جویری، محمد
مولانا محمد جویری (وفات 311ق)، عارف و صوفی برجسته قرن سوم و چهارم هجری که از مشاهیر مشایخ صوفیه محسوب میشود. مهمترین اثر او کتاب "قصص الأنبیاء" است که ابتدا به زبان عربی تألیف شد و سپس به درخواست سلطان غیاثالدین مظفر به فارسی ترجمه گردید. او معاصر با شیخ ابوسعید ابوالخیر بوده و ابوالعباس قصاب از شاگردان یا پیروان او محسوب میشده است.
| مولانا محمد جویری | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | ابو محمد احمد بن محمد بن جويری |
| نامهای دیگر | محمد جویری، ابو محمد احمد بن محمد بن حسین جويری |
| لقب | مولانا |
| نام پدر | محمد |
| ولادت | نامشخص |
| محل تولد | نامشخص (احتمالاً بغداد) |
| محل زندگی | بغداد |
| رحلت | 311 هجری قمری |
| مدفن | نامشخص |
| دین | اسلام |
| پیشه | عارف، صوفی، مؤلف |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | عرفان اسلامی، قصص انبیاء |
| معاصرین | شیخ ابوسعید ابوالخیر، شیخ حمید |
| شاگردان | ابو العباس قصاب |
| برخی آثار | |
ولادت
ابو محمد احمد بن محمد بن جويری، که به مولانا محمد جویری شهرت یافته، از عرفا و صوفیان قرن سوم و چهارم هجری است. اطلاعات دقیقی درباره تاریخ تولد، محل تولد و خانواده او در منابع موجود نیست. برخی منابع او را بغدادی دانستهاند که نشان میدهد احتمالاً در بغداد یا مناطق اطراف آن متولد شده است.[۱]
تحصیلات
اطلاعات دقیقی درباره تحصیلات رسمی مولانا محمد جویری در دست نیست. با توجه به جایگاه علمی و عرفانی او و تألیف کتاب مهم "قصص الانبیاء"، میتوان دریافت که از تحصیلات دینی و عرفانی عمیقی برخوردار بوده است. او از اتباع التابعین محسوب میشده و در علوم دینی و عرفانی تبحر داشته است.[۲]
فعالیتها
مولانا محمد جویری از چهرههای مهم عرفان اسلامی در قرن سوم و چهارم هجری بود. آقا بزرگ تهرانی وی را معاصر شیخ ابوسعید دانسته و کتابی به نام قصص الانبیاء و سیر الملوک به وی نسبت داده که به دستورر سلطان غیاثالدین مظفر در سال ۳۵۲ هجری به فارسی ترجمه شده است. از مطالب کتاب بر میآید که وی به ولایت و امامت امام علی (علیهالسّلام) معتقد و شیعه مذهب بوده است.[۳]
این کتاب ابتدا به زبان عربی بود و سپس به فارسی ترجمه گردید. او یک سال کامل را صرف گردآوری مطالب این کتاب کرد و تنها مطالبی را که با قرآن و اخبار موافق بوده و برایش روشن شده بود، در کتاب آورد.[۴]
از دیگر فعالیتهای مهم او میتوان به:
تدریس و ارشاد در زمینه عرفان اسلامی
تربیت شاگردانی مانند ابو العباس قصاب
مشارکت در جلسات عرفانی و صوفیانه زمان خود اشاره کرد.
وفات
مولانا محمد جویری سرانجام در سال 311 هجری قمری (بر اساس روایت ابن اثیر) یا به روایتی دیگر در سال 312 یا 314 هجری قمری (بر اساس جامی) درگذشت. اطلاعات دقیقی درباره محل وفات و مدفن او در منابع موجود نیست.[۵]
آثار
مهمترین آثار مولانا محمد جویری عبارتند از:
قصص الانبیاء و سیر الملوک (معروف به قصص الانبیاء) این کتاب ابتدا به زبان عربی تألیف شد و سپس به فارسی ترجمه گردید. مؤلف در مقدمه کتاب اشاره میکند که یک سال کامل را صرف گردآوری مطالب کرده و تنها مطالبی را که با قرآن و اخبار موافق بوده و برایش روشن شده، در کتاب آورده است. آغاز تألیف این کتاب در ربیعالاول سال 352 هجری بوده است.[۶]
پانويس
منابع مقاله
- مشار، خان بابا. مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون. جلد 5. تهران: بینا، 1340-1344ش.
- آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بیروت - لبنان، دار الأضواء، 1403 هجری قمری|1983 میلادی