پرداختهاند[۲].
استناد به منابع معتبر: در معرفی آثار از منابعی چون الذریعه، اعلام و طبقات برای اعتباربخشی به اطلاعات استفاده شده است[۳].
- ذکر ویژگیهای فیزیکی: اطلاعاتی نظیر نوع خط، جنس کاغذ، تعداد سطور و ابعاد نسخهها برای هر مدخل بیان شده است[۴].
گزارش محتوا
در این اثر، شروح مختلف بر صحیفه سجادیه بهتفصیل معرفی شدهاند؛ برای نمونه کتاب «آمالالعارفین» تألیف عبدالوهاب برغانی قزوینی که شرحی مزجی و بسیار مفصل است، مورد بررسی قرار گرفته است. مؤلف در این شرح به احادیث اهلبیت (ع) توجه ویژهای داشته و سعی نموده میان آرای عرفا و فلاسفه با اعتقادات دینی جمع نموده و معضلات مبانی فلسفی را حل کند. این کتاب شامل مباحثی در شرح دعای اول صحیفه تا دعای چهارم است که نسخههای متعددی از آن در کتابخانههای مرعشی و مدرسه امام صادق قزوین شناسایی شده است [۵].
در قسمتی از کتاب به معرفی «التحفه الرضویه فی شرح الصحیفه السجادیه» اثر قاضی بن کاشفالدین محمد یزدی اختصاص دارد که به نام شاهعباس دوم صفوی تألیف شده است. این اثر که در مشهد مقدس نگاشته شده، نسخههای خطی این کتاب در کتابخانههای مختلفی از جمله مجلس شورا، شیراز و نجف اشرف موجود است که مشخصات کاتبان و تاریخ کتابت آنها بهدقت در فهرست ثبت گردیده است[۶].
کتاب «حدائقالصالحین» یا «الحدیقه الهلالیه» اثر شیخ بهائی نیز از آثار مهمی است که در این فهرست معرفی شده است. این کتاب در واقع شرح دعای چهل و سوم صحیفه سجادیه هنگام رؤیت هلال ماه است که مؤلف در آن به توضیح نکات نحوی، دقایق لغوی و مسائل نجومی پرداخته است. شیخ بهائی این اثر را در قزوین آغاز کرده و در مسیر مشهد کاظمین به پایان برده است و نسخههای فراوانی از آن با خصوصیات ظاهری متفاوت در کتابخانههای تهران، مشهد و یزد گزارش شده است[۷].
همچنین مفصلترین و بهترین شرح صحیفه سجادیه با عنوان ریاضالسالکین تألیف سید علی خان مدنی معرفی شده است که شامل ۵۴ روضه به تعداد دعاهای صحیفه است. مؤلف در هر روضه ابتدا قطعهای از دعا را نقل کرده و سپس به شرح لغات، نکات ادبی، معانی و اسرار آن به طور مبسوط میپردازد. این کتاب که تألیف آن حدود ۱۲ سال به طول انجامیده، موردتوجه دانشمندان معاصر مؤلف بوده و نسخههای نفیس و متعددی از آن در کتابخانههای مختلف ایران شناسایی و توصیف شده است[۸].
پس از بررسی کامل این اثر ارزشمند، میتوان چنین ادعا نمود که صحیفه سجادیه مانند کلیدی است که درهای بهشت را میگشاید و این فهرست، نقشهای دقیق برای یافتن نسخههای پنهان این کلید در گنجینههای خطی جهان است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.