شریعتمداری، محمدتقی
محمدتقی شریعتمداری (۱۳۱۳-۱۴۰۰ش) فقیه، فیلسوف و مدرس برجسته حوزه علمیه تهران، امام جماعت مسجد دباغخانه سنگلج و از عالمان گمنام پایتخت که تحصیلات حوزوی خود را منحصراً نزد استادان مقیم تهران به پایان رساند و به درجه اجتهاد نائل آمد. وی از شاگردان نزدیک آیتالله محمدتقی آملی و شهید مرتضی مطهری بود و سالها به تدریس سطوح عالی و خارج فقه و اصول در مدرسه مروی اشتغال داشت.
| محمدتقی شریعتمداری | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | محمدتقی شریعتمداری |
| لقب | آیتالله |
| نسب | نوۀ دختری شیخ علی شریعتمدار (فرزند ملا محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی) |
| نام پدر | شیخ غلامرضا شریعتمداری |
| ولادت | بهار ۱۳۱۳ شمسی |
| محل تولد | تهران، ایران |
| محل زندگی | تهران |
| رحلت | ۱۶ خرداد ۱۴۰۰ شمسی |
| مدفن | حرم امام رضا (ع)، رواق دارالعباده |
| طول عمر | ۸۷ سال |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه دوازدهامامی |
| پیشه | فقیه، فیلسوف، مدرس حوزوی |
| منصب | امام جماعت مسجد دباغخانۀ سنگلج، مدرس مدرسۀ مروی |
| پس از | حجتالاسلام سید صدرالدین رضوی قمی |
| پیش از | حجتالاسلام سید مهدی هاشمی |
| اطلاعات علمی | |
| درجه علمی | مجتهد |
| علایق پژوهشی | فقه، اصول، کلام، فلسفه، تفسیر |
| اساتید | |
| شاگردان | |
| برخی آثار | |
ولادت
محمدتقی شریعتمداری در بهار سال ۱۳۱۳ هجری شمسی در تهران متولد شد. پدرش حجتالاسلام شیخ غلامرضا شریعتمداری، نوۀ دختری شیخ علی شریعتمدار (فرزند ملا محمدجعفر شریعتمدار استرآبادی) بود و نام خانوادگی «شریعتمداری» از این انتساب نشأت میگیرد. خاندان ملا محمدجعفر شریعتمدار از دودمانهای عالمان تهران بود. پدرش امامت جماعت مسجد دباغخانۀ سنگلج را بر عهده داشت و خود متصدی آموزش دروس اولیه به فرزندش شد، اما در سنین نوجوانی محمدتقی درگذشت.[۱]
تحصیلات
تحصیلات ابتدایی و ادبیات را نزد پدر و سپس مرحوم سید حسین مدرسی یزدی (ریاضیات)، حجتالاسلام سید مرتضی آل طعمه و آیتالله سید مرتضی تنکابنی فراگرفت. بخش عمده زندگی علمی او در مدرسه مروی تهران گذشت. دروس پایه فقه و اصول (تبصره، شرایع، لمعه، معالم و قوانین) را نزد حجتالاسلام سید صدرالدین رضوی قمی آموخت. در سطوح عالی (رسائل و مکاسب) از محضر دو مدرس بزرگ مدرسه مروی، آیتالله سید عباس آیتاللهزاده (فرزند آیتالله سید محمد فشارکی) و آیتالله عبدالرزاق قائنی بهره برد. در خارج فقه و اصول نیز نزد دو فقیه تراز اول تهران، آیتالله محمدتقی آملی (که مهمترین استاد او شمرده میشود) و آیتالله سید احمد خوانساری تلمذ کرد.[۲] وی بدون نیاز به تحصیل در قم یا نجف، نزد عالمان مقیم تهران به مقام اجتهاد رسید.[۳]
فعالیتها
پس از درگذشت استادش رضوی قمی، امامت جماعت مسجد دباغخانه را به عهده گرفت و دههها در این سمت باقی ماند. وقت خود را صرف تدریس در مدرسه مروی، اقامه جماعت در سه وقت و اداره جلسات متعدد مذهبی نمود. مشرب فکری او ابتدا متمایل به حکمت متعالیه و فلسفه بود، اما از دهه ۵۰ شمسی تغییر کرد و به سوی روش متکلمان شیعه گرایش یافت، اگرچه با مکتب معارف خراسان نیز مخالف بود. در مسائل شرعی، مردم را به تقلید از مراجعی مانند آیتالله سیستانی و آیتالله شبیری زنجانی ارجاع میداد و ارادت خاصی به رهبر معظم انقلاب داشت. برخوردی صمیمی، متواضعانه و زاهدانه با مردم داشت و همواره بر گمنامی و سادهزیستی تأکید میورزید.[۴]
وفات
آیتالله محمدتقی شریعتمداری سرانجام پس از یک دوره بیماری، در روز ۱۶ خرداد ماه سال ۱۴۰۰ هجری شمسی در سن ۸۷ سالگی در تهران درگذشت.[۵] [۶]پیکر او در حرم علی بن موسی الرضا (ع)، در رواق دارالعباده به خاک سپرده شد. مراجع عظام تقلید از جمله آیتالله سیستانی، آیتالله صافی گلپایگانی و آیتالله شبیری زنجانی درگذشت او را تسلیت گفتند.[۷]
آثار
- اصول دین (جلد اول: خداشناسی)
- تعلیقه بر ریاض العارفین فی شرح صحیفة سید الساجدین
- الزهراء (علیها السلام) و خطبة فدک (شرح علامه مجلسی بر خطبه فدک با تعلیقه و تکملۀ ایشان)
- سورة الحمد و تسمی فاتحة الکتاب (تفسیر سوره حمد)
- شرح خطبۀ فدک
- نسیم بهشت (شرح چهل دعای نخست صحیفۀ سجادیه در دو جلد)
- تقریرات دروس فلسفی شهید مطهری (به عربی)
- جزوهای مستقل با عنوان «مباهله»
- جزوهای با عنوان «خلافت و ولایت از نظر قرآن و سنت»[۸]
پانويس
- ↑ ر.ک: در پاسداشت مرحوم آیتالله حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری، پایگاه مباحثات
- ↑ ر.ک: آیتالله محمدتقی شریعتمدار درگذشت، خبرگزاری رسمی حوزه، دوشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۰
- ↑ ر.ک: در پاسداشت مرحوم آیتالله حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری، پایگاه مباحثات
- ↑ ر.ک: در پاسداشت مرحوم آیتالله حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری، پایگاه مباحثات
- ↑ ر.ک: آیتالله محمدتقی شریعتمداری درگذشت، خبرگزاری مهر، ۱۷ خرداد 1400
- ↑ ر.ک: آیتالله محمدتقی شریعتمدار درگذشت، خبرگزاری رسمی حوزه، دوشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۰
- ↑ ر.ک: تسلیت آیت الله سیستانی در پی ارتحال آیت الله محمدتقی شریعتمداری، پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، ۱۴۰۰/۰۳/۱۷
- ↑ ر.ک: در پاسداشت مرحوم آیتالله حاج شیخ محمدتقی شریعتمداری، پایگاه مباحثات